Jeoit kullanarak elipsoit yüksekliklerinden ortometrik yükseklik belirleme yöntemlerinin doğruluk araştırması

Abstract

ÖZETYüksek Lisans TeziJEOİT KULLANARAK ELİPSOİT YÜKSEKLİKLERİNDENORTOMETRİK YÜKSEKLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİNİNDOĞRULUK ARAŞTIRMASIErsin AKİZSelçuk Üniversitesi Fen Bilimleri EnstitüsüJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Anabilim DalıDanışman : Prof.Dr. Mehmet YERCİ2007, 73 SayfaJuri:Prof.Dr. Cevat İNALYrd.Doç.Dr. Ayhan CEYLANGPS tekniği ile jeodezik amaçlı konum belirlemede nokta yükseklikleri,sistemin referans elipsoidi, WGS84'e göre belirlenir. Ancak çoğu mühendislikçalışmalarında elipsoidal yükseklikler yerine jeoide göre tanımlanan ortometrikyüksekliklere gereksinim duyulur. GPS tekniğinin uygulanmasındaki artışa paralelolarak büyük ölçekli haritaların üretimine ilişkin mevcut yönetmeliğin de değişmesive GPS kullanımına uygun hale getirilmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Hazırlananyeni yönetmelik ile GPS'in diğer uygulamalar yanında ortometrik yüksekliklerin eldeedilmesi için uygulanacak ölçü ve hesap yöntemlerini de içermektedir. Yeniyönetmelik ile elipsoit yüksekliklerinden ortometrik yüksekliklere dönüşüm için dörttemel yöntem verilmektedir. Bu yöntemler; (a) mevcut jeoit modelinin doğrudankullanılması, (b) mevcut jeoit modelinin yerel GPS/Nivelman noktaları ilegüncelleştirilerek kullanılması, (c) baz vektörlerinde ortometrik yükseklik farklarıihesaplanarak GPS/Nivelman ağ dengelemesi yapılması, (d) mevcut jeoit modelinikullanmadan yerel GPS/Nivelman noktalarına dayanan bir yerel jeoit modelininbelirlenmesi ve doğrudan kullanılmasıdır.Bu çalışmada mevcut jeoit modelleri ile GPS ile elde edilen elipsoityüksekliklerinden ortometrik yüksekliklerin hesaplanması konusunda açıklama veuygulamalar verilmektedir. Seçilen test bölgesinde yönetmelikte önerilen her ikiyöntem de uygulanmış olup mevcut jeoit modelinin GPS/Nivelman jeoityükseklikleriyle yerel güncelleştirilmesi veya GPS/Nivelman ağ dengelemesitekniğinin uygun sonuçlar verdiği gözlenmiştir.: Jeoit, Elipsoit Yüksekliği, Ortometrik Yükseklik, GPS.Anahtar Kelimelerii

ABSTRACTMS ThesisACCURACY INVESTIGATION OF THE METHODS OF DETERMININGORTHOMETRIC HEIGHTS DERIVED FROM ELLIPSOIDAL HEIGHTSBY USING THE GEOIDErsin AKİZSelçuk UniversityGraduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of Geodesy and PhotogrammetrySupervisor : Prof.Dr. Mehmet YERCİ2007, 73 PagesJury :Prof.Dr. Cevat İNALYrd.Doç.Dr. Ayhan CEYLANIn point positioning with geodetic purposes, the point heights are determinedaccording to WGS84 reference ellipsoid of the system. However, in majority of theengineering projects, orthometric heights are required instead of GPS heights. Thebylaws for large scale map production is required to be changed and allow to GPSapplications, as parallel to the increasement in applications of the GPS technique.The new bylaw contains observation and calculation methods for obtainingorthometric heights by GPS, as well. For transforming ellipsoidal heights intoorthometric heights, four general methods are given in the new bylaw. Thesemethods are, (a) using existing geoid directly, (b) local updating existing geoid byilocal GPS/Levelling points, (c) adjustment of the orthometric height differences onthe base vectors, (d) determination of a local GPS/Levelling geoid.In this study, explanations and applications are given briefly about the existing geoidmodels and orthometric height computation from ellipsoidal heights obtained byGPS. Methods were applied in chosen area and it was seen that (b) and (c) methodsgave appropriate results.Keywords : Geoid, Ellipsoid Heights, Orthometric Heights, GPS.ii