İkinci dünya savaşı yıllarında çıkan yurt ve dünya dergisinde ekonomi tartışmaları

Abstract

II. Dünya Savaşı yılları gerek siyasal, gerek ekonomik gerekse sosyal açıdan her milletten birçok insana zor günler yaşatmıştır. Bunun bir tezahürünü Türkiye?de de görmekteyiz. Toplum, savaş koşullarında kendisi açısında problemli gelişmeleri göğüslemeye çalışırken, siyaset arenası da her renkten fikri içinde barındırıyordu. Bütün bunlara rağmen iki ana akımdan söz etmek mümkündür. Bunlardan ilki, Türkiye?deki ulus-devletin kendini tahkim etme süreciyle de ilgili olarak, Nazi Almanyasını ve Faşist İtalyayı kendisine model olarak gören ırkçı-turancı harekettir. Bu siyasetin, Türk siyasi arenasında 1944?lere dek bir hayli etkili olduğunu görmekteyiz. Diğer taraftan bu ırkçı-turancı yaklaşımı eleştiren, savaşın yaşattıklarının/olumsuz koşullarının altını çizen, gelişmelere daha evrensel yaklaşan ve bu minvalde çözümler üretmeye çalışan bir yaklaşım da vardı. Bu yaklaşım İstanbul?da Tan Gazetesi tarafından temsil edilirken, Ankarada Yurt ve Dünya tarafından gündeme getiriliyordu.Yurt ve Dünya (1941-1944) Niyazi Berkes, Adnan Cemgil, Behice Boran, Mediha (Berkes) Esenel, Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif tarafından Ankara?da çıkartılan aylık-süreli bir yayındır. Bu tez, Ankarada Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi çevresinde oluşturulan bu yayımın, kendi döneminin akademik muhalefetini temsil ettiğini ortaya koymaya çalışacaktır.Tezimiz, yayının bu duruşunu çeşitli veçheleriyle göstermeye gayret edecektir. Öncelikle Yurt ve Dünyayı kendisine daha önce konu edinen çalışmalara bakılacaktır. Sonrasında yayının fiziksel özellikleriyle, maddi kaynaklarıyla tahayyülü sağlanmaya gayret edilecektir. Devamında Yurt ve Dünya?nın ?kurucu babaları?nın biyografilerinin inşası gündeme getirilecektir. Ardından problematik düzeydeki sorularla Yurt ve Dünya ve içinde varolduğu entelektüel, sosyal evren anlaşılmaya çalışılacaktır. Son olarak ise, Yurt ve Dünya?nın ana temalarından biri olan ekonomi, hem yerel hem de evrensel bağlamda gündeme getirilecektir.

People from different countries fell on hard times both politically, socially and economically during the World War II. Turkey experienced such troubles as well. In Turkey, while the society was seeking to struggle with the problem of the war conditions, political arena included various ideologies. Especially, two important movements of thought came to the forefront in these years. One of them was Pan-Turanism/racism under the influence of Nazi Germany and fascist Italy which was also related with the consolidation of the nation-state in Turkey. Pan-Turanism was effective in Turkish politics until 1944. On the other hand, there was another movement of thought which criticized the racist approaches and evaluated the developments within the context of an internationalist paradigm. Tan newspaper in Istanbul and Yurt ve Dünya periodicals in Ankara were the representatives of internationalist movement of thought in Turkey. Yurt ve Dünya (1941-1944) was a monthly periodical which was published by Niyazi Berkes, Adnan Cemgil, Behice Boran, Mediha (Berkes) Esenel, Pertev Naili Boratav and Muzaffer Şerif. This study aims to analyze the academic opposition of Yurt ve Dünya which was published by the young academicians of Faculty of Languages, History and Geography of Ankara University. This thesis scrutinizes the political stance of Yurt ve Dünya at all point. In this context, the academic literature focusing on Yurt ve Dünya will be evaluated. Then, physical characteristics and financial resources of the periodical will be analyzed. Moreover, the biographies of the ?founding father? of Yurt ve Dünya will be constructed. Following, the intellectual and social climate of Yurt ve Dünya will be examined within the framework of the problematic questions. Finally the economy as the main theme of the periodical will be discussed both nationally and internationally.