Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ve bağlanma biçiminin depresyon ve kaygı belirtileri ile ilişkisinde aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları (cinsel istismar, fiziksel istismar, duygusal istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal) ve bağlanma stilleri (bağlanmanın kaygı ve kaçınma boyutları) ile yetişkinlikteki depresyon ve kaygı belirtileri arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolünün olup olmadığını incelemektir.Araştırma örneklemi Hacettepe Üniversitesi'nde lisans düzeyinde öğrenim gören 417 katılımcıdan toplanmış olup nihai analiz 369 katılımcı üzerinden yapılmıştır. Araştırmada yer alan değişkenlerin ölçülmesi amacıyla araştırmaya katılmak için gönüllü olan katılımcılara Demografik Bilgi Formu (Bkz., Ek 1), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II (YIYE-II) (Bkz., Ek 2), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ) (Bkz., Ek 3), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) (Bkz., Ek 4), Beck Depresyon Envanteri (BDE) (Bkz., Ek 5) ve son olarak Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) (Bkz., Ek 6) uygulanmıştır. Araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla yürütülen hiyerarşik regresyon analizleri sonucunda, üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları (5 alt boyutun toplamından elde edilen toplam puan) ve bağlanmanın kaygı boyutu ile hâlihazırdaki depresif belirti düzeyi arasındaki ilişkide aleksitiminin toplam puanı ve duygularını tanıma ve ifade etme zorluğu alt boyutlarının kısmi aracı rollerinin olduğu gözlenmiştir. Çocukluk çağı travmaları alt boyutlarının depresif belirti düzeyiyle ilişkisinde aleksitiminin toplam puanının ve alt boyutlarının aracı rolü incelendiğinde ise aleksitiminin toplam puanı ile duygularını tanıma ve ifade etme zorluğu alt boyutlarının çocukluk çağı duygusal istismarı, duygusal ihmali ve fiziksel ihmalinin yetişkinlikteki depresif belirtilerle ilişkisinde aracı bir rol üstlendiği bulunmuştur. Diğer yandan, çocukluk çağı travmaları (5 alt boyutun toplamından elde edilen toplam puan) ile alt boyutlarının ve bağlanma özelliklerinin durumluk ve sürekli kaygı düzeyiyle ilişkisinde aleksitiminin alt boyutlarının tek tek aracı rolü incelendiğinde, aleksitiminin duygularını ifade etme zorluğu boyutunun, çocukluk çağı travmalarının (5 alt boyutun toplamından elde edilen toplam puan) ve özgül olarak çocukluk çağı duygusal ihmalinin yetişkinlikteki durumluk kaygı düzeyiyle ilişkisinde kısmi aracı rol oynadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, aleksitiminin toplam puanının ve duygularını tanıma ve ifade etme zorluğu boyutlarının, çocukluk çağı duygusal istismarının yetişkinlikteki sürekli kaygı düzeyiyle ilişkisinde tam aracı rol oynadığı bulunmuştur. Son olarak, aleksitiminin duygularını tanıma zorluğu boyutunun, bağlanmanın kaygı boyutunun yetişkinlikteki sürekli kaygı düzeyiyle ilişkisinde kısmi aracı rol üstlendiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çocukluk Çağı Travmaları, Bağlanma Stilleri, Aleksitimi, Depresyon ve Kaygı Belirtileri.

The aim of this study is to investigate whether or not there is a mediator role of alexithymia on the relationship of childhood traumas (sexual abuse, physical abuse, emotional abuse, emotional neglect, physical neglect) and attachment style (anxiety and avoidance dimensions of attachment) with depression and anxiety symptoms in adulthood.The sample of this study was collected from 417 undergraduate students studying at Hacettepe University and the final analysis was done over 369 participants. The Demographic Information Form, Experiences in Close Relationship Inventory-II (ECR-R), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Toronto Alexithymia Scale (TAS-20), Beck Depression Inventory (BDI) and State-Trait Anxiety Inventory (STAI) were applied to the students who volunteered to participate in this study in order to measure the variables which were contained in this study.Hierarchical regression analyses carried out for answering research questions of this study resulted in that the relationship of childhood traumas (the total score of Childhood Trauma Questionnaire) and anxiety dimension of the attachment with depressive symptom level in university students were partially mediated by the total score of Toronto Alexithymia Scale and the subscales of the Toronto Alexithymia Scale which are difficulty in identifying and expressing emotions. When the mediator role of the total score of Toronto Alexithymia Scale and the subscales of Toronto Alexithymia Scale on the relationship between the subscales of Childhood Trauma Questionnaire and depressive symptom level was examined, it was found that the total score of Toronto Alexithymia Scale and the subscales of Toronto Alexithymia Scale which are difficulty in identifying and expressing emotions had a partial mediating role on the relationship of childhood emotional abuse, emotional neglect and physical neglect with depressive symptoms in adulthood. On the other hand, when the mediator role of the subscales of Toronto Alexithymia Scale on the relationship of childhood traumas (the total score of Childhood Trauma Questionnaire) and subscales of Childhood Trauma Questionnaire, and attachment styles with the state and trait anxiety level was examined, it was found that the subscale of Toronto Alexithymia Scale which is difficulty in expressing emotions had a partial mediating role on the relationship of the total score of Childhood Trauma Questionnaire and specifically, childhood emotional neglect with state anxiety level in adulthood. Besides, the total score of Toronto Alexithymia Scale and the subscales of Toronto Alexithymia Scale which are difficulty in identifying and expressing emotions had a full mediating role on the relationship between childhood emotional abuse and trait anxiety level in adulthood. Lastly, the subscale of Toronto Alexithymia Scale which is difficulty in identifying emotions had a partial mediating role on the relationship between anxiety dimension of attachment and trait anxiety level in adulthood. The results of this study were discussed in the light of the relevant literature.Key Words: Childhood Traumas, Attachment Styles, Alexithymia, Depression and Anxiety Symptoms.