Der Sinnbereich `Ehre, Stolz, Würde` im Deutschen und im Türkischen. Eine kontrastive studie zur semantik, lexikologie und lexikographie

Abstract

Duman, Ezgi. Der Sinnbereich `Ehre, Stolz, Würde` im Deutschen und im Türkischen eine Kontrastive Studie zur Semantik, Lexikologie und Lexikographie. Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013Bu tez çalışmasının öncelikli amacı, Almanca'daki `Ehre, Würde, Stolz` kavramlarınıve bu kavramların Türkçe karşılıkları olan `Onur, Şeref, Gurur`'un kavram alanınısözlükbilimsel, sözcükbilimsel ve anlambilimsel açıdan ele alıp elde ettiğimiz sonuçlarla bir değerlendirme yapmaktır. Çalışma kuramsal ve uygulamalı olmak üzere iki ana bölümden oluşmuştur. Tezin onbirinci bölümüne kadar olan kısmı kuramsal görüşleri içermektedir. Anlambilim, Göstergebilim, Sözlükbilim ve Sözcükbilim konu başlıklarından birkaçıdır. Tezin uygulama bölümünde ise Almanca'daki `Ehre, Würde, Stolz` kavramları ile Tükçe'deki `Onur, Şeref, Gurur` kavramlarının anlam alanı araştırılmıştır. Almanca sözbirimleri Franz Dornseiff'in `Der deutsche Wortschatz nach Sachgruppen` adlı yapıtında, Türkçe sözbirimleri ise Recai Cin'e ait `Kavramlar Dizini` yapıtındantaranmıştır. Elde edilen sözbirimlerinin Almanca-Türkçe karşılıkları için Karl Steuerwald'ın `Deutsch-Türkisches Wörterbuch`'unu ve Arif Cemil Denker-Bülent Davran'ın `Almanca-Türkçe Büyük Lugat`ını, Türkçe-Almanca'daki karşılıklarını bulmak içinse Karl Steuerwald'ın `Türkisch-Deutsches Wörterbuch` ve Fritz Heuser-İlhami Şevket'in `Türkisch-Deutsches Wörterbuch`undan yararlanılmıştır.Elde edilen karşılıklar ise tablolarla yan yana getirilip çıkış dildeki kavramın hedef dilde var olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece her iki dildeki anlam alanının kapsamını karşılaştırma olanağı da elde edilmiştir.vBu çalışmayla birlikte kavramların söz konusu sözlüklerdeki eksiklikleri de tespit edilmiştir. Tablolar üzerinde yansıtılmaya çalışılan her iki sözlükteki bu eksiklikler aracılığıyla ve bu eksikliklerin karşılaştırılmasıyla somut bir yöntem kullanılmıştır.Eserlerin taranması sonucunda elde edilen kavramlar, sözlüklerdeki anlam alanlarında görülen eksiklerin kapatılabilmesi göz önünde bulundurularak sunulmuştur.Tezin son bölümünde bütün bölümlerin ve çalışmadan elde edilen bulguların genel bir değerlendirmesini yapılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak `Onur, Şeref, Gurur` kavram alanının Almanca'daki benzer sözcük dağarcığı kesiti ile karşılaştırılabilir boyutta benzerlikler gösterdiği ortaya çıkmıştır.Anahtar Sözcükler Sözlük taraması, sözbirim, anlam, sözcük dağarcığı , Sözlükbilim, Sözcükbilim

Duman, Ezgi. Der Sinnbereich `Ehre, Stolz, Würde` im Deutschen und im Türkischen eine Kontrastive Studie zur Semantik, Lexikologie und Lexikographie. Post-Graduate Thesis, Ankara, 2013The primary purpose of the study is to deal with the German concepts `Ehre, Würde, Stolz` and their Turkish equivalents `Onur, Şeref, Gurur (Honour, Dignity, Proud)` from semantic, lexicological and lexicographical points of view and to analyse the obtained results.The research process was conducted within two major parts as theoretical and practical study. The study contains the theoretical aspects until the eleventh part. Semantics, semiotics, lexicography and lexicology are a few of the titles. In the practical part of the study was studied the conceptual fields of the German concepts `Ehre, Würde, Stolz` and their Turkish equivalents `Onur, Şeref, Gurur (Honour, Dignity, Proud)`.The German lexemes were browsed through `Der deutsche Wortschatz nach Sachgruppen` work by Franz Dornseiff and the Turkisch Lexemes were browsed through `Kavramlar Dizini` by Recai Cin.The German-Turkish equivalents of the obtained lexemes were browsed through `Deutsch-Türkisches Wörterbuch` by Karl Steuerwald and `Almanca-Türkçe Büyük Lugat` by Arif Cemil Denker-Bülent Davran. Turkish-German equivalents of the obtained lexemes were browsed through `Türkisch-Deutsches Wörterbuch` by Karl Steuerwald and `Türkisch-Deutsches Wörterbuch` by Fritz Heuser-İlhami Şevket.By placing the obtained equivalents with tables side by side, it was tried to be determined whether the concepts belong to the source language have equivalents in the viitarget language. By this way the conceptual field in both languages could be compared to each other.With this study it was determined the deficiencies of dictionaries in question. With the tables illustrating the deficiencies of both languages and by the comparison of these deficiencies, a concrete method was tried to be applied. The concepts which were obtained as a result of browsing the works are the suggestions for meeting the deficits in the semantic areas of the dictionaries. At the last part of the study it was tried to revise all the chapters and the obtained results.As a result it turns out that conceptual field `Onur, Şeref, Gurur (Honour, Dignity, Proud)` resembles the similar German vocabulary in comparable dimension. Key wordsbrowsing of the dictio