Zihinsel engelli kardeşe sahip bireylerin yaşantılarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, zihinsel engelli kardeşe sahip bireylerin yaşantılarına ilişkin algılarını belirlemeye ve sosyal rol kuramı açısından yaşadıkları sorunlarla ilgili ne gibi baş etme stratejileri geliştirdiklerini ortaya koymaya yönelik olarak gerçekleştirilmiştir.Araştırma, Ocak 2012-Ocak 2015 tarihlerinde Ankara'da gerçekleştirilmiştir. Nitel desende tasarlanmış olan bu araştırmada, fenomenolojik yaklaşım temel alınmıştır. Araştırmada kartopu örnekleme yoluyla 19 kadın ve 9 erkek toplam 28 zihinsel engelli kardeşe sahip bireyden yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yoluyla toplanan veriler, tematik analiz ile çözümlenmiştir.Araştırma sonucunda zihinsel engelli kardeşe sahip bireylerin yaşadıkları en belirgin güçlüklerin engelli kardeşlerinin toplumsal cinsiyet rollerine ve bakım yüküne, ebeveynlerinin ilgisizliğine, sosyal çevrenin olumsuz tutum ve davranışlarına ilişkin olduğu ortaya çıkmıştır. Yaşadıkları tüm bu sorunlar toplumsal cinsiyet rolleri ile bağlantılıdır ve dolayısıyla kız ve erkek kardeşlerin birbirinden farklı yaşantılara sahip olduğu görülmektedir.Ulaşılan bu sonuçlara ilişkin olarak, toplumsal cinsiyet eşitliğine, aile içinde üstlenilen rollerin adil dağılımına, toplumun engelli bireylerin ve ailelerinin sorun ve gereksinimleri konusunda bilinçlendirilmesine yönelik sosyal hizmetin mikro, mezzo ve makro düzey uygulamaları çerçevesinde öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Sözcükler: Zihinsel engelli kardeş, yaşantı, toplumsal cinsiyet rolleri, sosyal rol kuramı, baş etme stratejileri, sosyal hizmet.

This study had been conducted with the aim of determining the perception of experiences of individuals who have mentally handicapped siblings and what kind of coping strategies the came up with in the face of problems from the point of gender approach and social role theory.The field research had been conducted between January 2012 and January 2015 in Ankara. The research which used qualitative research pattern is based on phenomenological approach. Qualitative data retrieved from 28 individuals (19 female and 9 male) via semi structured questionnaire had been analyzed with the technique of thematic analysis. As a result of the research, it is found out that the most significant difficulties that individuals with mentally handicapped siblings were related with their gender, the burden of providing care, indifference of parents and negative attitudes and behaviors of social environment. All of these problems are related with the view towards gender so female and male siblings had been observed to have different experiences.Related to these findings, suggestions at micro, mezzo and macro level applications of social work in terms of gender equality, fair distribution of family roles and awareness about the problems and needs of disabled individuals and their families at societal level had been proposed.Key Words: Mentally handicapped sibling, experience, gender roles, social role theory, coping strategies, social work.