Klinik liderlik ölçeğinin Türkçe geçerlik güvenilirlik çalışması: Niğde ili Kamu Hastaneleri Birliği örneği

Abstract

Sağlık hizmetleri sistemi; bu hizmeti kullananlara güvenli, kaliteli ve etkili bir sağlık hizmeti sunmak için, yüksek düzeyde liderlik özellikleri gerektirir. Bu özelliklere ulaşabilmek için de mevcut sistem içerisinde maksimum düzeyde yaratıcılığa ve mevcut ihtiyaçlara cevap verebilecek tüm farklı liderlik yeteneklerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu aşamada, sağlık hizmetleri sunumunda ana unsur olan klinisyenlerin sahip olduğu liderlik özelliklerinin ise, karar verme süreçlerine farklı bakış açıları ve çözüm önerileri getireceği düşünülmektedir. Klinik liderlik kavramı, lider rolü üstlenen klinisyenlerde bulunması gereken liderlik özelliklerini bir araya getiren bir kavramdır. Klinik liderlik; bir sağlık kurumu dâhilinde, bölümdeki, birimdeki ya da kurumdaki klinisyenlerin, hastaya birebir hizmet sunumunun yanı sıra bu hizmet sunumunun çok daha iyi olması için gayret göstermesi ve bu gayretle politikaları, prosedürleri ve sistemleri değiştirme gücü ve yeteneğidir. Bu çalışmanın amacı; klinik liderlik ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenilirlik çalışmasını yaparak bu ölçeği ulusal literatüre kazandırmak ve yine bu ölçek aracılığıyla, Türkiye kamu hastanelerinde görev yapan klinisyenlerin sahip olduğu klinik liderlik özelliklerini belirleyip değerlendirerek, bu özelliklerden hareketle politika yapıcılara ve hizmet sunucularına önerilerde bulunmaktır. Çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan ölçek uygulama tekniği kullanılmış ve uygulama sonucunda elde edilen nicel veriler, yapısal eşitlik modeli ve hipotez testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışma, Niğde ili Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği bünyesinde bulunan kamu hastanelerinde görev yapan hekim ve hemşireler üzerinde uygulanmış olup elde edilen veriler, LISREL 8.7 ve SPSS 20 programları ile analiz edilmiştir. Klinik liderlik ölçeğinin; Türkçe geçerlik ve güvenilirlik çalışması sonucunda iyi derecede uyum indekslerine sahip olduğu ve orijinal ölçekteki şekliyle, 5 boyut ve 40 sorudan oluştuğu ortaya konulmuştur. Yine, çalışma sonucunda; meslek ve çalışma birimi değişkenlerinin bir bütün olarak klinik liderlik özelliklerini etkilediği görülürken; yönetim ve klinik liderlik üzerine formal bir eğitim alıp almama değişkenlerininse klinik liderlik ölçeğinin bazı alt boyutlarını etkilediği belirlenmiştir.

Health care services system requires a high level of leadership to provide a delicate, quality and an efficient healthcare service for the users of this service. To attain this, maximum-level creativity and all sorts of leadership skills as a means of fulfilling current necessities within current system are of paramount importance. In that, leadership skills possessed by clinicians who are a main factor in the presentation of health services are considered to bring about new perspectives in decision-making processes and come up with ideas solution-wise. Concept of clinical leadership is a notion that brings together the leadership skills to be had by clinicians who take up the role of leader. Clinical leadership is when clinicians in any given health institute, in any given position provide an effortful service as well as take presented service to new heights with said effort by possessing the will and the skill to change policies, procedures and systems if need be. By making a Turkish validity and reliability study of clinical leadership scale, this study aims to enable said scale in the national literature and via said scale, determine and evaluate clinical leadership skills of clinicians working in Turkish public hospitals to come up with new suggestions for policy-makers and service-providers. Scale implementation method was utilized as one of the quantitative research methods in the study, then obtained quantitative data was put into evaluation using structural equivalence model and hypothesis tests. Study was applied to doctors and nurses working in public hospitals within the body of Association of Public Hospitals, Secretary General in the province of Niğde. Obtained data was analyzed via LISREL 8.7 and SPSS 20 software programs. In wake of study, it was put forth that clinical leadership scale possessed positive fit indexes in the Turkish validity and reliability studies, and was made up of 5 dimensions and 40 questions, as is so in the original scale. It was also observed that occupation and work unit variables affect clinical leadership skills as a whole, while the variable of formal-educatedness in administration and clinical leadership and/or uneducatedness affects some sub-dimensions of the clinical leadership scale.