Moleküler markörlerin bağcılıkta külleme ve mildiyö hastalıklarına dayanıklı çeşit ıslahında, marköre dayalı seleksiyon (marker assisted selection-mas) amaçlı kullanılması

Abstract

`Bağcılıkta Külleme ve Mildiyö Hastalıklarına Dayanıklı Çeşit Islahında, Marköre Dayalı Seleksiyon (MAS) Kullanılması` konulu bu doktora çalışması, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Kalecik Bağcılık Araştırma ve Uygulama istasyonu ve Bak şarapçılığa ait Kalecik'teki bağlar ile Bahçe Bitkileri Bölümü, Moleküler Bioloji ve Ankara Üniversitesi Bioteknoloji Enstitüsü laboratuvarında 2010-2012 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Regent (dayanıklı) × Boğazkere (dayanıksız) ve Regent (dayanıklı) × Kalecik Karası (dayanıksız) üzüm çeşitlerinin melezlenmesi yoluyla elde edilen F1 bitkilerinde, moleküler markörleri kullanarak külleme ve mildiyö hastalığına dayanımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kodominant markörlerden SSR (VMC8g9, UDV-15, VMC7F2, VMCNG2F12 ve UDV-305, VMC1g3.2), SCAR markörlerinden (ScoRA7, ScoRN3-32 ve ScoR A14) ve CAPS markörü GLP1-12'den faydalanılmıştır. Çalışmada, F1 populasyonlarından seçilen 168 adet (BR) ve 25 adet (KR) bitki üzerinde analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada SSR primerlerine ait amplifikasyon ürünleri, CEQ 8800 DNA kapiller dizi analiz cihazında elektroforez edilmiş ve elde edilen pikler incelenmiştir. Marköre dayalı seleksiyon (MDS) yöntemi kullanılan bu çalışmada, toplam 168 F1 (BR) genotiplerinde, SSR markörleri sonucunda (UDV-305, UDV-15) toplam 27 adet bitkide ortak dayanıklılık alleli bulunmuştur. 168 F1 bitkisi üzerinde yapılan ScoRA7-760, ScoRA14 ile analizler sonunda, toplam 17 adet bitkide ortak dayanıklılık alleli bulunmuştur. Yapılan SSR ve SCAR analizleri sonucunda toplam 2 adet ortak F1 dayanıklılık alleli bulunmuştur. KR F1 populasyonunda seçilen 25 adet F1 bitkide toplam genotiplerinde, SSR markörleri sonucunda (UDV-305, UDV-15) toplam 2 adet bitkide ortak dayanıklılık alleli bulunmuştur. 25 adet F1 bitkisi üzerinde yapılan ScoRA7-760, ScoRA14 ve SSR ile analizler sonunda, toplam 1 adet bitkide ortak dayanıklılık alleli bulunmuştur.

This research was performed at Ankara University, Faculty of Agriculture, experimental field at Kalecik, BAK and laboratories of Department of Horticulture from 2010 until 2012. The aim of the current thesis is to establish the resistance of F1 population grape varieties to the fungal (Powdery and Downy mildew) diseases. The grape varieties developed by crossbreeding of Regent × Boğazkere (BR) and Regent × Kalecik Karası (KR) (Vitis vinifera L.) in which they were used as a paternal and maternal cultivars for the first time in Turkey. 168 of (BR) F1 and 25 of (KR) progenies were screened. This screening was performed for the powdery and downy mildew diseases by 6 SSR (Simple Sequence Repeat)-markers (VMC8g9, UDV-15, VMC1g3.2, VMCNG2f12, VMC7F2, UDV-305), 3 SCAR-markers (ScoRA7, ScoRN3-32 and ScoR A14) and 1 CAPS (GLP1-12) primer. In this study, Marker Assisted Selection (MAS) technique was carried out on 168 (BR) and 25 (KR) F1 populations. Amplification products relative to SSR primers analysed in the CEQ 8800 DNA capillary electrophoresis and the peaks of samples were examined. The application of marker assisted selection for the fungus resistance related markers leads to a pyramiding of resistance progenies. Taking into account both mildew diseases, genotipic screening led to 27 BR individuals which were totally common between SSR (UDV 15 and UDV305) primers and 17 BR progenies were common between SCAR (ScoRA7, ScoRA14) primers. By using marker assisted selection (MAS), just two BR genotypes could be identified as a resistance between UDV 15, UDV305, ScoRA7 and ScoRA14) primers. Inside 25 F1 KR population 5 progenies were common between SSR (UDV 15 and UDV305) markers, 2 were common between SCAR (ScoRA7, ScoRA14) markers and just 1 genotype was common between these four markers.