Modern aile tarihinde fotoğraf ve anlatı izinde: Ailedeki ulus ve evlatlıkları

Abstract

Bu çalışmada 1800'lerin son yıllarından 1950'lere kadar uzanan fotoğraflarıyla bir aile albümü analiz konusu yapılmaktadır. Analizde, aile fotoğraflarının ideolojik olanla ilişkisi sorgulanmaktadır. Diğer deyişle, kabaca Osmanlı döneminin son, Cumhuriyet döneminin ise ilk 25 yılına tekabül eden fotoğraflarda, toplumsal dönüşümün izleri aile odağında aranmaktadır. Fotoğraflar bir yandan belleğimizi inşa ederken, diğer yandan belleğimizden tamamen dışsallaştırılmış olay ve olguların izlerini de taşımaktadır. Modernleşme ve ulus-devletleşme sürecindeki aile tahayyülünün fotoğraflardaki imgesi, anlatılarla birlikte değerlendirildiğinde ortaya çıkan çatlaklar ideolojik olan üzerine düşünmenin olanaklarına kapı aralamaktadır. Anlatılarla birleşen aile fotoğrafları, ailedeki ulusun görünümlerinin ve unutulan evlatlıkların hatırlanmasına vesile olmuştur. Bu çalışma aile fotoğraflarıyla kurulan öznel ilişki aşılarak fotoğrafın toplumsal bir olguya ulaşmakta nasıl kullanılabileceğinin yöntemini de sunmaktadır.Dört bölüm halinde yapılandırılmış çalışmada, önce modern aileye ilişkin kuramsal ve tarihsel bir tartışma yürütülmekte; devamında fotoğrafın analizindeki yöntem hakkında bilgi aktarılmaktadır. Üçüncü bölüm ise bellek zemininde fotoğraf ve anlatı şeklinde belirlenen temel izlekler etrafında yapılan fotoğraf analizine ayrılmıştır. Bu bağlamda ailedeki ulusun görünümüne ve aile fotoğraflarında soy bağından kopuk olan bireylere; evlatlıklara ulaşılmıştır. Çalışma analiz verilerinin değerlendirilmesi ve fotoğrafı odağına alacak çalışmalar için önerilerin sunulduğu sonuç bölümüyle son bulmaktadır.Anahtar SözcüklerAile, aile fotoğrafları, bellek, anlatı, evlatlık

In this study, photo album of a family dating from the end of 1800s to the 1950s is being analysed. The relationship of family photos with what is ideological is being inquired in the analysis. In other words, the traces of social changes roughly between the last quarter of Ottoman Period and the first quarter of Republic, are quested with a focus on family. While constructing our memory, photographs carry the traces of events and facts that are completely externalized from the memory. If the image of family vision of the modernization and nation-state processes in the photographs are evaluated together with narratives, the ruptures that arise provide possibilities of thinking on what is ideological. Family photographs which merge with the narratives, conduce to remembrance of the nation's manifestation and forgotten foster children in the family. This study also presents a method of using photographs as a tool for understanding a social reality by going beyond the subjective relationship with family photographs. This study contains four chapters; initially, a theoretical and historical discussion of modern family is carried out; then, knowledge on the method of analysing photographs is put forth. Third chapter is spared to the analysis of photographs with a recourse to the themes specified as photograph and narrative on the basis of memory. In this context, the appearance of nation in the family and its foster children who are in fact, disjointed from the familial link has been reached. The study ends with an evaluation of the data and presentation of suggestions for further studies that will focus on photographs.Key WordsFamily, family photographs, memory, narrative, foster children