Yatık gökbaş (Centaurea depressa bieb.) ve kokarot (Bifora radians bieb.)`un bazı biyolojik özellikleri ve Konya yöresinde buğdayda ekonomik zarar eşiklerinin tespiti

Abstract

Bu araştırmada, İç Anadolu Bölgesi kıraç ve sulanan buğday ekim alanlarında önemli ölçüde sorun olan yatık gökbaş (Centaurea depressa Bieb.) ve kokarot (Bifora radians Bieb.)' un bazı biyolojik özellikleri ve ekonomik zarar eşikleri belirlenmiştir. Yapılan çimlendirme denemelerinde minimum, optimum ve maksimum çimlenme sıcaklıkları sırasıyla yatık gökbaşta, 0-0.5 °C, 5-10 °C ve 30-35 °C, kokarotta ise 2-5 °C, 10-15 °C ve 20-25 °C olarak bulunmuştur. Dormansi kırmada, tohum kabuğunun çıkarılması işlemi, kontrole oranla yatık gökbaşın % 99, kokarotun % 45 oranında çimlenmesiyle en etkili yöntem olarak saptanmıştır. Ekonomik zarar eşikleri kullanılan herbisite bağlı olarak, yatık gökbaşın kıraçta 1.8-2.7 adet/m², suluda ise 1.2-1.6 adet/m² olarak; kokarotun kıraçta 1.5-2.2 adet/m², suluda ise 2.4-2.8 adet/m² olarak bulunmuştur.Yatık gökbaşın farklı yoğunluklarında (1, 3, 5, 7 adet/m² ve tamamen otlu) ve kokarotta (1, 3, 5 adet/m² ve tamamen otlu), buğday bayrak yaprak alanına, bin dane ağırlığına ve sap ağırlığına etkileri incelenmiş, genelde araştırılan yoğunluklar arasında fark olmasına rağmen istatistiki olarak önemsiz; sadece tamamen otlu ile diğer yoğunluklar arasındaki fark önemli bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Centaurea depressa Bieb., Bifora radians Bieb., Buğday, Biyoloji, Ekonomik Zarar Eşiği

In this study, the economic threshold levels of dark blue bottle (Centaurea depressa Bieb.) and bifra (Bifora radians Bieb.) which are commonly problem in dry and irrigated wheat production areas of Central Anatolia Region was determined. In performed germination tests, minimum, optimum and maximum germination temperatures of dark blue bottle were found as 0-0.5 °C, 5-10 °C and 30-35 °C whereas same temperatures of bifra were found as 2-5 °C, 10-15 °C and 20-25 °C respectively. The removing seed shell was determined as most effective method in dormancy breaking with 99% dark blue bottle germination rate and 45% bifra germinate rate. Economic thresholds were found as 1.8 ? 2.7 number/m2 in dry condition and 1.2 ? 1.6 number/m2 in irrigated condition for dark blue bottle and 1.5 ? 2.2 number/m2 in dry condition and 2.4 ? 2.8 number/m2 in irrigated condition for bifra.The effects of different dark blue bottle densities (1, 3, 5, 7 number/m² and fully weeded) and bifora densities (1, 3, 5 number/m² and fully weeded) on wheat flag leaf area index, 1000 seed weight, stem weight was investigated and generally the difference between fully weeded plots and other plots were found significant.Key Words: Centaurea depressa Bieb., Bifora radians Bieb., Wheat, Biology, Economic Threshold