Farklı miktarlarda uygulanan potasyum ve magnezyumun ayçiçeğinde verim ve verim unsurlarına etkileri

Abstract

Bu araştırma, Konya İli Altınekin İlçesi'nde tarla koşullarında 2009 ve 2010 yıllarında yetiştirilen yağlık ayçiçeğine artan miktarlarda (0, 4, 8 ve 12 kg K2O/da ve 0, 2, 4 ve 6 kg MgO/da) topraktan uygulanan potasyumlu (potasyum sülfat; %50 K2O) ve magnezyumlu (magnezyum sülfat; %16 MgO) gübrelerin yaprağın bazı makro (N, P, K, Ca, Mg, S) ve mikro besin elementleri (Fe, Zn, Mn, Cu, B) alımı ile verim ve verim unsurlarına (bitki boyu, bitkide yaprak sayısı, tabla çapı, sap verimi, sap çapı, tane tutma oranı, bin tane ağırlığı, tohum verimi) etkilerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Denemeler tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Potasyum ve magnezyum uygulamaları deneme alanlarının toprak analizleri yapıldıktan sonra tek seferde tabana tohum ekimi ile birlikte yapılmıştır. Üst gübre olarak azot ise birinci ve ikinci çapada verilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, artan miktarlarda sadece potasyum uygulaması yaprağın besin elementleri miktarını artırırken K ile Fe ve Mn arasında sinerjik ilişkiler belirlenmiştir. Magnezyum uygulamaları ise yaprağın besin elementleri içeriğini artırırken Mg ile Mn ve B arasında sinerjik ilişkiler tespit edilmiştir. Genel olarak potasyum ile magnezyumun birlikte uygulanması antagonistik etkiyi ortadan kaldırarak yapraklarda maksimum besin elementleri miktarını sağlamıştır. Artan miktarlarda potasyum uygulaması verim unsurlarını, artan miktarlarda magnezyum uygulamasınınkine göre daha fazla artırmıştır. Potasyum ve magnezyumun birlikte uygulanması verim unsurlarını maksimum düzeylere çıkarmıştır. En yüksek tane verimi ilk yılda (731,3 kg/da) K4Mg4 uygulamasında, ikinci yılda ise (651,0 kg/da) Mg6 muamelesinde elde edilmiştir. Yaprağın makro ve mikro besin element miktarları ile verim ve verim unsurları arasında önemli (P<0,01 ve P<0,05) pozitif ve negatif korelasyonlar bulunmuştur.

This research was carried out to determine the effects of fertilizers with potassium (potassium sulfate; 50% K2O) and magnesium (magnesium sulfate; 16% MgO) applied in the increasing amounts (0, 4, 8, 12 kg K2O da-1 and 0, 2, 4, 6 kg MgO da-1) on the some macro (N, P, K, Ca, Mg, S) and micro nutrients (Fe, Zn, Mn, Cu, B) of the leaf, grain yield and yield components (plant height, leaf number per plant, head diameter, stem yield, stem diameter, seed forming rate, thousand seed weight, seed yield) of sunflower for oil grown in the field conditions of Altınekin District of Konya in 2009 and 2010 years. The experiments were set as factorial experiment design in randomized blocks and 4 replications. After soil analysis of experiment areas, fertilizers were used in the single time into base in the seed sowing. Nitrogen as top fertilizer was given in the first and second hoeing. According to the results, while the only potassium application in the increasing amounts increased nutrient content of the leaf, synergic relations were determined between K and Fe, Mn. On the other hand, while the magnesium application increased nutrient content of the leaf, synergic relations were determined between Mg and Mn, B. Generally, together application of the K and Mg supplied maximum nutrient content in the leaf removing antagonistic effect. Potassium application in the increasing amounts increased yield components more than that of Mg application. Together giving of the K and Mg took the yield components to maximum levels. The highest grain yields were obtained by the K4Mg4 in the first year (731,3 kg da-1) and by the Mg6 in the second year (651,0 kg da-1). The significant positive and negative correlations (P<0,01 and P<0,05) were found between macro-micro nutrients of the leaf and yield and yield components.