Enformel koruyucu aile bakımı üzerine geçmişte bu deneyimi yaşamış kişilerin gözünden bir değerlendirme

Abstract

Bu araştırmada, biyolojik ebeveyni yanında bakım görmeyen; buna karşılık haklarında bakım tedbiri kararı da bulunmayan çocukların bakım gördükleri enformel koruyucu aile bakımını; çocukluğunda böyle bir deneyimi olan yetişkinlerin gözünden değerlendirmek, ayrıca kişilerin yaşadıkları sorunları, karşılaştıkları ihtiyaçları ve bu bakım türüne ilişkin deneyimlerini, değerlendirmelerini anlayabilmek ve ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, niteliksel araştırma modeli kullanılarak, geçmişinde enformel koruyucu aile bakımını deneyimlemiş 14 bireyle, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşme içerikleri yazıya aktarılmış, sonrasında kuramsal bilgiler doğrultusunda temalara ve kodlara ayrılmıştır.Araştırma sonuçları, sosyo-demografik bulgular, enformel koruyucu aile bakımını yaşama nedenleri, ebeveynden ayrılmaya ilişkin değerlendirmeler, kişisel bakım, yaşanılan yerin fiziki koşulları, ekonomik koşullar, aile içi ilişkiler, katılımcıların değerlendirme ve önerileri temaları altında yorumlanmıştır.Bireylerin büyük bir bölümünün, yeterli ve sağlıklı beslenememe, sağlık hizmetlerine ulaşamama, eğitimin engellenmesi, oyun-eğlence haklarının ihlal edilmesi, temel ihtiyaçların karşılanmaması nedenleriyle ihmal edildikleri, ayrıca fiziksel, cinsel, ekonomik ve duygusal istismara, ayrımcılığa uğrayan bireylerin olduğu sonuçları ortaya çıkmıştır.Enformel koruyucu aile bakımını deneyimlemek bireylerde intihar girişimi, soğuk ve mesafeli bir kişilik yapısına sahip olma, toplum kurallarına uymakta zorluk çekme, güven duyamama, sevgi eksikliği yaşama, ezik ve eksik hissetme gibi olumsuz davranışlara, özelliklere yol açmakla birlikte; bireylere güçlü ve cesur olma, baş etme mekanizmalarının güçlenmesi, öz güvenin artması, çözüm odaklı olma gibi olumlu özellikler de kazandırmıştır.Yaşadıkları süreci olumlu olarak değerlendirenler, öz ebeveyn bakımından daha mutlu olduğunu belirtenler bulunmaktayken, süreci olumsuz değerlendirip başka koşullarda yaşayabilmeyi tercih edenler de olmuştur. Yakın akraba bakımı görmüş bireylerden özellikle büyükanne ve büyükbabalar yanında yaşayanların, diğer bireylere oranla daha mutlu bir dönem geçirdikleri görülmüştür. Araştırma sonucunda, bu bakım kapsamındaki ailelere ve çocuklara yönelik, koruyucu aile hizmetinde olduğu gibi profesyonel boyutta denetlenebilir ve desteklenebilir hizmetlerin sağlanmasının gerektiği anlaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Koruyucu Aile Hizmeti, Geleneksel Koruyucu Aile Bakımı, Enformel Koruyucu AileBakımı.

The study aims to evaluate the informal foster care – informal kinship care from people perspective who are experienced in childhood. The study also aims to find out the needs of people, their experiences, evaluations and problems about this type of care.In the study, 14 people who have experienced informal foster-kinship care in childhood were interviewed with using a qualitative research. In this framework in depth interviews were conducted with the people using semi-structured interview forms. The contents of the interview were transcribed and then divided into themes and codes according to theoretical knowledge.The result of the study was interpreted under the themes of; socio-demographic findings, reasons for living informal foster care, assessments of separation from biological parents, personal care, physical conditions of the living place, economic conditions, family relations, participants' assessments and suggestions.Most of the participants were neglected due to lack of adequate and healthy nutrition, inability to access health services, prevention of education, violation of playentertainment rights and not meeting basic needs. There have also been individuals who have been subjected to physical, sexual, economic and emotional abuse and discrimination.Experiencing informal foster care leads to negative behaviors and characteristics for some participants; such as feeling depressed, lack of love and confidence, having difficulty in conforming to the rules of society, having a cold and distant personality structure, suicide attempts. Although, individuals have gained positive features such as being strong and courageous, strengthening of coping mechanism, increasing selfconfidence and being solution-oriented.While some participants evaluated their experiences positive and happier than being with biological parents, there were also negative experiences. In the study, participants who lived with grandparents is found happier than other participants.As a result of this research, it has been determined that professional care and supportable services should be provided for the families and children under this care.Keywords: Foster Care Services, Traditional Foster Care, Informal Foster Care.