Yüksek verimli konservelik ve kuru tanelik bezelye hatlarının geliştirilmesi

Abstract

İki ticari yemeklik bezelye (Rondo ve Ultrillo) çeşidi ile üç bezelye (PS3055, PS4028 ve PS3057) hattı arasında 2012 yılında tam diallel analiz yöntemine göre melezlemeler (20 melez kombinasyonu) yapılmıştır. F1 generasyonu ve ebeveynler 2013 yılında yılında Konya ekolojik şartlarında yetiştirilmiştir. Araştırmada bitki boyu, bitkide dal sayısı, bitkide bakla sayısı, bakla boyu, bitkide tane sayısı, baklada tane sayısı, tek bitki tane verimi, yüz tane ağırlığı ve tane iriliği ilişkin ölçüm, sayım, tartım ve analizler yapılmıştır. İncelenen özellikler için ebeveyn ile F1 generasyonlarında tam diallel analiz yöntemine göre genel ve özel kombinasyon yetenekleri, heterosis ve heterobeltiosis değerleri, geniş ve dar anlamda kalıtım dereceleri tespit edilmiştir. F1 generasyonunda da tek bitki tane verimi için eklemeli olmayan gen etkileri ve dar anlamda kalıtım dereceleri düşük olarak tespit edilmiştir. Yine heterosis ve heterobeltiosis değerleri tek bitki tane verimi için pozitif olmuştur. Sonuç olarak bu araştırmada; bezelye ıslahında kullanılabilecek uygun ebeveyn ve melezler ile bunların bazı tarımsal özellikleri ve kalıtımları belirlenmiştir.

The crosses by full diallel between two pea cultivars (Rondo and Ultrillo) and three pea lines (PS3055, PS4028 and PS3057) were made in 2012 growing season. The F1 hybrids together with the parents were evaluated during 2013 in the Konya ecological conditions. In the research, plant height, flowering period, branches per plant, pods per plant, pod length, seeds per pod, grain yield per plant, hundred seed weight and seed size were measured, counted, weighted and analyzed in all parents and F1 hybrids. The general and specific combining ability, heterosis and heterobeltiosis, broad and narrow sense heritability of parent and F1 hybrids were calculated by using the full diallel method. Non-additive gene effects, and low narrow sense heritability degrees were both estimated for the grain yield per plant for F1 hybrids. The values of heterosis and heterobeltiosis were found to be positive in grain yield per plant for both F1 hybrids. As a result suitable combinations and parents to be used in some agricultural characters and heritability breeding studies in pea were determined.