Anne-baba-çocuk ilişkisinin çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

Araştırma anne baba çocuk ilişkisinin çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi üzerindeki etkisini incelemek ve bu konuda anne ve babaların görüşlerini etkileyen faktörleri belirleyerek ilgili kurum ve kuruluşlara önerilerde bulunmak amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırma kapsamına, İzmir ilinin Menemen ilçesinden basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 3-6, 7-11, 12-18 yaş grubundaki 150 çocuğun anne babası alınmıştır. Araştırmanın verileri, Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesine yönelik geliştirilen ölçek ve Çocuk-Ebeveyn İlişkisi ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmaya katılan aileler arasında; iki çocuğu olanlar, çocuklarına günlük harçlık verenler, çocuklarının tüketici olarak sosyalleşmesine yönelik en etkili yöntem olarak `Çocukla birlikte alışveriş yaparak akılcı satın alma davranışlarını öğrenmesi için teşvik etme` yöntemini tercih edenler ve çocuklarıyla kurduğu ilişkilerin çoğunlukla (%46,7) iyi olduğunu belirtenler önde gelmektedir. Anne (%45,3) ve babalar (%30,7) arasında ilkokul ve daha az öğrenim düzeyine sahip olanların önde geldiği, anne ve babaların %66,7'sinin çalıştığı, %76,7'sinin hane gelir algısının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin çocuklarının tüketici olarak sosyalleşmesi ölçeğine ilişkin ortalama puanları (3,80) `Katılıyorum` seçeneğine karşılık gelmektedir. Çocuk-ebeveyn ilişkisi ölçeğinden alınan ortalama puanları (3,10) ise `Kararsızım` seçeneğine karşılık gelmektedir. Annenin öğrenim durumu ile çocukların tüketici olarak sosyalleşmesine ilişkin sonuçlar arasında anlamlı farklılık oluştuğu belirlenmiştir (p<0.05). Ailelerin gelir algıları ile çocuklarının tüketici olarak sosyalleşmesi ve alt boyutlarından satın alma öncesinde karar verme tutumuna ilişkin ortalama puanları arasında da anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çocuk-ebeveyn ilişkisinin çocukların tüketici olarak sosyalleşmesini anlamlı düzeyde (p<0.05) etkilediği saptanmıştır. Çocuk-ebeveyn ilişkisi, çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi boyutundaki toplam varyansın %10,7'sini açıklamaktadır. Bu nedenle `Anne-babaların çocuk ile kurdukları ilişkiler, çocuğun tüketici olarak sosyalleşmesi üzerinde etkilidir.Anahtar SözcüklerÇocuk, Tüketici, Anne-Baba-Çocuk İlişkisi, Tüketici Olarak Sosyalleşme, Tüketim Davranışı

The research was planned and conducted in order to examine the effect of parent-child relationship on the socialization of children as consumers and to determine the factors affecting the parents' opinions on this subject and to make recommendations to the related institutions and organizations. Parents of 150 children 3-6, 7-11, 12-18 age groups were selected by simple random sampling method in Menemen district of İzmir and included in the study. The data of the study were obtained by using the scale developed for the Socialization of Children as a Consumer and the Child-Parent Relationship scale. Among the families who participated in the study, those who had two children, those who gave their children daily allowance, those who preferred the method of `encouraging them to learn rational purchasing behaviors by shopping with the child` and those who established a mostly good relationships with their children (46.7%) were the most effective method for socializing their children as consumers. Among the mothers (45.3%) and fathers (30.7%), primary and lower education levels were the leading ones, 66.7% of the mothers and fathers worked, 76.7% had moderate income perception. It has been identified. The average scores of the children's socialization as a consumer (3.80) correspond to the `Agree` option. The mean score of the child-parent relationship scale (3,10) corresponds to the `Undecided `option. Significant differences were found between the mothers' educational status and the socialization of children as consumers. It was determined that there was a significant difference between the mother's educational status and the socialization of children as consumers. (p<0.05) There was a significant difference between the perceptions of income of the families and their children's socialization as a consumer and the average scores of decision-making attitude before buying from the sub-dimensions (p<0.05). It was found that the child-parent relationship significantly affected the socialization of children as consumers (p <0.05). The child-parent relationship explains 10.7% of the total variance in the socialization of children as consumers. For this reason, parents' relations with the child affect the socialization of the child as a consumer.KeywordsChild, Consumer, Parent-Child Relationship, Socialization As A Consumer, Consumption Behavior