Ayaş ilçesi domates üreticileri örneğinde gıda güvenilirliğine ilişkin risk algılama önceliği ve risk yönetiminin yeterliliği

Abstract

Güvenilir gıdanın arzı açısından üretimden tüketime kadarki tüm aşamalar önem taşımaktadır. Bu nedenle son yıllarda dünyada gıda güvenilirliğine bütüncül yaklaşılmakta, tarladan-sofraya gıda güvenilirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Gıda güvenilirliğinde birincil üretimde rol oynayan üreticiler riskleri kendi bakış açıları ile gördükleri ve sübjektif olarak değerlendirdikleri için algıladıkları riskin miktarı ve düzeyi de bireye bağlı olarak değişmektedir. Tarımsal üretimde erkekler kadar kadınların da görev almaları ilaçlama, gübreleme, hasat, vb. faaliyetlerin kadınlar tarafından da yapılıyor olması toplumsal cinsiyet bakış açısı ile konunun irdelenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu tez çalışmasında domates üretiminde rol oynayan bireylerin güvenilir domates üretimi ile gıda güvenilirliği konusundaki tutum, davranış ve mevcut risk algıları, bilgi kaynakları ile ilgili risk algıları, risk yönetiminin faaliyetleri konusundaki bilgi düzeyi ve mevcut algıları toplumsal cinsiyet bakış açısı ile belirlenmeye çalışılmıştır. Ayaş ilçesi kırsal mahallelerindeki 256 üreticiye yüz yüze görüşme yolu ile anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bazı verilere göre; kadınların güvenilir domates üretimi ve gıda güvenilirliği yeterli bilgiye sahip olmadıkları, konu hakkında eğitim ve yayım faaliyetlerinden faydalanamadıkları, uygulanacak ilaç miktarını belirlerken uzmanların tavsiyelerine uyduğunu (%44.6), ilaç uygulama esnasında tavsiye edilen doza tamamen uydukları (%91.3) görülmüştür. Domates üreticisi erkeklerin uygulanacak ilaç miktarını belirlerken kutunun üzerinde yazılanlara uyduğunu (%33.5), ilaç uygulama esnasında tavsiye edilen doza tamamen uyanların (%67.1) yanında tavsiye edilen dozun üzerinde ilaç uygulama eğiliminde olanların da (%32.9) olduğu görülmüştür. Erkeklerin internet erişimi %50.9 iken, kadınların %15.9 oranındadır. Risk yönetiminin güvenilir gıda üretimi konusundaki faaliyetleri hakkında kadınların bilgisi yeterince bulunmamaktadır. Çalışmada elde edilen diğer sonuçlar ışığında risk yönetimince dikkate alınması gereken hususlara, geliştirilmesi gereken stratejilere ve politikalara yönelik önerilerde de bulunulmuştur.

All stages from production to consumption in terms of supply of safe food is important. Therefore, there is a holistic approach to food safety in the world in recent years which aims to ensure the farm-to-table food safety. Farmers in primary production involves food safety hazards with their personal risk perception. Briefly, the risk perception of the farmers directly affect the safe tomato production. Because of women have active role in the pecticide application in primary production, harvesting, etc. as much as men do, the cases should be evaulated from the gender point of view. In this research, the knowledge, behaviour and attitude of the tomato producers on safe food production and food safety, the belief to the information sources, the knowledge level of the risk managements activities on safe tomato production and food safety and the perception of adequecy are tried to be evaluated. The survey has been conducted by face to face interviews with 256 tomato producers in some villages in Ayas district in the province of Ankara.in Turkey According to the some of the results obtained from the survey; women has very little knowledge on safe tomato production and food safety, they didnt have agricultural extension or training on safe tomato production. 44.6% of women do follow the instruction of the technical experts who work for risk management while the determination of the amount of pesticide to apply and 91.3% of the women exactly follow the advised dose by the technical expert. On the other hand, 33.5% of men do follow the instruction written on the pesticides box and 67.1% of the men exactly follow the advised dose. It has been seen that 32.9% of men have tendency to use more than advised pesticied dose. Another results showed that 50.9% of men has internet connection. But only 15.9% of women have the chance to have internet connection. Women has very low knowledge on the activities planned by the risk management for safe tomato production. In the light of the obtained results, the important issues that should be considered, strategies needed to be developed, policies that should be followed to increase the knowledge and change the perception of farmers are also discussed.