İklim parametrelerindeki değişimin bitki su tüketimine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Konya ovasında dört meteoroloji istasyonundan 10 yıllık periyotta toplanan verileri kullanarak, iklim parametrelerindeki değişimlerin ovada yetiştirilen bazı bitkilerin su tüketimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Sonuçlar FAO Penman-Monteith metodu ile diğer metotların her biri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklar olduğunu göstermiştir. Çalışmada bölgede yaygın olarak yetiştirilen şeker pancarı, mısır (tane), ayçiçeği, kuru fasulye ve buğday olmak üzere beş farklı ürünün su tüketimi hesaplanmıştır. Radyasyon eşitliğine göre hesaplanan ETc değerlerinin, istasyonların çoğunda diğer yöntemlere göre hesaplanan ETc değerlerinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Akşehir'de Radyasyon denklemi kullanılarak elde edilen kuru fasulye ETc değeri 501 mm ile 679 mm, Beyşehir'de 544 mm ile 727 mm, Cihanbeyli'de 679 mm ile 738 mm, Ereğli'de 725 mm ile 767 mm arasında değiştiği bulunmuştur. Tüm istasyonlarda 10 yıllık periyot boyunca en düşük ETc değerleri ASCE Penman-Monteith eşitliği ile hesaplanan ETc değerlerinden elde edilmiştir. Büyük ölçüde minimum ve maksimum bağıl neme bağlı olan Blaney Criddle formülü ile hesaplanan ETc değerleri, birçok lokasyonda FAO 56 Penman-Monteith ve Hargreaves - Samani eşitliklerii ile hesaplanan ETc değerlerinden daha yüksek çıkmıştır. Sonuç olarak, bitkilerin su ihtiyacını belirlemek için standart bir yaklaşım olarak kabul edilen FAO Penman-Monteith'i hesaplamak için meteorolojik verilerin yeterli olmadığı alanlarda radyasyon eşitliği önerilebilir.

This study was aimed to investigate the effects of changes in climate parameters on the crop water requirements in the Konya plain over a period of 10 years using data collected from four meteorological stations. The result showed a significant differences between the FAO Penman-Monteith method and each of the other methods. The water requirements of five different crops; sugarbeet, maize (grain), sunflower, drybean and wheat which are commonly cultivated on the region were calculated. It was also observed that the ETc values calculated according to the Radiation equation was higher at most of the stations than ETc values calculated by the other methods. In Akşehir the ETc of dry bean obtained by using Radiation equation ranges from 501 mm to 679 mm, in Beyşehir it ranges from 544 mm to 727 mm, in Cihanbeyli 679 mm to 738 mm, and Ereğli ranges from 725 mm to 767 mm. The ASCE Penman-Monteith recorded the least ETc in all the meteorological station for the 10 year period. Plant water requirement calculated with the Blaney Criddle formula which depends largely on the minimum and maximum relative humidity has higher ETc values than ETc values calculated by the FAO 56 Penman-Monteith and Hargreaves - Samani in most of the locations. From the results, The radiation equations can be recommended for areas where meteorological data are not enough to calculate FAO Penman-Monteith which is considered as a standard approach of determining the water requirement of plants.