Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinin Aorta Abdominalis`inin son dalları (A. iliaca externa, A. iliaca interna ve A. sacralis mediana) üzerinde karşılaştırmalı makroanatomik çalışmalar

Abstract

37 ÖZET Bü çalışmada Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde aorta abdominalis'in son dallan (Ailiaca externa, Ailiaca interna ve A.sacralis mediana) komparatif ve makro- anatomik olarak incelendi. Araştırmada, Konya yöresinden elde edilen, 8 adet (4 erkek, 4 dişi) Akkaraman koyunu ve 8 adet (4 erkek, 4 dişi) Ankara keçisi kullanıldı. Bu materyallerin incelenmesinde Latex, Methylmetacrylate ve Baryum sülfat kullanıldı. A. iliaca externa'nın Akkaraman koyununda 5.-6., Ankara keçisinde 6. bel omuru düzeyinde, aorta abdominalis'ten başlangıç aldığı, her iki türde de a. circumflexa ilium profunda ile a. profunda femoris'i verdikten sonra canalis femoralis'e girerek a. femoralis adını aldığı saptandı. A. circumflexa ilium profunda'nın Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde r. cranialis ve r. caudalis'e ayrıldığı, r. cranialis'in r. caudalis ile aynca r. caudalis'in a. pudenda externa, a. abdominalis caudalis, a. profunda femoris, a. circumflexa femoris lateralis, a. genus descendens, a. iliolumbalis ve a. glutea cranialis ile ağızlaşmalar yaptığı tespit edildi. A. pudenda extema'mn 3 erkek Akkaraman koyunu ve 2 erkek Ankara keçisinde a. dorsalis penis dexteri verdiği saptandı. A. femoralis'in Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde a. circumflexa lateralis, a. saphena, a. genus descendens ve a. caudalis femoris isimli dallar ile rete patellae'nin oluşumuna katılan bir dal ile bölge kaslarına dağılan yan dallar verdikten sonra popliteal bölgede a. poplitea adını aldığı görüldü. A. circumflexa femoris lateralis'in her iki türde de r. ascendens, r. descendens ve r. transversus'a ayrılarak sonlandığı tespit edildi. A. saphena'nın Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde tuber calcanei'nin 3 cm proximali düzeyinde r. caudalis ismini aldığı, r. caudalis'in ise art. tarsocruralis düzeyinde a. plantaris medialis ile a. plantaris lateralis'e ayrıldığı saptandı. A. plantaris medialis'in arcus plantaris profundus'un oluşumuna katılan bir dal verdikten sonra r. superficialis adını aldığı görüldü. R. superfîcialis'in ise arcus plantaris (distalis) profundus'un oluşumuna katılan bir dal verdikten sonra a. digitalis plantaris communis II adını aldığı tespit edildi. A. plantaris lateralis'in arcus plantaris profundus'un oluşumuna katılan bir dal verdikten sonra r. superficialis (a. digitalis plantaris communis IV) adını aldığı, r. superficilias'in ise arcus plantaris (distalis) profundus 'un olşumuna katılan bir dal verdikten sonra a. digitalis plantaris propria IV abaxialis ile a. digitalis plantaris propria V axialis'e aynlarak sonlandığı tespit edildi. Arcus plantaris profundus'un a. plantaris medialis, a. plantaris lateralis ve a. tarsea perfbrans tarafından oluşturulmuş bir kemer olduğu saptandı.38 A. genus descendens'in Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde rete articulare genus ile rete patallae'mn oluşumuna katılan dallar verdiği ve a. circumflexa ilium profunda, a. circumflexa femoris lateralis ve a. interossea cruris ile ağızlaşmalar yaptığı tespit edildi. A. poplitea'nın Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde m. popliteus düzeyinde a. tibialis cranialis ve a. tibialis caudalis'e ayrılarak sonlandığı görüldü. A. metatarsea dorsalis HTü her iki türde de metatarsus'un distal ucu düzeyinde r. perforans distalis IH aracılığı ile arcus plantaris (distalis) profundus ile bağlantı kurduğu ve art. metatarsophalangeae düzeyinde a. digitalis dorsalis commmunis HI adını aldığı tespit edildi. A. digitalis dorsalis communis İÜ, interdigital boşlukta a. interdigitalis aracılığı ile a. digitalis plantaris communis Di ile birleşerek sonlandığı tespit edildi. A. tibialis caudalis'in Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde r. caudalis (a. saphena'nın devamıdır)'in rr. calcanei isimli dalları ile ağızlaşmalar yaparak sonlandığı saptandı. A. iliaca intema'nın Akkaraman koyununda son bel omuru ile ilk sakral omur, Ankara keçisinde ilk sakral omur düzeyinde, aorta abdominalis'ten başlangıç aldığı ve a. umbilicalis, a. iliolumbalis, a. glutea cranialis ve erkek türlerde a. prostatica isimli dallar verdikten sonra for. ischiadicum minor düzeyinde a. glutea caudalis ile a. pudenda internaya ayrılarak sonlandığı saptandı. A. uterina'nın 2 Akkaraman koyununda a. umbilicalis'ten 2 adet olarak çıktığı tespit edildi. A. iliolumbalis'in 2 Akkaraman koyunu ve 3 Ankara keçisinde a. glutea cranialis'ten başlangıç aldığı saptandı. A. vaginalis'in dişi Akkaraman koyunu ve dişi Ankara keçisinde a. pudenda intema'dan başlangıç aldığı tespit edildi. A. glutea caudalis'in her iki türde de a. glute cranialis, a. circumflexa femoris lateralis, a. cicumflexa femoris medialis ve a. perinealis ventralis ile ağızlaşmalar yaptığı saptandı. A. ovarica'nın Akkaraman koyununda 4.-5., Ankara keçisinde 5. bel omuru düzeyinde aorta abdominalis'ten başlangıç aldığı görüldü. Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde a. iliaca externa'mn orijinin 1 em önünde a. mesenterica caudalis'in, 2.5 cm önünde ise a. testicularis'in aorta abdominalis'ten başlangıç aldığı saptandı. A. sacralis mediana'nın Akkaraman koyununda son bel omuru düzeyinde, Ankara keçisinde ise promontorium düzeyinde aorta abdominalis'in dorsal duvarından başlangıç aldığı ve ilk kuyruk omurları düzeyinden itibaren a. caudalis (coccygea) mediana ismini alarak sonlandığı görüldü.

39 SUMMARY In this study, the terminal branches (external iliac artery, internal iliac artery, medial sacral arterty) of the abdominal aort in Akkaraman sheep and Ankara goat were investigated comperatively and macroanatomically. In this investigation, 8 (4 male, 4 female) Akkaraman sheep and 8 (4 male, 4 female) Ankara goats that provided from Konya environment were used. In investigating of these materials latex, methyl- metacrylate and barium sulphate were used. It was determined that external iliac artery arised from abdominal aort nearly at the level of 5.-6. lumbal vertebrae in Akkaraman sheep and nearly at the level of 6. lumbal vertebra in Ankara goat. In both species, after seperation of deep circumflexa iliac artery and deep femoral artery, it was detected that external iliac artery entered in femoral ring and named as femoral artery after then. It was seen that deep circumflexa iliac artery, in both Akkaraman sheep and Ankara goat, seperated into cranial and caudal branches. It was observed that cranial branch anastomosed with caudal branch and caudal branch was anastomosed with external pudendal, caudal abdominal, deep femoral, lateral circumflexa femoral, descendens genu, üiolumbal and cranial gluteal arteries. It was determined that dexter dorsal penis artery arised from external pudendal artery in 3 Akkaraman male sheep and 2 Ankara male goats. It was examined that in both species after seperation of lateral circumflexa femoral artery, sapheneus artery, descendens genu artery and caudal femoral artery and a branch which contributed to rete patellae and branches which spreading to regional muscles, the femoral artery named as popliteal artery in popliteal region. It was observed that lateral circumflexa femoral artery divided into ascendens, descendens and transversal branches. It was determined that in both species, sapheneus artery became caudal branch at 3 cm proximal of tuber calcanei and caudal branch was seperated into medial plantar artery and lateral plantar artery nearly to the talocrural articulatio. It was seen that medial plantar artery became superficial branch after arising of a branch which was participating in deep plantar arch. Superficial branch was also gave a branch which participated in formation of deep plantar (distal) arch and then named as plantar digital common artery n. It was detected that lateral plantar artery became superficial branch (plantar digital common artery IV) after arising of a branch which was participated in formation of deep plantar arch and then superficial branch seperated into abaxial plantar proprial digital artery IV and abaxial plantar proprial digital artery V after arising of a branch which was contributed to deep plantar (distal) arch.