Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) yetiştiriciliğinde hümik asit, mikrobiyal gübre ve fosfat kayası uygulamalarının verim ve verim öğelerine etkisi

Abstract

Deneme, 2015 ve 2016 yılları üretim sezonunda Erciyes Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne ait merkez kampüs arazilerinde yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak ve Göynük 98 kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşidi kullanılarak kurulmuştur. Denemede ana parsellere dekara 2 kg hesabıyla hümik asit (2 uygulama), alt parsellere Bacillus pumilus C26 fosfat çözücü özelliğe sahip mikrobiyal gübre (2 uygulama) ve altın altı parsellere de dekara 0, 7.5, 15 ve 22.5 kg/da olacak şekilde (4 uygulama) fosfat kayası (%29.3 P2O5) uygulanmıştır (2x2x4x4=64). Deneme periyodu sonunda her parselden bitki örneklemesi yapılmıştır. Yapılan örneklemelerde fasulyede verim ve verim öğeleri incelenmiştir.Araştırma sonucunda hümik asit, mikrobiyal gübre ve fosfat kayası dozlarının fasulye bitkisi üzerinde incelenen özellikler yönünden farklı etkilere sahip olduğu belirlenmiştir. İki yıllık ortalama değerlerde; çiçeklenme gün süresi 47.38-49.00 gün, fizyolojik olum gün süresi 91.75-95.38 gün, bitki boyu 42.95-53.65 cm, ilk bakla yüksekliği 10.16-13.90 cm, bitkide anadal sayısı 2.36-2.84 adet, bitkide bakla sayısı 13.85-24.85 adet, bitkide tane sayısı 38.64-59.83 adet, baklada tane sayısı 2.36-3.16 adet, birim alan tane verimi 173.8-314.3 kg/da, hasat indeksi %31.25-39.73, biyolojik verim 274.4-382.0 kg/da, yüz tane ağırlığı 38.92-43.10 g ve tanedeki protein oranının %22.93-24.94 olarak saptanmıştır.Özellikle hümik asit, mikrobiyal gübre uygulamaları ile birlikte fosfat kayasının en yüksek dozunun (22.5 kg/da fosfat kayası) uygulandığı parsellerin yıllar ortalamasında 314.3 kg/da ile en yüksek tane verimi elde edilmiştir. Yapılan tüm uygulamaların kontrol parsellerine (173.8 kg/da) göre fasulyede verim artışı etkisi önemli bulunmuştur. Konvansiyonel ve organik fasulye yetiştiriciliğinde sürdürülebilir tarım için, hümik asit ve mikrobiyal gübre uygulamalarının 22.5 kg/da (%29.3 P2O5) fosfat kayası ile birlikte verilmesinin yüksek tane verimi için en uygun olduğu söylenebilinir.

This study was carried out at the experimental fields of Erciyes University, Agricultural Faculty. Experiments were conducted with Göynük98 dry bean cultivar (Phaseolus vulgaris L.) in randomized blocks split-split plots experimental design with 4 replications in 2015 and 2016. Humic acid (2 treatments) was applied to main plots as to have 2 kg humic acid per decare; Bacillus pumilus C26 phosphate solving microbial fertilizer (2 treatments) applied to subplots; and phosphate rock (4 treatments) was applied to sub-subplots as to have 0, 7.5, 15 and 22.5 kg P2O5 per decare (2x2x4x4=64). Plant and soil samplings were performed from each plot at the end of experimental periods. Samples were used for analyses of yield and yield parameters.Humic acid, microbial fertilizer and rock phosphate doses had different effects on investigated parameters of dry beans. As the average of the years, number of days to blooming varied between 47.38-49.00 days, days to physical ripening varied between 91.75-95.38 days, plant heights between 42.95-53.65 cm, first pod heights between 10.16-13.90 cm, number of main branches per plant between 2.36-2.84, number of pods per plant between 13.85-24.85, number of kernels per plant between 38.64-59.83, number of kernels per pod between 2.36-3.16, kernel yields between 173.8-314.3 kg/da, harvest index values between 31.25-39.73%, biological yields between 274.4-382.0 kg/da, hundred kernel weights between 38.92-43.10 g and kernel protein ratios between 22.93-24.94%. The greatest yield (314.3 kg/da) was obtained from the greatest phosphate dose (22.5 kg/da) treatment applied together with humic acid and microbial fertilizer. As compared to control treatment (173.8 kg/da), all treatments had significant effects on yield increases in beans It was concluded for conventional and organic dry bean farming, 22.5 kg/da (29.3% P2O5) phosphate rock together with humic acid and microbial fertilizer could be applied to get high kernel yields.