Konya Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsü`ndeki yerli ve melez koyun ırklarında kanda vitamin A, vitamin C, bakır ve Aspartat Amino Transferaz`ın mevsimsel değişimleri

Abstract

40 6. ÖZET Konya Merkez Hayvancılık Araştırma Enstitüsüne ait Merinos ve Akkaraman yerli koyunları ile Alman Siyah Baş (ASB) x Merinos, ASB x Akkaraman, ASB x İvesi, Hampshire Down (HS) x Merinos, HS x Akkaraman, HS x İvesi, Lincoln x Merinos melezi koyunlarda palazma vitamin A, Askorbik asit, bakır, aspartat aminotransferaz (AST) tayinleri yapıldı. Bu çalışmada 54 adet koyundan sonbahar, kış, ilkbahar ve ya/, mevsimlerinde kan alındı. Plazmada A vitamini tayinleri Yüksek Performans Likid Kromatografı (HPLC) ile yapıldı. Plazmada Askorbik asit tayinlerinde spektrofotometre, bakır tayinlerinde atomik absorpsiyon spektrofotometresi kullanıldı. AST akti vitesi ölçümleri Bio Clinica ticari test kitleri ile spektrofotometrede yapıldı. Sonuçlar ırk ve mevsim faktörleri açısından değerlendirildi. Kan plazması vitamin A değerleri çeşitli ırklarda 21,37-36,42 mcg/100 mi arasında değişti. Irk faktörünün plazma vitamin A değerlerini etkilemediği tesbit edildi. Mevsimin plazma vitamin A değerleri üzerine etkili olduğu görüldü(P<0.001). (17.40 mcg/100 mi olarak en düşük yaz, 52,14 mcg/100 mi olmak üzere en yüksek sonbahar). İncelenen 9 ırk grubunun mevsimsel plazma vitamin C ortalamaları 1.021-1.438 mg/dl arasında bulundu. Plazma vitamin C seviyeleri ırk faktöründen etkilendi(P<0.01). En düşük değerler ASB x Merinos, en yüksek değerler HS x İvesi'lerde tespit edildi. Merinos ve merinos melezleri dışındaki koyunlarda mevsimsel değişiklikler plazma askorbik asit seviyelerini etkiledi. Bütün ırklarda en yüksek plazma askorbik asit değerleri ilkbaharda elde edildi. Serum bakır değerleri dört mevsimde ırklar ortalaması olarak 66.00-77.27 j.ıg/100 mi arasında değişti. Plazma Cu değerleri ırk faktöründen etkilenmezken, mevsimin plazma Cu değerleri üzerine etkili olduğu tespit edildi(PO.OOl). En düşük plazma Cu değerleri sonbaharda (54.32 ug/100 mi), en yüksek değerler yazın (87.24 u.g/100 mi) elde edildi. Plazma AST değerlerinin çeşitli ırklardaki mevsimsel ortalamaları 76.53-102,48 U/İt arasında değişti. Irk faktörü plazma AST seviyelerini etkiledi(P<0.05). (En düşük 76.533 U/İt ile Akkaraman, en yüksek 102.48 U/İt ile Merinos). Plazma AST değerleri üzerine mevsimin41 etkisi yalnız HS melezlerinde tespit edildi. Bu etki kış ve yaz mevsimlerinde plazma AST seviyelerinin yükselmesi şeklinde görüldü. Plazma askorbik asit ve AST değerlerinin, mevsimsel değişikliklerine dayanılarak, Konya şartlarına en iyi adapte olabilen koyun ırklarının, yabancı koyunların Konya Merinosu ile melezlemelerinden elde edileceği, HS'lerden elde edilen melezlerin ise bu açıdan en hassas grubu teşkil ettiği kanısına varıldı.

42 7. SUMMARY Seasonal variations of blood vitamin A, vitamin C, copper and aspartat amino transferase on local breeds and cross breeds of sheep in Konya Central Animal Research Institute. Fifty four sheep of Merinos, Akkaraman, German Black Head (ASB) x Merinos, ASB x Akkaraman, ASB x Ivesi, Hampshire Down (HS) x Merinos, HS x Akkaraman, HS x İvesi, Lincoln x Merinos breed belonging Konya Central Animal Research Institute were used to determine the blood levels of vitamin A, ascorbic acid, copper and the activity of aspartate aminotransferase (AST) during different seasons. Plasma vitamin A concentration was determined by high performans liquid chromatography. Plasma concentrations of ascorbic acid was measured by spectrophotometer and copper by atomic absorption spectrophotometer, AST activities were determined spectrophotometrically using Bioclinica commercial diagnostic kits. Kruskol Wallis, variance analysis and Duncan tests were used for statistical evaluation of the results. The plasma vitamin A levels of sheep at different seasons were between 21.37-36.42 mcg/ml. The effect of breed on plasma vitamin A level was not observed. Seasonal effect was found (PO.001). Lowest value was at summer (17.40 mcg/ml) and the highest was autumn (52. 14 mcg/ml). The means ascorbic acid levels at four seasons of nine sheep breed were 1.021-1.438 mg/dl. The plasma ascorbic acid levels were significcantly different (P<0.01) at different breed groups. (Lowest at ASB x Merinos, highest at HS x Ivesi). Seasonal variations of ascorbic acid levels were observet at all sheep groups except Merinos and its crosses. At all groups examined the highest plasma ascorbic acid levels were at spring. Serum copper concentrations were between 66.00-77.27 ug/100 ml at all breeds and seasons. The Cu status of different breeds of sheep were not statistically different. Seasonal43 differences were found (P<0.001) as the lowest level at autumn and the highest level at summer. Plasma AST activities changed between 76.53 and 102.48 U/lt during four seasons on the experimental animals. Plasma AST activities at different breeds was statistically different(P<0.05). Akkaraman sheep had the lowest activity as 76.53 U/lt and Merinos had the highest activity as 102.48 U/lt. The season effected of the levels of plasma AST activities only at HS crosses. This effect was determined as the highest levels at winter and summer. The seasonal variations of ascorbic acid levels and AST activities of different breeds suggest that the Merinos crosses are resistant to Konya climate and the adaptation of HS crosses to this environment is difficult.