Sığırlarda deri ağırlığına ve yenilebilir iç organlara genotip ve kesim ağırlığının etkisi

Abstract

41 6. ÖZET `Sığırlarda deri ağırlığına ve yenilebilir iç organlara genotip ve kesim ağırlığının etkisi` Araştırma sığırlarda deri ağırlığına ve yenilebilir iç organlara ırkın ve kesim ağırlığının etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara olmak üzere dört farklı genotip kullanılmıştır. Deneme 250-300 kg; 301-350 kg; 351-400 kg; 401 kg ve yukarı olmak üzere dört ayrı kesim ağırlık grubunda yapılmıştır. Dört ağırlık grubuna dahil dört genotipten toplam 164 baş erkek dana kullanılmıştır. Her hayvan kesim öncesi 12 saat aç ve susuz bırakıldıktan sonra kesim ağırlığı tesbit edilmiş, kesimden sonra derisi, akciğeri, karaciğeri, kalp, dalak, rumen ve retikulumu (boş) dikkatlice ayırarak hassas bir şekilde tartılmıştır. Çalışma sonu kesim ağırlıkları, I. grupta Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla 267.60, 293.45, 276.40, 270.30; II. grupta 324.00, 319.70, 331.90, 324.80; III. grupta 366.90, 374.60, 373.00, 373.00; IV. grupta 422.40, 420.60, 421.00, 404.10 kg olarak belirlenmiştir. I. ve IV. gruplarda genotipler arası farklar istatistiki yönden önemli bulunmuştur (p < 0.05). Akciğer ağırlıkları Esmer Melezi, Holşayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 2.373, 2.600, 2.512, 2.432; II. grupta 2.925, 2.930, 3.020, 2.779; III. grupta 3.228, 3.391, 3.456, 3.416; IV. grupta 3.924, 3.988, 4.214, 3.762 kg olarak tespit edilmiş; II., III. ve IV. gruplarda genotipler arası farklılıklar önemli bulunmuştur (p < 0.05). Karaciğer ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 4.147, 4.514, 4.120, 4.048; II. grupta 5.058, 4.918, 5.006, 4.882; III. grupta 5.643, 5.793, 5.618, 5.708; IV. grupta 6.701,42 6.429, 6.406, 5.963 kg olarak belirlenmiştir. I. ve IV. gruplarda genotipler arası farklar önemli görülmüştür (p < 0.05). Kalp ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 1.324, 1.587, 1.369, 1.402; II. grupta 1.665, 1.688, 1.647, 1.637; III. grupta 1.879, 1.888, 1.936, 1.905; IV. grupta 2.126, 2.115, 2.255, 2.035 kg olarak bulunmuş olup; I. ve IV. gruplarda elde edilen ortalama değerler yönünden genotipler arasındaki farkların önemli olduğu tespit edilmiştir (p < 0.05). Dalak ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 0.790, 0.955, 0.923, 0.811; II. grupta 1.005, 0.983, 1.043, 0.989; III. grupta 1.181, 1.211, 1.273, 1.211; IV. grupta 1.493, 1.397, 1.464, 1.304 kg olarak belirlenmiştir. I. ve IV. gruplarda farklar istatistik! yönden önemli bulunmuştur (p <0.05). Rumen ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 4.168, 4.692, 4.201, 4.460; II. grupta 5.181, 5.216, 5.402, 5.280; III. grupta 5.682, 6.259, 6.333, 6.374; IV. grupta 7.109, 7.192, 7.498, 7.005 kg olarak belirlenmiştir. I., Ill ve IV. gruplarda genotipler arası farklar önemli olarak tespit edilmiştir (p < 0.05). Retikulum ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 0.843, 0.899, 0.878, 0.806; II. grupta 1.073,` 1.004, 1.161, 0.959; III. grupta 1.168, 1.181, 1.352, 1.218; IV. grupta 1.461, 1.479, 1.725, 1.541 kg olarak saptanmıştır. II., III. ve IV. gruplarda genotipler arası farkların önemli olduğu belirlenmiştir (p < 0.05). Araştırmada elde edilen yaş deri ağırlıkları Esmer Melezi, Holştayn, DAK ve Yerli Kara genotiplerinde sırasıyla I. grupta 24.397, 26.325, 24.970, 24.268; II. grupta 29.722, 29.232, 29.994, 29.167; III. grupta 33.452, 34.230, 33.682, 33.551; IV. grupta 38.625, 38.466, 38.090, 36.281 kg olarak saptanmış olup, l. ve IV. gruplarda elde edilen ortalama değerler yönünden genotipler arasındaki farklar önemli bulunmuştur (p < 0.05).43 Her genotipte ve genotipler dikkate alınmaksızın ilgili özellikler arasında korrelasyon katsayılarının önemli olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; I. ağırlık grubunda Holştyan'ın, daha sonraki gruplarda yerli ırk olan DAK'ın (özellikle kesim ağırlığı arttıkça) incelenen özellikler yönünden (akciğer, kalp, dalak, rumen, retikulum ) daha yüksek performans gösterdiği anlaşılmaktadır. Gerek deri, gerekse yenilebilir iç organ ağırlıkları dikkate alınırsa, büyüme hızı yüksek genotiplerin tercih edilmesi ve besi sonu ağırlığının yüksek tutulması önerilebilir.

44 SUMMARY `The effect of genotype and slaughter weights on weight of hide and edible offal weights in cattle.` This study was conducted to investigate the effect of genotype and slaughter weights on the hide weight and edible offal of cattle. Four different genotypes, Brown Crossbreed, Holstein, EAR (Eastern Anatolian Red) and Anatolian Black were used. Experiment was done on four different slaughter weight groups as 250-300 kg, 301-350 kg, 351-400 kg and 401 -above. 164 cattle of four genotypes from the four different weight groups were used. Each animal was kept hungry and thirsty for twelve hours before slaughtering. Slaughter weights were then determined. After the slaughtering hide, lungs, liver, heart, spleen, rumen and reticulum (empty) were separated carefully and weighed sensitively. The slaughter weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 267.60, 293.40, 276.45 and 270.30 kg respectively for group I; for group II 324.00, 319.70, 331.90, 324.80 kg; for group III 366.90, 374.60, 373.00, 373.00 kg and 422.40, 420.60, 421.00, 404.10 kg for group IV. The difference between genotypes in group I and IV were found statistically significant (p < 0.05). The lungs weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 2.373, 2.600, 2.512, 2.432 kg respectively for group I; 2.925, 2.930, 3.020, 2.779 kg for group II; 3.228, 3.391, 3.456, 3.416 kg for group III and 3.924, 3.988, 4.214, 3.762 kg for group IV. The difference between genotypes in group II, III and IV were found statistically significant (p < 0.05).45 The liver weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 4.147, 4.514, 4.120, 4.048 kg respectively for group I; 5.058, 4.918, 5.006, 4.882 kg for group II; 5.643, 5.793, 5.618, 5.708 kg for group III and 6.701, 6.429, 6.406, 5.963 kg for group IV. The difference between genotypes in group I and IV were found statistically significant (p < 0.05). The heart weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 1.324, 1.587, 1.369, 1.402 kg respectively for group I; 1.665, 1.688, 1.647, 1.637 kg for group II; 1.879, 1.888, 1.936, 1.905 for group III and 2.126, 2.115, 2.255, 2.035 kg for group IV. The difference between genotypes in group I and IV were found statistically significant (p < 0.05). The spleen weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 0.790, 0.955, 0923, 0.81 1 kg respectively for group I; 1.005, 0.983, 1.043, 0.989 kg for group II; 1.1 81, 1.21 1, 1.273, 1.211 kg for group III and 1.493, 1.397, 1.464, 1.304 kg for group IV. The difference between genotypes in group I and IV were found statistically significant (p < 0.05). The rumen weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black were 4.168, 4.692, 4.201, 4.460 kg respectively for group I and 5.181, 5.216, 5.402, 5.280 kg respectively for group II. They were 5.682, 6.259, 6.333, 6.374 kg respectively for group III and 7.109, 7.192, 7.498, 7.005 kg respectively for group IV. The difference between genotypes in group I, III and IV. was statistically significant (p < 0.05). The reticulum weights of Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 0.843, 0.899, 0.878, 0.806 kg respectively for group I; 1.073, 1.004, 1.161, 0.959 kg for group II; 1.168, 1.181, 1.352, 1.218 kg for group III and 1.461, 1.479, 1.725, 1.541 kg for group IV. The46 difference between genotypes in group II, III and IV were found statistically significant (p < 0.05). The wet hide weights for Brown Crossbreed, Holstein, EAR and Anatolian Black genotypes after the experiment were recorded as 24.397, 26.325, 24.970, 24.268 kg respectively for group I; 29.722, 29.232, 29.994, 29.167 kg for group II; 33.452, 34.230, 33.682, 33.551 kg for group III and 38.625, 38.466, 38.090, 36.281 kg for group IV. The difference between genotypes group I and IV were found statistically significant (p < 0.05). Correlation co-efficiencies between related characters were found statistically significant when including and excluding genotypes. İt is concluded that Holstein, in group I and indigenous breed EAR in the other groups (especially increasing slaughter weight) showed higher performance in terms of characters such as lungs, heart, spleen, rumen and reticulum. Considering hide and edible offal I production, it is recommended that genotypes with higher growth rate be preferred and live weight at the end of fattening be high.