Konya ili merkez 03 nolu sağlık ocağı bölgesindeki yaşlıların sağlık sorunları ve sosyal durumlarının incelenmesi

Abstract

6.0ZET S. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ /KONYA -2000. Hazırlayan:Dr. M. Zeki TANRIKULU Danışman: Prof. Dr. Selma ÇİVİ Konya İM Merkez 03 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesindeki Yaşlıların Sağlık Sorunlarının ve Sosyal Durumlarının İncelenmesi Birçok tıbbî ve sosyal sorunlarla karşı karşıya gelen yaşlıların, bunların etkisiyle günlük yaşamlarını bağımsız olarak sürdürmeleri güçleşmektedir. Dolayısıyla günlük yaşam aktivitelerinde ileri yaşlarda başkasma bağımlı olma durumu ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı Konya İli Merkez 03 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesi'ndeki 60 yaş ve üzeri yaşlıların demografik özelliklerini, günlük yaşam aktiviteleri (GYA)'ndeki bağımlılık düzeylerini, beslenme, kitle iletişim araçlarını kullanma, yakınları ile görüşme ve gelir durumlarım, sağlık yönünden finans kaynaklarını, hayattan beklentilerini, kronik hastalıklarının cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımını, son bir yıldaki kaza geçirme durumlarını, sigara, içki ve ilaç kullanma alışkanlıklarım, yardımcı cihaz kullanma durumlarını, vücut kitle indekslerini, fiziksel yetersizlik (çiğneme, yürüme, konuşma, işitme, görme) düzeylerini saptamaktı. Araştırmada sistematik örneklem kullanılarak kayıtlara göre her 8 kişiden birine anket uygulandı. 150 erkek (%49.7), 152 kadm (% 50.3) toplam 302 kişiye anket uygulandı. Yaş gruplarında 60 - 64 yaş arası 109 kişi, 65 - 69 yaş arası 102 kişi, 70 - 74 yaş arası 56 kişi, 75 yaş ve üzeri 35 kişi vardı. Çalışmamızda günlük yaşam aktivitelerinde tam bağımlılık % 1.3, tam bağımsızlık % 71.2 idi. Kadınlarda tam bağımsızlık % 71.7, erkeklerde % 70.7 iken, 4,5 ve 6 aktivitede bağımlılık içeren skorlar ileri yaş grubu olan 70 - 74 ve 75 ve üzeri yaş gruplarında yüksek bulundu. Sağlık güvencesinden yaşlıların 1/3 'ü yoksundu ve % 38.4 'ünün maddi geliri yoktu. Yaşlıların 1/3 'ü devletten her türlü hizmeti istiyordu. Yaşlılar arasında en fazla ev kazaları görülüyordu. En sık rastlanılan 72kronik hastalıklar, kas - iskelet sistemi hastalıkları, hipertansiyon, gastrointestinal sistem hastalıkları, kalp hastalıkları, üriner sistem ve solunum sistemi hastalıkları idi. Yardımcı cihaz kullanmada 70 - 74 yaş, 75 ve üzeri yaş gruplarında baston, gözlük ve protez diş kullanımının arttığı gözlendi. Fiziksel yetersizlik ölçümünde; çiğneme fonksiyonunda ileri yaşlarda yetersizliğin gittikçe arttığı saptandı. İleri yaşlarda günlük yaşamlarını bağımlı olarak sürdürme olayı artmakta, fiziksel yetersizlikler çoğalmaktadır. Yaşlı bireyler için gerekli olan medikal ve sosyal hizmetler zaman geçirilmeden hazırlanmalı ve destek programlar ile özel yetiştirilmiş hemşireler tarafından, yaşlılara sunulmalıdır. 73

7. SUMMARY S.U.Sanitary Science Institute Public Health (Med) Department DOCTORAL THESIS / KONYA - 2000 Dr.M.Zeki TANRIKULU Adviser: Prof.Dr.Selma CM The Study of Medical Problems and Social Conditions of Elderly at 3rd Health Center's Region in Konya The life is being difficult without dependence for the elderly people by the effects of many medical and social problems. Consequently in the older years, the dependence to somebody is increasing in the activities of daily living (ADL). The aim of this study in the population of 60 years and over at 3rd Health Center's Region in Konya is to evaluate the demografical charecteristics, the dependence of the ADL, nutrition, using of telecommunication devices, relations with neighborhoods, incomes, financial sources for their health, stated satisfaction with life, the prevalance of chronic diseases in two sex groups and elderly groups, the accidents at the last year, smoking, alcohol comsumption, drugs taken, case of assistive device use, the level of physical disabilities (seeing, hearing, speaking, chewing and walking) and body mass indexes. In this study the systematical sample were used and questionnaires were followed to every 8 th person at the files. Totally 302 persons ; 150 men (% 49.7), 152 women (% 50.3) were taken. In the years groups, there were 109 persons among the groups of 60 - 64, 102 persons among the groups of 65 - 69, 54 persons among the groups of 70 - 74, 35 persons among the groups of 75 years and over. Self reported the totally dependent in ADL were % 1.3, the totally dependent were 71.2, totally independence among women were % 71.7, % 70.7 were among men, also the dependence scores of 4,5 and 6 activities were higher among the groups of 70 - 74 years and 75 years and over. %38.4 were having severe financial problems and 1/3 of elderly were having any income for health. Also 1/3 were requiring all services from government. The injuires occurred 74mostly at home. Most common chronic diseases were musculoskeletal system dieases, hypertension, heart diseases, diseases of gastrointestinal, urinary and respiratory systems. The using of walking stick, spectacles and prosthesis for teeth were increasing among the groups of 70 - 74 years and 75 years and over. Among the late years of elderly, the measure of physical disability which has included chewing activity was higher. At the late years of elderly to live with dependence in daily life and physical disabilities are increasing. The medical and social services for elderly people must be prepared at once and must be presented by the special nurses with the supporting programmes. 75