Karaman ili ilköğretim öğrencilerinin sosyodemografik özelliklerinin sağlığı geliştirme davranışlarına etkisi

Abstract

5. OZET Araştırma Karaman merkezinde ilköğretim okullarının altıncı sınıfına devam etmekte olan çocuklarda, sağlığı geliştirmeye yönelik davranışlar ile sosyodemografik özellikler arasındaki ilişkiyi incelemek amacı ile tanımlayıcı olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırma Karaman'da düşük, orta ve yüksek sosyoekonomik düzeye göre ayrılmış 6 ilköğretim okulunda 347 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya başlamadan önce İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nden izin alınmış, örneklem grubu dışında farklı üç ilköğretim okulunda da ön uygulama yapıldıktan sonra, anketler yeniden düzenlenerek uygulanmıştır. Anket sorularında çocukların sağlığı geliştirmeye yönelik davranışlarını kapsayan Ardell'in sağlığı geliştirme modeli (özsorumluluk, beslenme bilinci, fiziki aktiviteleri, stres yönetimi, güvenlik ve çevre duyarlılığı) temel alınmış ve sorular D.B. Ardell 'in önerileri de alınarak düzenlenmiştir. Elde edilen verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Science) for Windows paket versiyon 10,01 programından yararlanılmıştır. Sosyodemografik verilerin değerlendirilmesi sayı ve yüzdelik olarak gösterilmiş; sağlığı geliştirmeye yönelik davranışlarla sosyodemografik özelliklerin arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tek.yönlü varyans analizi (Oneway ANOVA -F testi) ve chisquare ; değişkenler arasındaki farkın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek amacı ile Post Hock Hockberg's GT2 testleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilere göre, düşük sosyoekonomik düzeydeki çocuklar, diğer düzeylere oranla daha fazla kendi sağlıklarından kendilerinin sorumlu olduklarının bilincindedirler. Ayrıca giyinme, yemek yeme vb kendi işlerini kendi kendine yapan çocuklar düşük sosyoekonomik düzeyde daha fazladır. Orta sosyoekonomik düzeydeki çocukların % 85.7'i genellikle sağlık durumlarının iyi olduğunu ifade etmişlerdir. Evhanımı annelerin çocuklarının, diğer meslek grubundan olan annelere göre üç öğün düzenli yemek yedikleri belirlenmiştir. Düzenli yemek yiyenlerin oranının düşük sosyoekonomik düzeyden yüksek sosyoekonomik düzeye paralel olarak artış gösterdiği saptanmıştır. Yüksek sosyoekonomik düzeydeki çocukların % 83.3'ü her zaman 77sağlıklarının önemli olduğunu ve hastalanmamak için sağlıklı yemek yemeye özen gösterdiklerini ifade etmektedirler. Egzersiz öncesi %51 oranında çocuk ısınma hareketleri yapılması gerekliliğini bilmektedir. Egzersiz sırasında kas zedelenmesi vb durumda, çocukların % 52'i her zaman gerekeni yapabildiklerini ifade etmektedirler. Yüksek sosyoekonomik düzeyde bu oran diğerlerinden fazladır. Çocukların % 57'si bir çok konuda, her zaman aileleri ile konuşabildiklerini ifade etmiştir. Kardeş sayısının artmasına bağlı olarak, sorunları evdekilerle paylaşma oranının arttığı tespit edilmiştir Düşük, orta ve yüksek sosyoekonomik düzeydeki 30-39 yaş arası annelerin çocukları, sorunlarını evdekilerle daha fazla oranda konuşabilmekte, annenin yaşı ilerledikçe çocukların sorunlarını paylaşma oranı azalmaktadır. Üzüldüğünde, kendini anlayan birilerinin olduğunu düşünen çocuklar sosyoekonomik düzeylerine göre karşılaştırıldığında, en fazla yüksek sosyoekonomik düzeydeki çocuklar (% 50) her zaman evde kendilerini anlayan birileri olduğunu ifade etmişlerdir. Bu oranın düşük sosyoekonomik düzeyde % 44.6, orta sosyoekonomik düzeyde ise 46.9 olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda çocukların sağlığı geliştirmeye yönelik davranışları konusunda bütüncül yaklaşımla ve sektörlerarası işbirliğini öne çıkaran sağlık eğitim programları yapılması; hemşirelik eğitiminde olumlu sağlık alışkanlıkları kazandırmaya yönelik bilgilerin müfredata etkin şekilde eklenmesi; çocukların sağlığı geliştirme davranışlarının tarama programlan ile tespit edilip sürekliliğinin sağlanması; ve aynı konuda yeni yapılacak araştırmalarda annelerin de araştırma sorularını cevaplandırmasına ilişkin öneriler sunulmuştur. 78

V 6. SUMMARY THE EFFECTS OF THE SOCIODEMOGIIRAPHIC FUNCTIONS WITH PRIMARY SCHOOL STUDENTS IN THE HEALTH DEVELOPMENT PROCESS The research was planned and fulfilled on the 6th grade kids of Primary Schools in Karaman to study the descriptive relationship between the behaviors aiming the health development and the sociodemographic functions. The research was performed in 6 different Primary Schools in Karaman over 347 students who were divided into low medium and high socioeconomic levels. Before starting he research the necessarry permission from the National- Education Officials in Karaman, was taken and except for the sample group after three test studies the questionaires were done once more. The questions of the questionaire were prepared considering ArdelTs health development model (responsibilty and nourishment conciousness.physical acts, stress management,safery and environment sensitivity) based on the behaviors of children's health development and D.B. Ardell suggestions on this subject. Analyzing the dala, SPPS (Statistical Package for Social Science) Windows software version was used. Evaluation of Sociodemoghraphic Data was shown in numerics and percentage ; One-way Variance Anaylsis (Oneway ANOVA -F test) was used to determine the relationship between the behaviors aiming the health development and the sociodemographic functions; Post Hock Hockberg's GT2 test was also used to determine where the differences of variants in the groups come from. According to the data of the research, In comparison with the other levels of the kids, the children with low economic levels are aware of the fact that they are responsible for their own health. In addition to this the kids who do the daily routines such as dressing, eating by themselves are of low economic levels in common. 87% of the kids of medium socioeconomic level usually state that they are in good health. It 's another fact that the kids whose mothers are housewives eat three meals more regularly than that of the mothers with other professions. It was proved that the rate of «ST those who eat regularly increase in a paralel way from the low socioeconomic background up to high socioeconomic background. 83.3% of the kids from high socioeconomic background mention that their health is quite important and they realize the significance of 79eating healthy food in order not to get ill. 5 1 % of the kids know that they need to do warm urJ before the exercise. 52% the kids stress that they can do whatever necessary when they have a muscle injure during the exercise.This rate is raise for the high socioeconomic ones. 57% of the kids say that they have a good comunication with their families on any kind of subject. Depending on the quantity of the siblings, it was observed that the rate of of sharing the problems with the family members also increase. 30-39 aged mothers' kids from low.medium and high socioeconomic levels can share their problems until their mothers get older. The kids who think that there are a couple of people who understand them when they are sorrowful, comparing with the other levels, are commonly that of high socioeconomic background. This rate is 44,6% with low socioeconomic levels and 46.9% for the medium ones. As a result of the data that were studied, the following are suggested : Health education programs which lead planned corporation among the sectors on the children's health development subjects; updating the information aiming positive health habits into the nursing curriculum; determining children's health development behaviors by means of the test programs and making them continual; mothers should also answer the questions in the research that will be made on the same subject..<: 80