Doğum sonu dönemde anneler ile ebe ve hemşirelerin eğitim öncelikleri

Abstract

5. ÖZET S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı KÂMİLE ALTUNTUĞ Danışman Yrd. Doç. Dr. ALİ ACAR Doğum Sonu Dönemde Anneler İle Ebe Ve Hemşirelerin Eğitim Öncelikleri Araştırma; primipar anneler ile bu annelere bakım veren ebe ve hemşirelerin, doğum sonu bakımına ilişkin eğitim önceliklerini belirlemek, karşılaştırmak ve bu öncelikleri belirlemede etkili olan faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemi doğum sonu bakım ve eğitim veren 73 ebe ve hemşire ile gebeliğinde herhangi bir sorun yaşamayan, normal vaginal doğum yapmış, normal yenidoğan dünyaya getirmiş ve 24-48 saat hastanede kalan 240 primipar anneden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırma kapsamındaki anneler ile ebe ve hemşirelerin sosyo-demografik özelliklerini belirlemek amacıyla bir anket ve yazarların izni ile `Brucker-MacMullen&Ruchala Doğum Sonu Eğitim Formu` kullanılmıştır. `Brucker- MacMullen&Ruchala Doğum Sonu Eğitim Formu` çalışmada kullanılmadan önce Türkiye'de kullanımı için uyarlanmıştır. Türkçe'ye çeviri çalışmasının ardından, anketin güvenilirliğine yönelik olarak, Cronbach Alpha korelasyon katsayısı kullanılarak iç tutarlılığı test edilmiştir (Anneler için a=0.79 ebe ve hemşireler için a=0.81). Anket formları, anneler ile ebe ve hemşirelere nisan ve mayıs 2001 tarihlerinde tek tek görüşülerek araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS for Windows 10.01 programı kullanılmıştır. Anneler ile ebe ve hemşirelerin tanıtıcı özelliklerine göre dağılımları sayı ve yüzde olarak, 92anneler ile ebe ve hemşirelerin doğum sonu eğitin formuna verdikleri cevapların puan ortalamalarım karşılaştırılmasında t testi, doğum sonu eğitim formu ile sosyo-demografik özellikler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile tek yönlü varyans analizi (ANOVA), değişkenler arası farkın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek amacı ile Tukey's HSD testi kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda; anneler ile ebe ve hemşirelere göre bebek bakımı ve anne bakımı ile ilgili konulardaki önceliklerde fark saptanmamıştır (p>0.05) ancak anneler ile ebe ve hemşirelerin doğum sonu eğitimdeki öncelikli konuların sıralamasında farklılıklar belirlenmiştir. Annelerin % 68.3 'ünün yenidoğanın hastalıkları, ebe ve hemşirelerin % 76.7'sinin yenidoğanın beslenmesi konularına öncelik verdiği tespit edilmiştir. Doğum sonu eğitim konularının önceliklerinin belirlenmesinde, annelerin öğrenim durumları, yaş grupları, gebelikleri süresince sağlık kuruluşuna gitme ve doğum öncesi bilgi alma durumları etkili olurken ebe ve hemşirelerin öğrenim durumlarının, yaş gruplarının, çalışma sürelerinin doğum sonu eğitim önceliklerini belirlemede etkilerinin olmadığı da saptanmıştır. Sonuçlar olarak; anneler ile ebe ve hemşirelerin eğitim öncelikleri konusunda algılama ve beklentileri farklıdır. Doğum sonu dönemde kısa süreli hastanede kalan annelerin eğitimleri planlanırken; öncelikle annelerin ihtiyaç duydukları konular belirlenmeli, annelerin ihtiyaç olarak göstermedikleri ancak öncelikle vurgulanması gereken konulara annenin dikkatinin çekilmesi, annelerin konu ile ilgili ön bilgilerinin test edilmesi, eğitime annelerin aktif katılımının sağlanması ve değerlendirmenin yapılması sonucuna varılmıştır. Doğum sonu dönemde kısa süreli hastanede kalan annelerin eğitimlerine daima rutinleri uygulamak yerine, annelerin öğrenmek istedikleri eğitim konularına öncelik verilmeli, bu eğitimleri sırasında annelere açıklayıcı broşürler dağıtılmalı, annelerin; eğitimlerine taburcu olmalarından sonrada ev ziyaretleri tekniği kullanılarak devam edilmesi önerilmektedir. 93

6. SUMMARY TEACHING PRIOTITIES OF MOTHERS, MID-WIVES AND NURSES IN POSTPARTUM PERIOD This study was design planned descriptively and applied to determine educational priorities, regarding postpartum care, of new mothers, midwives and nurses looking after these mothers and to find out the factors being efficient in determining these priorities. The samples of this study consist of 73 midwives and nurses teaching postpartum care, and 240 new mothers having no problems during pregnancy, who gave vaginal birth, had normal newborn and stayed in the hospital for 24-48 hours. As an tool of collecting data, a questionnaire was used to determine the socidemographic features of mothers, midwives and nurses under survey and by the permission of authers, `Brucker-MacMullen & Ruchala Postpartum Teaching Questionnaire` was also used before used in the study, this questionaire was adjusted to be used in Turkey. After translating in to Turkish, internal coherent was tested by using cronbach alpha correlation coefficient for the safety of the questionaire (a=0,79 for 90 mothers and cc= 0,81 for 90 midwives and nurses) The questionaire was applied to new mothers, midwives and nurses one by one in April and may 2001 by the investigator. In the analysis of data, SPSS 10,01 program was used. Numerical values, percentages, t test, ANOVA and Tukey HSD test was used in statistical analize. At the end of the evaluation of data, while it has been find out that there is not a difference in the priorities about education baby care by new mother and midwives-nurses, (p>0.05) but ranking of priorities of teaching subjects are different (p<0.05). While 68.3 %of mothers give priorities to the findings of newborn disease, 76.7 % of midwives-nurses give_priorities to_the newborn nutrition. In the determination of postpartum education subjects, while the education level of mothers, age groups, attending to a health centre during pregnancy and getting information during prenatal period are efficient, it has been observed that the education level, age groups, and working periods of midwives are not efficient in determining of postpartum education priorities. 94In conclusion, perceptions and expectations of mothers and midwives-nurses about teaching priorities were different. While planning education of newmothers who stay hospital in a short time, in postpartum period, the subjects which mothers need with the highest priority need to be determinated and it needs to be made mother's attention to give subjects which mothers don't give priority but necessary. A pretest must be administered to the mothers and encourage to participate in education and finally the results of education program need to be evaluated. According to this result, it was concluded that it is necessary to give importance to the things new mothers want to learn instead of applying routines in the education of new mothers staying in the hospital for a short period in the postpartum period and it is also important to hand out brochures during the education and to go on education by visiting them in their houses. 95