Normal yetişkin insan beyinlerinde hacim analizi: Manyetik rezonans görüntüleri ile değerlendirme

Abstract

6. ÖZET S. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Anatomi (TIP) Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ / KONYA-2003 Khalil Awadh MURSHED Normal Yetişkin İnsan Beyinlerinde Hacim Analizi: Manyetik Rezonans Görüntüleri ile Değerlendirme Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) tekniklerinin gelişimi ile normal beyin gelişimi ve atrofi üzerine pek çok nöroanatomikal çalışma rapor edilmiştir. Beyin üzerine yaşlanmanın etkilerini araştırmak, sadece normal yaşlanma sürecini anlamak açısından değil, aynı zamanda dejeneratif beyin hastalıklarının patofizyoloj isini anlamak açısından da önemlidir. Ayrıca, beyin gelişiminin cinsiyetler arasındaki farklılıklarını ortaya koymaya çalışan çalışmalarda yapılmıştır. Bu çalışmada, 20 adet aksial manyetik rezonans görüntülerinde, beyin oluşumlarının hacimsel ölçümlerinin yapılması ve elde edilen verilerin cinsiyetlere ve yaşlara göre farklılıklarının ortaya konulması amaçlandı. Bu amaç doğrultusunda 120 (50 erkek - 70 kadm) adet normal yetişkin bireyin Tl ağırlıklı aksial manyetik rezonans görüntüleri değerlendirildi. Her bir cinsiyet grubu genç (13 - 24 yaş), orta (25 - 49 yaş) ve ileri yaş (50 - 70 yaş) gruplarına ayrıldı. Farklı beyin bölgelerinde dış kontürler izlenerek, görüntüler şeffaf aydınger kağıda çizildi ve skainer aracılığı ile dijital ortama aktarıldı. NETCAD programı kullanılarak 20 adet kesitteki farklı beyin bölgelerinin alan ölçümleri yapıldı ve değerlendirilen beyin bölgelerinin hacimleri Cavalieri prensibine göre hesaplandı. Elde edilen değerler SPSS programı ile istatistiksel olarak analiz edildi ve cinsiyetler arası karşılaştırma da Student't testi uygulandı. Değerlendirilen parametreler arası ilişki Pearson Korelasyon Testi ile yapıldı. Üç yaş grubu arasında yaşla ilişkili değişiklikleri tespit etme de ANOVA test ve Tukey HSD testi kullanıldı. Cinsiyetler arasında sağ-sol ventriculus lateralis, sağ-sol hemispherium cerebri, ventriculus tertius, truncus encephali ve cerebellum hacimlerinde anlamlı farklılıklar tespit edildi (P<0.05). Yaş ile sağ-sol hemispherium cerebri, cerebellum hacmi ve toplam beyin hacmi arasında negatif ilişki saptandı. Truncus encephali ve cerebellum hacmi dışında tüm 102parametrelerde yaşla ilişkili olarak genç-ileri ve orta-ileri yaş grupları arasında anlamlı değişiklikler tespit edildi. 103

7. SUMMARY S.Ü. Institute of Health Sciences Department of Anatomy (Medicine) Doctoral (PhD) Thesis / KONYA-2003 Khalil Awadh MURSHED Volumetric Analysis of Normal Adult Human Brains: Assessment with Magnetic Resonance Imaging Since the development of MRI technique, many neuroanatomical studies of normal brain growth and atrophy have been reported. Investigations of aging effects on the structural compartments of the brain are important, not only to understand normal aging process, but also for comparative study of the pathophysiology of degenerative brain disorders. Sex differences in brain structural regions have been observed in several studies. The purpose of this study is to assess the sex differences and age related morphological changes of brain structural components on a series of twenty axial MRIs. Tl weighted axial MRIs of 120 normal individuals were evaluated. There were 50 males and 70 females. Every sex group was distributed into a sequence of three age groups, youngest (13-24 years), middle (25-49 years), and old (50-70 years) age groups. By tracing the outline contours of the different brain structural components, brain regions were drawn in a transparent papers, scaled for the real size and saved in the computer. Calculation of the areas of the different brain regions from the twenty successive axial slices was performed by utilizing NETCAD for windows soft ware program and the volumes of the assessed brain regions were calculated according to Cavalier's principle. The collected data were statistically analyzed by SPSS. Student's t test was applied for gender comparisons. The associations between age and the volumetric parameters as well as among the volumetric parameters were calculated by Pearson correlation Coefficients. The age related changes among the three age groups were statistically analyzed by the one way ANOVA test and (post hoc) Tukey HSD test. Significant differences between males and females were found in the volumes of the right and left ventricles, right and left cerebral hemispheres, third ventricle, brain stem, and cerebellum (P < 0.05). Significant sex difference in the fourth ventricle volume was not found. Negative relations were found between age and the volumes of the right and left cerebral hemispheres, cerebellum, and whole brain volume. 104Significant age - related changes were determined between the youngest and old age groups, as well as between the middle and old age groups in all parameters (P < 0.05), except in the brain stem and cerebellum, where significant changes were not seen (P > 0.05). 105