Beyin bölümlerinin manyetik rezonans grafisi ile volumetrik olarak incelenmesi

Abstract

7- ÖZET S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitütüsü Anatomi (Meram Tıp) Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ /KONYA 2003 Ali UFACIK Beyin Bölümlerinin MRG ile volumetrik olarak İncelenmesi Danışman : Doç. Dr. Mustafa Büyükmumcu Beyin, beyaz cevher gri cevher ve bos olmak 3 ana bölüme ayrılır. Gri cevher nöron ve beyin damarlarından zengin bir bölümdür. Beyaz cevher myelinli ve myelinsiz akson ve dendritlerden oluşur. BOS beyin ağırlığını azaltan ve dış etmenlerden koruyan beyni ve medulla spinalisi çepeçevre saran bir sıvıdır. Beynin içinde lateral, üçüncü ve dördüncü ventriküllerin de içinde yer alır.Beyin hacminin ölçümünde geçmişten bugüne kadar kafatası içine su ve kum doldurma gibi metodlar kullanılmıştır. Daha sonraları görüntüleme metodlarının gelişmesiyle bilgisayarlı tomografi ve MRG kullanılmaya başlanmıştır. MRG tekniği proton tekniği kullanılarak yapıların üç boyutlu incelenebilinmesine imkan veren bir görüntüleme metodudur. Stereolojik yöntem, noktadan alana veya hacime gitmeyi sağlayan bir metoddur. Eşit aralıklı düzgün kesit yüzeyinin herbiri üzerine tek tek milimetrik ölçüm şablonu değişik açılardan rastgele konularak hedef alandaki kesişen noktalar sayılır. Herbir alan üzerindeki kesişen noktalar toplanır. Toplam nokta sayısı kesit aralığı ile çarpılır. Bu sonuç bir noktanın temsil ettiği birimkare ile çarpılarak toplam hacime ulaşılır. MRG dan aldığımız görüntü kesitleri stereolojik ölçümlerde kullanıldı. Sonuçlar SPSS bilgisayar programıyla değerlendirildi. Çalışmasını yaptığımız yaşları 20-59 arası olan 50'si erkek 43'ü kadın toplam 93 kişi dekadlar halinde 4 gruba ayrılmıştır. Erkeklerin toplam beyin parankim hacmi 1343.30±20.48 cm3 kadınların toplam beyin parankim hacmil302.38±26.27cm3 olarak bulundu. Erkeklerin gri cevher hacmi 711.94±22.51cm3 kadınların gri cevher hacmi 698,54±14,46cm3 tesbit edildi. Erkeklerin beyaz cevher hacmi 631.35±17.98cm3, kadınların beyaz cevher hacmi 603.82±27.48 cm3 olarak bulundu. Erkeklerin lobus temporalis hacmi sağda 201. 72+13. 85cm3, solda 207.36±13.34cm3; Kadıların lobus temporalis hacmi sağda 57198.20±1 7.97cm3, solda 202.22± 16.34cm3 olarak tesbit edildi. Erkeklerin ventriküler hacmi 13.26±1.88 cm3, kadınların ventriküler hacmi 14.12±2.49cm3 bulundu. İstatistiki olarak kadınlarla erkekler arasında ; toplam beyin parankim hacmi (p<0.05), gri cevher hacmi (p<0.05), beyaz cevher hacminde (p<0.05) farklılığın olduğu görüldü. Gruplar ANOVA Post Hoc Testiyle karşılaştırıldığında ; Beyin parankim hacminin 1. Grup ile 3. Grup arasında (p<0.05) istatistiki farkın olduğu belirlendi. Gri cevher hacminin I. Grup ile 2. Grup arasında (p<0.05), 1. Grup ile 3. Grup arasında (p<0.05), 3. Grup ile 4. Grup arasında (p<0.05) istatistiki farkın olduğu bulundu. Beyaz cevher hacminin ise gruplar arasında istatistiki farklılık göstermediği (p>0.05) tesbit edildi. Kadınların sağ ve sol lobus temporalis hacimleri arasında (p<0.05) ve erkeklerin sağ ve sol temporal lob hacimleri arasında (p<0.05) istatistiki fark bulunurken, kadın ve erkek toplam lobus temporalis hacimleri sağda ve solda karşılaştırıldığında istatistiki fark olmadığı (p>0.05) bulunmuştur. Kadınlarla erkeklerin ventriküler hacimleri karşılaştırıldığında ise istatistiki fark olmadığı (p>0.05) bulunmuştur. 58

8- SUMMARY S.Ü: Institute of Health Sciences Department of Anatomy (Medicine) Doctoral (PhD) Thesis/ KONYA-2003 Ali UFACIK Volumetric analysis on brain companents by MRI Brain consist of three main companents :gray matter, vhite matter and cerebrospinal fluid (CSF). The interior of the cerebrum is characterized by the persence within the white matter of large masses of gray matter and also by cavites wich contain the CSF. The nevre cells form the gray matter of the nervous system and are found at the periphery at the brain. The rich arteries are directed in essence to the gray matter, wich needs more blood than the white matter. Axons (myelinited or not myelinited) and dentrites are extensions of the nevre cells and form the white matter. The CSF provides a protective buffer for neural tissue and waterbath in wich the brain can float, thus effectively reducing the weight of the brain.In the past different techniques were used to measure the volume of brain such as filling the skull by water or soil. After the development of the new image technigues, in the present, the computerized tomography and magnetic resonance are used for this purpose. MRI allowe us to analize three dimensionaly the body structure by using protone technique. This study was caried out to investigate the sex differences of brain components using the cavalieri principle for volume estimation. In the stereological method supply us to determine the area and volume estimation from the point. A transparent point grid was super imposed on the slices of MR images obtained from human brain directly and the surface area of the slices were estimated by simply counting the points that hit the slices. The total number of the counted points vere multipled by section gap (section thickness). In order to estimate the volume, the latest result was multipled by area associated with one the test point. Statistical analysis was performed by a computer using SPSS software. In the present study, 93 (43 female, 50 male, ages ranged from 20 to 59 years old) cases divided into four groups according to decades. The volume of total brain paranchima were found 1343.30±20.48 for cm3 59male, 1302.38±26.27 cm3 for female. The volume of gray matter was determined 711.94±22.5 cm3 for male and 698.54±14.46 cm3 for famele. But, the volume of white matter was found 631.35±17.98 cm3 for male and 603. 82± 27.48 cm3 for female. The volume of temporal lobe was found 201.72Ü3.85 cm3 (at right lobe) and 207.36±13.34 cm3 (at left lobe ) in male group but in female group, it was 198.20± 17.97 cm3 at right lobe and 202.22± 16.34 cm3 at left lobe the total volume of ventricules of brain was found 13.26±1.88 cm3 for male and 14.12±2.49 cm3 for female.When the present data compared regarding the gender, the total volume of brain paranchima, the total volume of gray matter and white matter, statistically differences were found (p<0.05). No statisticaly differences were found between the groups regarding the gray matter volume when the groups mean results compared between each other by ANOVA Post Hoc test. However, there was statistically differences regarding the total volume of brain paranchime; between 1 st group and 3rd group (p<0.05) and also regarding the grey matter between 1 st group and 2nd group (p<0.05), 1st group and 3rd group (p<0.05), 3rd grup and 4th group (p<0.05). When the volume of left and right temporal lobes compared within same sex group, there was statistically differences for males (p<0.05) and fameles (p<0.05). But, when total temporal lobe volume compared regarding sex, no statistically differences was found(p>0.05). No statistically differences was found between female and male when the total volume of ventricles (p>0.05) considered. 60