Akut yüzme yaptırılan ovariyektomize ratlarda bor uygulamasının plazma loktat ve leptin düzeylerine etkisi

Abstract

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ/KONYA 2003 ZÜBEYDE YAZICI Akut Yüzme Egzersizi Yaptırılan Ovariyektomize Ratlarda Bor Uygulamasının Plazma Laktat Ve Leptin Düzeylerine Etkisi 6.ÖZET Daha çok metalürji alanındaki kullanımıyla dikkat çeken bor elementinin son yıllarda insan sağlığı için de önemli olabileceği yolundaki görüşler yoğunluk kazanmaktadır. Sonuçlar çelişkili olmakla beraber dayanıklılık antrenmanı yapan bireylerde diyete bor ilavesinin performans üzerinde yararlı olabileceğine dikkat çekilmektedir. Bor ile egzersiz ilişkisini araştıran çalışmalar bulunmakla birlikte, bor- egzersiz-menopoz üzerine yapılan çalışmaların çok az sayıda olduğu sonuç olarak söylenebilir. Konuyla ilgili bilinenlere ilave bilgiler sağlayabilecek olan çalışmamız aynı zamanda, bor uygulamasının egzersizde veya menopoza sokulmuş dişi sıçanlarda performans ve leptin Üzerindeki etkilerinin tespit edilebilmesi açısından orijinallik taşımaktadır. Çalışma Selçuk Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma ve Uygulama Merkezi'nden (SÜDAM) temin edilen Spraque Dawley cinsi 200-250 g ağırlığında 70 adet erişkin dişi rat üzerinde aynı merkezde gerçekleştirildi. Çalışma protokolü SÜDAM etik kurulu tarafından onaylandı. Deney hayvanları 7 gruba ayrıldı. Grup 1 (n=10) Genel Kontrol Grubu: Hiçbir uygulamanın yapılmadığı normal diyetle beslenen grup; Grup 2 (n=10) Egzersiz Kontrol Grubu: 6 hafta boyunca normal diyetle beslenen ve çalışma süresinin bitiminde 30 dakika akut yüzme egzersizi yaptırılan grup; Grup 3 (n=10) Ovariyektomi Kontrol Grubu: Ovariyektomi yapıldıktan 3 gün sonra 6 hafta boyunca normal diyetle beslenen grup; Grup 4 (n=10) Ovariyektomi+Egzersiz Grubu: Ovariyektomiden 3 gün sonra 6 hafta boyunca normal diyetle beslenen ve çalışma süresinin bitiminde 30 dakika akut yüzme egzersizi yaptırılan grup; Grup 5 (n=10) Bor Takviyeli Grup: 6 hafta boyunca rat başına 2 mg/kg/gün borik asitin intraperitonal olarak 34verildiği grup; Grup 6 (n=10) Normal+Bor+Egzersiz Grubu: 6 hafta boyunca rat başına 2 mg/kg/gün borik asitin intraperitonal olarak verildiği ve çalışmanın bitiminde 30 dakika akut yüzme egzersizi yaptırılan grup; Grup 7 (n=10) Ovariyektomi+Bor+ Egzersiz Grubu: Ovariyektomiden 3 gün sonra 6 hafta boyunca rat başına 2 mg/kg/gün borik asitin intraperitonal olarak uygulandığı ve çalışmanın bitiminde 30 dakika akut yüzme egzersizi yaptırılan grup. Altı haftalık çalışmanın bitiminde deney hayvanlarından dekapitasyonla alman kan örneklerinde serum leptin ve plazma laktat düzeyleri tayin edildi. Hiçbir uygulamanın yapılmadığı genel kontrol grubunun (Grup 1) serum leptin düzeyleri Grup 2, 3 ve 4'den yüksek, Grup 5, 6 ve 7'den düşüktü (p<0.01). Ovariyektomi kontrol grubunun (Grup 3) serum leptin düzeyleri Grup 2 ve Grup 4'den yüksek, diğer grupların tamamından önemlice düşüktü (pO.01). Kontrol egzersiz (Grup 2) ve Ovariyektomi egzersiz (Grup 4) gruplarının serum leptin düzeyleri birbirinden farklı değildi. Ancak her iki grubun serum leptin düzeyleri diğer grupların tamamından anlamlı derecede düşük bulundu (p<0.01). Plazma laktat düzeyleri gruplar arasında mukayese edildiğinde Grup 2 (kontrol egzersiz) ve Grup 4 'ün (ovariyektomi egzersiz) plazma laktat düzeyleri diğer grupların tamamındam yüksekti (pO.01). Grup 2 ve 4'ün plazma laktat düzeyleri ise birbirinden farklı değildi. Grup 1 (genel kontrol), Grup 3 (ovariyektomi kontrol) ve Grup 5 (bor kontrol)'in plazma laktat düzeyleri diğer grupların tamamından anlamlı şekilde düşüktü (p<0.01). Grup 6 (bor egzersiz) ve Grup 7 (ovariyektomize bor egzersiz) 'nin plazma laktat düzeyleri Grup 2 (kontrol egzersiz) ve Grup 4 (ovariyektomi - egzersiz)'den önemlice düşük (pO.01), Grup 1, 3 ve 5'den daha yüksekti (p<0.01). Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular sıçanlarda'ovariyektomi uygulamasının veya akut yüzme egzersizinin serum leptin düzeylerinde önemli bir azalmaya, plazma laktat düzeylerinde ise anlamlı artışa yol açtığım göstermektedir. Yine sıçanlarda bor uygulamasının veya ovariyektomiyle birlikte gerçekleştirilen bor uygulamasının akut yüzme egzersizinde plazma leptin düzeylerindeki baskılanmayı önleyip, plazma laktat düzeylerinde önemli bir azalmaya yol açtığını göstermektedir. Fizyolojik dozda bor uygulamasının performans üzerinde yararlı etkileri olabileceği sonuç olarak söylenebilir. 35

7.SUMMARY Recently it has been claimed that the element boron, which is widely used in metallurgy, can be important for human health as well. It is stated, despite inconsistent results, that addition of boron to diet in individuals who make effort exercise may contribute to performance. Although there are studies examining the relation between boron and exercise, it can be said that there are few studies about the relation among boron, exercise and menopause. The present study, which can provide additional information on this topic, is original in the sense that it may help to establish the effects of boron administration on exercise and on performance and leptine levels of female rats that have induced menopause. The study was carried out in Selçuk University Experimental Medicine Research and Application Center (SUDAM) on 70 adult female rats of Spraque Dawley species weighing between 200-250 g, which were provided by the same center. The study protocol was approved by SUDAM Ethics Committee. Experimental animals were allocated to 7 groups: Group 1 (n=10) General Control Group: The group in which no procedure was carried out and which was put on a normal diet; Group 2 (n=10) Exercise Control Group: The group which was given a normal diet for 6 weeks and which was made to do acute swimming exercise for 30 minutes at the end of the study period; Group 3 (n=10) Ovariectomy Control Group: The group which was put on a normal diet for 6 weeks beginning from 3 days after ovariectomy; Group 4 (n=10) Ovariectomy + Exercise Group: The group which was given a normal diet for 6 weeks beginning from 3 days after ovariectomy and which was made to do acute swimming exercise for 30 minutes at the end of the study period; Group 5 (n=10) Boron-Supplemented Group: The group in which each rat was given 2mg/kg/day intraperitoneal boric acid for 6 weeks; Group 6 (n=10) Normal + Boron + Exercise Group: The group in which each rat was given 2mg/kg/day intraperitoneal boric acid for 6 weeks and which was made to do acute swimming exercise for 30 minutes at the end of the study period; Group 7 (n=10) Ovariectomy + Boron + Exercise Group: The group in which each rat was given 2 mg/kg/day intraperitoneal boric acid for 6 weeks beginning from 3 days after ovariectomy and which was made to do acute swimming exercise for 30 minutes at the end of the study period. 36At the end of the 6-week study period, all rats were decapitated and blood samples were collected to establish serum leptine and plasma lactate levels. Serum leptine levels in the general control group where no procedure was conducted (group 1) were higher than those in Groups 2, 3 and 4 and lower than those in Group 5, 6 and 7 (p<0.01). Serum leptine levels were higher in ovariectomy control group (Group 3) than in Group 2 and Group 4, but significantly lower than the levels in all other groups (p<0.01). Serum leptine levels in control exercise (Group 2) and ovariectomy exercise (Group 4) groups were not different. However, serum leptine levels in these two groups were significantly lower than those in all other groups (p<0.01). The comparison of plasma lactate levels among groups revealed that plasma lactate levels in Group 2 (control exercise) and Group 4 (ovariectomy - exercise) were higher than those in other groups (pO.Ol). Levels in Group 2 and Group 4 were not different. Plasma levels were significantly lower in Group 1 (general control), Group 3 (ovariectomy - control) and Group 5 (boron control) than in other groups (pO.Ol). Plasma lactate levels in Group 6 (boron - exercise) and Group 7 (ovariectomy - boron - exercise) were significantly lower than those in Group 2 (control exercise) and Group 4 (ovariectomy - exercise) (pO.Ol), but higher than those in Groups 1, 3 and 5 (pO.Ol). Findings obtained from this study demonstrate that ovariectomy and acute swimming exercise led to a significant decrease in serum leptine levels and a significant increase in plasma lactate levels of rats. In addition, boron administration or boron administration together with ovariectomy in rats prevented the inhibition of plasma leptine levels in acute swimming exercise and significantly reduced plasma lactate levels. It can be concluded that physiological doses of boron administration can have positive effects on performance. 37