Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda uygulanan tıbbi beslenme tedavisinin plazma lipit profili, leptin seviyesi, beden kütle indeksi ve vücut yağ yüzdesi üzerine etkisi

Abstract

6. ÖZET S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ / KONYA 2005 ÇİĞDEM BEDİZ Tip 2 Diabetes Mellitus'hı Hastalarda Uygulanan Tıbbi Beslenme Tedavisinin Plazma Lipit Profili, Leptin Seviyesi, Beden Kütle İndeksi ve Vücut Yağ Yüzdesi Üzerine Etkisi Diyabet kronik, ilerleyici bir hastalıktır. İnsanların yaşam sürelerinin uzaması, fiziksel aktivitelerinin azalması ve obezitenin artması ile diyabet insidansı ve prevalansı artmaktadır. Obezite diyabetin gelişmesinde en büyük risk faktörlerinden birisidir. Diyabete sıklıkla, obezite ve lipit profilinde bozulma da eşlik eder. Bu araştırmanın amacı tip 2 DM'lu hastalarda uygulanan tıbbi beslenme tedavisinin (TBT) plazma lipit profili, leptin seviyeleri, beden kütle indeksi ve vücut yağ yüzdesine etkilerini araştırmaktır. Hipertansiyon dışında metabolik bir hastalığı olmayan, insülin ve metformin kullanmayan tip 2 diabetes mellitus'lu 35 hasta (23 erkek, 12 kadın) bu araştırmaya katılmıştır. Gönüllülerin açlık kan glukozu, total kolesterol, yüksek dansiteli lipoprotein, düşük dansiteli lipoprotein, trigliserit, HbAlc ve serum leptin değerleri ile yemeğe başladıktan 2 saat sonra tokluk kan glukozu değerleri, boy, vücut ağırlığı ve vücut yağ yüzdeleri (biyoimpedans yöntemi ile) ölçülmüştür. Hastaların TBT'leri düzenlenmiş ve üç ay süre ile izlenmişlerdir. Üç ay sonunda ölçümler tekrarlanmıştır. Hastaların glisemik göstergeleri ve lipit profilleri TBT öncesinde yüksek bulunmuştur. TBT sonucunda hastaların glisemik göstergeleri, vücut ağırlıkları ve vücut yağ yüzdeleri azalmış, lipit profillerinde anlamlı değişiklik olmamıştır. Beden kütle indeksi ve vücut yağ yüzdesi ile leptin düzeyleri arasında korelasyon saptanmıştır. Obez hastalarda (BKİ > 27) obez olmayanlara göre leptin seviyeleri daha yüksektir. TBT sonrasında leptin seviyeleri arasındaki fark kaybolmuştur. Bunun nedeni obez hastaların yağ kütlesinin obez olmayanlara göre daha fazla azalması olabilir. Kadın hastalarda vücut yağ yüzdesi ve leptin seviyeleri erkeklerden daha yüksek bulunmuştur. TBT'nin glisemi göstergeleri, lipit profili ve leptin düzeylerine etkisini daha ayrıntılı ortaya koyabilmek için yeni tanı almış tip 2 diyabet hastalarının uzun süre takiplerine dayanan çalışmalar gerekmektedir. 50

7. SUMMARY The Effect of Medical Nutritional Therapy on Plasma Lipid Profile, Leptin Level, Body Mass Index and Body Fat in Type 2 Diabetes Mellitus Patients Diabetes is a chronic and progressive illness. Incidance and prevalance of the diabetes have growing by the long-liveness, reduction in physical activity and increase of the obesity. Obesity is one of the major risk factors of the diabetes. Obesity and dislipidemia commonly accompany to the diabetes. The aim of this study is to investigate the effects of medical nutritional therapy (MNT) on plasma lipid profile, leptin levels, body mass index and body fat mass in type 2 diabetes mellitus patients. Thirty-five diabetes patients (23 male, 12 female) who were not using insulin and metformin and did not have any other metabolic disorder except hypertansion, volunteered to participate to the study. Body mass, height, body fat percent (via bioimpedance), plasma glucose, cholesterol, LDL cholesterol, HDL cholesterol, triglyseride, leptin and post prandial glucose levels of the patients were determined before the MNT. Prescribed MNT were administered for three months. All measurements were repeated after the three-month period. The glycemic indexes and lipid levels of the patients were abnormally high before the treatment. Following the MNT, glycemic indexes, body mass and body fat percent of the patients were significantly reduced. However no change was found in lipid levels. There were high correlations between body fat percent, body mass index and leptin levels. Leptin levels of the obese patients (BMI >27) were significantly higher than those of non- obese patients. The difference between leptin levels of obese and non-obese patients was dissapeared after MNT. The the reduction in fat mass was higher in obese patients and reduced fat mass might lead a decrease in leptin levels. The body fat mass and leptin levels were found higher in females than males. The follow-up studies on new-diagnosed type 2 diabetes patients should be carried on to explain the effects of MNT on lipid profile and leptin levels in type 2 diabetes mellitus. 51