Eski ve yeni nesil antihistaminiklerin klinik kullanım alanları: Reçete analizi

Abstract

39 6. ÖZET Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmakoloji ve Toksikoloji (Vet) Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi / Konya - 2005 Ecz. Okan ÖCAL Eski ve Yeni Nesil Antihistaminiklerin Klinik Kullanım Alanları: Reçete Analizi Bu çalışma, piyasada hazır müstahzar şeklinde satılan ve reçetelere girmekte olan tüm eski ve yeni nesil antihistaminiklerin endikasyon alanları ve kullanılırken dikkat edilmesi gereken durumlara uygunluk derecesini belirlemek amacı ile gerçekleştirildi. Antihistaminiklerin ülkemizde klinik kullanım alanlarının ve oranlarının belirlenmesinde eczanelere gelen hekim reçeteleri ana veri kaynağı olarak kullanıldı. Antihistaminik ilaç içeren 1007 adet hekim reçetesi beraberindeki hasta bilgi formları hastanın yaşı, antihistaminik ilacın endikasyon alanları, kombine ilaç mevcudiyeti, reçeteyi yazan hekimin uzman veya pratisyen olması gibi durumlar dikkate alınarak sınıflandırıldı. Pratisyen [%60.08 (605)] ve uzman [%39.92 (402)] hekimler tarafından düzenlenen reçetelerde I. kuşak antihistaminiklerin %65.93 (664) oram ile en fazla tercih edilen sınıf olduğu, bunu %27.61 (278)'i ile II. kuşak ve %6.46 (65) III. kuşak ilaçların izlediği tespit edildi. Antihistaminik ilaçların en fazla kullanıldığı hastalık olarak ÜSYE [%57.50 (579)] ve en çok kullanılan ilacın da Worfeniraminmaleat [%72.37 (419)] olduğu belirlenirken en az kullanıldığı hastalık ise astım [% 1.29 (13)] olarak tespit edildi. Yetişkin ve çocuklarda antihistaminik ilaçların kullanım oranlarının önemli derecede farklılık gösterdiği belirlendi. Çocuk hastalarda feksofenadin, dimenhidrinat, akrivastin ve meklizin hiç kullanılmazlarken çocuklarda en çok kullanılan II. kuşak antihistaminik setirizindir [%22.26 (67)]. Ayrıca40 analize tabi tutulan reçetelerden alerjik göz hastalıkları ve astımda tamamen, gebelikte antiemetik ve sedasyonda benzer oranlarda II. ve III. kuşak antihistaminiklerin, ÜSYE' de I. kuşak, allerjik deri hastalıklarında ise II. ve III. kuşak antihistaminiklerin tercih edildiği gözlendi. Sonuç olarak; ÜSYE hariç diğer tüm hastalıklarda çoğunlukta yeni nesil antihistaminiklerin reçete edildiği, genellikle yan etki ve kontrendikasyon gibi istenmeyen durumlara dikkat edildiği, III. kuşak antihistaminiklerin yeni olmalarına rağmen kullanım oranlarında artışın olduğu belirlendi.

41 7. SUMMARY Selçuk Universty Institue of Health Sciences Department of Pharmacology and Toxicology (Vet) MSc Thesis /KONYA Phr. Okan ÖCAL Clinical Indications of Old and New Genaration Antihistamine Drugs: Analyses of Prescriptions This study was carried out for determining the indication areas of all old and new generation antihistaminics which have been sold in the market and taken place in the prescriptions and the degree of being appropriateness of the situations to be careful about during usage. Physicians' prescription in the pharmacies is used as a basic source for determining the clinic usage areas and proportion of antihistaminics. Patient info forms together with 1007 physicians' prescriptions containing antihistaminics are classified with the age of patient, indication of the antMstaminic, existence of combination therapy, whether specialist or general practitioner who prescribes. The first, second and third generation antihistaminics were preferred 65.93 (664), 27.6(278) and 6.46 (65) % by general practioners and specialists in prescriptions. The highest usage of antMstaminic drugs is in upper respiratory infections (URI) disease [%57.50 (579)] and chlorpheniraminemaleat is the medicine which is used a lot and te least usage is seen in asthma [% 1.29 (13)].The proportion of antihistaminic consumption in children and in adults shows an important difference. Fexofenadine, dimenhydrinate, acrivastine and meclizine never used in child patients but second generation antiMstaminic cetirizine [%22.6 (67)] is has the highest prescription rate.lt is seen from the analyzed prescriptions that in the allergic eye disease and asthma cases second and third generation42 antihistaminics are prescribed competely at the same percentage and in pregnancy as an antiemetic and in sedasion they are used at a similar proportion. The first genaration is preferred in URI, the second and third genaration antihistaminics are preferred in allergic skin disease. As results, it was determined that new generation antiMstaminics are mostly prescribed in all other diseases except for URI, and adverse effects like side effects and contraindications are payed attention and prescription rate of third generation antihistaminics is increasing although they are new in the marketplace.