Eskişehir yöresinde halk elinde yetiştirilen Anadolu merinoslarının ilk kırkım yapağı verimi ve kalitesi

Abstract

Bu araştırma, Eskişehir yöresinde halk elinde yetiştirilen Anadolu Merinoslarının ilk kırkım yapağı verimi ve özelliklerini, Konya Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde yetiştirilen Orta Anadolu Merinosları ile karşılaştırmalı olarak incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 1,5 yaşlı toplam 134 dişi ve 35 erkek tokludan veri alınmıştır.Yapılan istatistik analizlerde Kırkım sonu canlı ağırlığının yapağı ağırlığı dışında hiç bir özellikte etkili ve belirleyici olmadığı görülmüştür. Cinsiyet X işletme etkileşimi bazı özelliklerde önemli bazılarında önemsiz bulunmuştur. Yapağı ağırlığı, incelik ve randıman özelliklerinde etkileşim önemli bulunmuştur. Uzunluk (Hauter) ve lüle uzunluğu özelliklerinde hem işletme faktörü hem de cinsiyet faktörü etkisinin önemli olduğu görülmüştür. Elastikiyet ve mukavemet açısından her iki faktör önemsiz bulunmuştur. Yapağı ağırlığı, incelik ve randıman bakımından işletmeler arası farkların önemliliği cinsiyete göre değişmiştir. Yapağı ağırlığı, incelik ve randıman bakımından işletmelerin biri hariç hepsinde erkek ve dişiler arasındaki farklar önemli ve erkeklere ait değerler dişilerden yüksek bulunmuştur.İncelenen özelliklerden yapağı ağırlığı değişik işletmelerde erkeklerde 3,4?7,7 kg dişilerde 2,1?4,6 kg arasında bulunmuştur. Uzunluk (Hauter) ;erkeklerde 2,86 cm, dişilerde 2,72 cm ve en düşük değer 1.işletmede (2.57 cm) en yüksek değer 3.işletmede (2.98 cm) bulunmuştur. Lüle uzunluğu; erkeklerde 7,7 cm, dişilerde 7,3 cm olup en yüksek 3.işletmede (7,9 cm) ve en düşük 5 ve 6. işletmede (7,3 cm) tespit edilmiştir. Elyaf çapı; erkeklerde 23,2?27,5 µ dişilerde 22,0?24,7 µ değerleri arasında; elastikiyet'te cinsiyet önemli olmayıp %23,4-%25,3; mukavemet her iki cinsiyette 13,2 g; randıman değişik işletmelerde erkeklerde %38,5-%56,6 dişilerde ise %46,8-%54,6 değerleri arasında tespit edilmiştir.Sonuç olarak Enstitü Merinoslarının yapağı miktar ve kalitesi ile halk elindekiler arasında anlamlı farklar tespit edilmiş olup halk elindeki sürülerin ıslah edilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Anadolu Merinosu; yapağı verimi; yapağı kalitesi

This study was carried out to determine the wool production and characteristics of Anatolian Merino ewes raised by farmers at Eskişehir region and, to compare these data with those obtained from Middle Anatolian Merino ewes raised at Bahri Dağdaş International Agriculture Research Institute. Data were obtained from 134 ewes and 35 rams at the age of 1.5 year old.Post shearing body weight was found ineffective on the other characteristics except total greasy wool yield. While farm x sex interaction was found significant on total greasy wool yield, fiber diameter and clean wool percentage, ıt was found insignificant on the other characteristics. Both farm and sex on staple length and fiber length were determined significant, but these factors on elasticity and resistance were determined insignificant. The importance of greasy fleece weight, fiber diameter and clean wool percentage changed according to sex at farms. The effects of greasy fleece weight, fiber diameter and clean wool percentage were different between female and male except one farm. These characteristics were determined higher in male than in female.Wool weight was 3.4-7.7 kg in rams and 2.1-4.6 kg in ewes in various herds. Length (Hauter) was 2.86 in males and 2.72 in females and, was the lowest in the 1st (2.57) and the highest in the 3rd (2.98) herd. Staple length was 7.7 cm in males and 7.3 cm in females and, was determined the longest in the 3rd (7.9) and the shortest in 5th and 6th (7.3) herds. Fiber Diameter, were between 23.2 and 27.5 ? in males and 22.0 and 24.7 ? in females. Sex did not have significant effect on flexibility (%23.4-25.3) and endurance (13.2 g). There was interaction for yield and it was between %38.5 and 56.6 in males and %46.8 and 54.6 in females of various herds.In conclusion, there are statistically differences in wool yield and quality between merino sheep in Institü and at farm condition and, ıt is concluded that sheep at farm condition should be improved.Key Words: Anatolian Merino; wool yield; wool quality