Yarış atlarında performansı etkileyen üst solunum yolu hastalıklarının teşhisinde dinamik endoskopi uygulamasının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, ülkemizde ilk kez, yarış atlarında performans kaybına neden olan üst solunum yolu hastalıklarının teşhisinde, mobil endoskopi cihazı (Dr. Fritz® Mobil Endoscope) ile yapılan dinamik (mobil) endoskopi uygulaması değerlendirildi. Performans düşüklüğü ve anormal solunum sesi şikâyetleri ile Türkiye Jokey Kulübü Yarış Atları Hastanesi'ne başvuran ve halen aktif olarak yarışan, farklı ırk, yaş ve cinsiyette 30 yarış atının dinlenme halinde ve yarış pistinde koşarken (1000 m) endoskopik muayeneleri yapılarak, dinamik üst solunum yolu tıkanıklıklarının varlığı ve insidansı belirlendi. Üst solunum yolunun dinamik tıkanıklarının teşhisinde, dinamik (mobil) endoskopi uygulaması ve dinlenme halinde yapılan endoskopi uygulamalarının teşhisteki etkinlikleri karşılaştırıldı. Koşu öncesi ve sonrasında yapılan laboratuar muayenelerle (hematolojik, venöz kan gazları ve laktik asit) bu parametrelerdeki değişimler izlendi.Mobil endoskopik muayenelerde; 5 atta dinamik farengeal kollaps (DPC, % 16.6), 3 atta 3 ve 4. derece sol larengeal hemipleji (RLN/H % 10), 3 atta 2. derece ariepiglottik kıvrımların aksiyal deviasyonu (ADAF, % 10), 1 atta palatofarengeal kıvrımın rostral deplasmanı (% 3.3), 1 atta yumuşak damağın dorsal deplasmanı (DDSP) ve 1. derece ADAF (% 3.3) birlikte bulunduğu, 7 atta ise üst solunum yolunda (burun, larenks ve farenks) hiperemi ve anormal sekresyon gözlendi. Toplam olarak 13 atta dinamik üst solunum yolu problemi (% 43.3) belirlendi. Bu bozukluklar içerisinde ilk sıralarda DPC, ADAF ve RLN/H'nin yer aldığı tespit edildi.Dinlenme halinde yapılan endoskopik muayenelerde; 3 atta sol larengeal hemipleji (% 10), 1 atta palatofarengeal kemerin sol yarımındaki sarkmadan kaynaklandığı düşünülen sol aritenoid kıkırdak basısı (% 3.3) belirlenirken, dinamik bir üst solunum yolu probleminin belirlenme oranı % 13.3 ile sınırlı kaldı.Bu çalışmada hematolojik veriler, kan gazı ve kan laktik asit konsantrasyonu ölçümleri, egzersizin etkilerinin ve kapsamının değerlendirilmesinde yararlı sonuçlar ortaya koyarken, venöz kan gazı analizlerinin solunum fonksiyonunu değerlendirmede yetersiz kaldığı, yarış atlarında yapılacak performans değerlendirme çalışmalarında, arteriyel kan gazı ölçümlerinin daha yararlı sonuçlar vereceği değerlendirildi.Sonuç olarak, yarış atlarında dinamik üst solunum yolu tıkanıklıklarının, dinamik (mobil) endoskopi ile güvenli bir şekilde teşhis edilebileceği, egzersiz öncesi ve sonrasında yapılan karşılaştırmalı hematolojik, kan gazı ve laktik asit konsantrasyonu ölçümlerinden egzersizin etkilerinin değerlendirilmesinde yararlanılabileceği kanaatine varıldı.

In this study, mobile endoscope (Dr. Fritz® Mobil Endoscope) was evaluated first time in Turkey, in the diagnosis of dynamic upper airway disease caused poor performance in race horses. Existence of dynamic upper airway obstructions and related prevalence rate were determined in actively racing of different breed, age and sex of 30 race horses admitted to The Race horse Hospital of Turkish Jockey Club. Resting and gallop (1000 meters) endoscopic results were evaluated to diagnose dynamic upper airway obstructions for comparative reasons. Laboratory parameters (hematology, blood gases and serum lactate) were observed before and after exercises.In the mobile endoscopy, dynamic pharyngeal collapse (DPC) in 5 race horses (16.6 %), 3rd and 4th degree left laryngeal hemiplegia (RLN/H) in 3 race horses (10 %), 2nd degree axial deviation of aryepiglottic folds (ADAF) in 3 race horses (16.6 %), rostral displacement of palatopharyngeal arch in 1 race horse (3.3 %), dorsal displacement of soft palate (DDSP) along with 1st degree ADAF 1 race horse (3.3 %), and pharyngitis in 7 race horses were diagnosed. Upper dynamic airway obstruction was determined only in 13 race horses (43.3 %). DPC, ADAF and RLN/H were most frequently seen of dynamic airway obstructions.In resting endoscopy, RLN/H in 3 race horses (10 %) and partially obstruction of rima glottis by left arytenoid cartilage from rostral displacement of palatopharyngeal arch in 1 race horse (3.3 %) were determined. The diagnosis rate of dynamic upper airway obstructions was only 13.3 % in resting endoscopy.While hematology, blood gases and blood lactate concentrations were valuable in the evaluation of exercise, venous blood gases were not in the assessment of respiratory function. Therefore, it would be suggested the use of arterial blood gases in the evaluation of poor performance in race horses.A conclusion, it is recommended that dynamic (mobile) endoscopy could be used in the diagnosis of dynamic upper airway obstructions in race horses safely. Comparative hematology, blood gases and serum lactate concentrations could be used in the evaluation of exercises on the performance of race horses.