Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü`nde yetiştirilen Esmer Sığırların laktasyon devamlılık indeksine bazı çevre faktörlerinin etkisi

Abstract

Bu çalışma, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde yetiştirilen Esmer Irk Sığırların laktasyon süt verim özellikleri ve laktasyon devamlılık indeksi üzerine bazı çevre faktörlerinin etkisini belirlemek ve yapılacak ıslah çalışmalarına ışık tutmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, sığırların 2000 - 2007 yıllarını kapsayan laktasyon süt verim değerleri kullanılmıştır. Araştırmada 111 baş ineğe ait 204 laktasyon kaydı kullanıldı. Laktasyon süt verimi değeri olarak 305 gün sağılabilen ineklerin süt verimleri toplamı ele alınmıştır. Laktasyonunu tamamlayamamış ineklerden en az 6 ay sağılanların süt verim değerleri toplamı laktasyon süt verimi ölçüsü olarak kabul edilmiştir. Süt veriminde inişe karşı direnme gücü (laktasyon devamlılık indeksi), kontrol günü süt verimlerinin varyasyon katsayısı (cv) olarak hesaplandı. Alt sınıflarda veri sayısındaki yetersizlik nedeniyle interaksiyonlar modelden çıkarılmıştır.İstatistiksel analizde model olarak Yijkl = µ + LSi + BMj + BYk + eijkl. doğrusal modeli kullanıldı. Modelde mevsimler; kış, ilkbahar, yaz ve sonbahar şeklinde Türkiye'de hüküm süren mevsim sırasına göre gruplandırıldı. Verilerin analizinde varyans analizi için SPSS bilgisayar programının GLM (genel doğrusal model) opsiyonu ve Duncan çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.En küçük kareler varyans analizlerinin sonucunda laktasyon süt verimi ortalaması 3256,44±116,98 kg. olurken direnme gücü (persistens) ölçüsü olarak süt kontrol verimlerinin varyasyon katsayısı (cv) 28,85±1,28 bulundu. İncelenen özelliklerden laktasyon süt verimine buzağılama mevsimin, buzağılama yılının ve laktasyon sırasının etkisi önemli bulundu (P<0,01). Laktasyon devamlılık indeksi üzerine buzağılama mevsiminin etkisi önemli (P<0,05) bulunurken, yılın ve laktasyon sırasının etkisi (P<0,01) düzeyde önemli bulundu.Sonuç olarak işletmede değerlendirilmeye alınan Esmer Irk Sığırların laktasyon süt verimi ortalamalarının Türkiye'de daha önce bu ırk üzerinde yapılan çalışmalarda elde edilen değerler arasında olduğu ve yapılacak seleksiyon çalışmalarında buzağılama mevsimi, yıl ve laktasyon sırası gibi etkisi önemli olabilecek faktörlerin göz önünde bulundurulması gerektiği kanaatine varılmıştır.Anahtar Sözcükler: Persistens; laktasyon; İsviçre Esmeri; mevsim.

This study was carried on to determine the effects of some environmental factors on lactation milk yield characteristics and lactation persistency in Brown Swiss cows in Bahri Dağdaş International Agricultural Research Institute. For this purpose, 204 lactation records belonging to 111 cows breeded between 2000-2007 were used. Total milk yield of cows milked 305 days regarded as lactation milk yield. Total milk yield of cows that milked at least 6 months regarded as lactation milk yield for cows that did not completed lactation. Resistence to decrease in milk yield (lactation persistency) was calculated as varition coefficient (cv) of milk yields in control day. Interactions were removed from the model in subordinate classes because of lack of the data.Yijkl = µ + LSi + BMj + BYk + eijkl. Linear model was used in statististical analyzis. Seasons were grouped in winter, spring, summer and autumn as they exist in Turkey. GLM (general linear model) option and Duncan tests of SPSS computer program for ANOVA were used for data analysis.Mean least squares of lactation milk yield was 3256,44±116,98 kg and variation of coefficient (cv) of milk control yields as persistency capacity was 28,85±1,28. The effect of calving season, calving year and parity on lactation milk yield was significant (P<0,01). The effect of calving season (P<0,05), year and parity (P<0,01) on lactation persistency was significant.In conclusion, mean lactation milk yields of Brown Swiss cows in BDIARI was similar to those obtained in other previous studies carried on in Turkey. In addition to this, it is concluded that, because calving season, year and parity has an effect on lactation persistency, it is necessary to take into account these factors in selection studies.Key words: Persistency, lactation, Brown Swiss, season.