Sosyal ve ekonomik destek alan ailelerde yoksulluk, sağlık ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi: Konya örneği

Abstract

Sosyal yardım alanında gerçekleştirilen değişimlerle beraber Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu alanda tek başına en etkin kurum olmuştur. 2011 yılından beridir bakanlığa ayrılan bütçe artmakta ve bu artış sosyal yardım alanına da yansımaktadır. Sosyal yardım programlarından yararlananların sayısının üç milyona yaklaştığı düşünüldüğünde söz konusu bakanlığın bu alandaki hakimiyeti görülebilir. Bakanlık bünyesinde sunulan sosyal yardım programlarından birisi de Sosyal Hizmet ve Çocuk Esirgeme Kurumu (mülga) tarafından da yürütülmüş olan `Sosyal ve Ekonomik Destek` programıdır. Bu program kapsamında öncelikli olarak iki türlü aileye yardım verilmektedir. Birincisi hali hazırda çocukları bakanlığa bağlı yatılı kuruluşlarda korunma ve bakım altında olan ancak ekonomik olarak ailenin desteklenmesi durumunda aile yanında da korunma ve bakımı yapılabilecek çocukların aileleridir. İkincisi ise çocukları korunma ve bakım altında olmayan ancak korunma ve bakım altına alınması hususunda başvuru yapan ailelerin ekonomik olarak desteklenmesi durumunda çocuklarının korunma ve bakım altına alınmasına gerek duyulmayacak çocukların aileleridir. Diğer bir ifade ile sorunun kaynağının ekonomik temelli olması durumunda bakanlığın ekonomik olarak aileleri destekleyerek çocukların aile yanında olması yönünde bir politikası bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı Konya Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğü'ne bağlı Meram Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü'nden sosyal ve ekonomik destek alan ailelerde ve çocuklarında yoksulluk, sağlık ve yaşam kalitesi düzeylerinin araştırılmasıdır. Araştırmada nicel araştırma deseni kullanılmıştır. Ayrıca araştırma tanımlayıcı nitelikler taşımaktadır. Araştırmanın evrenini Konya ilinde ikamet eden ve Meram Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü'nden 1 Kasım 2013 tarihi itibari ile sosyal ve ekonomik destek alan 593 aile oluşturmaktadır. 234 ailenin evreni temsil edebileceği sonucuna varılmış olup elde dilen sonuçların güvenirliğini artırmak amacıyla 246 aile araştırma kapsamında incelenmiştir. Araştırmada veri toplama tekniklerine göre görgül araştırma tekniği kullanılmıştır Araştırmada sosyo-demografik verilerin toplanması amacıyla literatür taraması sonucunda araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Sosyal ve ekonomik desteği alan kişinin yaşam kalitesini belirlemek için Eser ve ark (1999) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Dünya Sağlık Örgütünün Yaşam Kalitesi Değerlendirme Anketi (WHOQOL-BREF) kullanılmıştır. Araştırmada veriler posta yolu ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılmış olup verilerin istatistiksel analizleri SPSS 20.0 paket programı aracılığı ile yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre SED alan ailelerin büyük çoğunlunun tek ebeveynli annelerden oluştuğu, yarısından fazlasının toplam gelirinin asgari ücretin bile altında kaldığı, cepten yaptıkları sağlık harcaması miktarının Türkiye ortalaması ile benzer olduğu, ailelerin üçte birinde kalıtsal rahatsızlıkların olduğu, özellikle göğüs hastalıkları ve ruh sağlığı bozukluklarına ilişkin hastalıkların ailelerde görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda; toplumun tabanında yer alan grupların belirlenmesi ve bu grupların ihtiyaçlarının da göz önünde bulundurularak özel politikaların üretilmesi, sosyal yardım sunan kuruluşlar ile sağlık hizmetini sunan kuruluşlar arsında bağlantının sağlanması, bekar annelerin daha dezavantajlı konumda oldukları düşünüldüklerinde annelerin güçlendirilmesi çalışmalarının yapılması önerilmiştir.

By the changes performed in the field of social welfare, the Ministry of Family and Social Policies is uniquely the most effective institution in this field. Since 2011, the budged allocated to the Ministry increases, and this increment is reflected also in the field of social welfare. When considered the number of those benefitting from the programs of social welfare is close to three millions, it can be seen the authority of the Ministry in this field. One of the programs on social welfare, which are presented under the body of the Ministry, is `The Program on Social and Economic Support`, which is carried out also by the Social Services and Child Protection Agency (abrogated). Under this program, the help is provided previously for two types of families. The first is the families of children whose children is already under the protection and care in the residential institutions of the Ministry but may be protected and cared with the family in case that the family is economically supported. Secondly, it is the families of children whose children are not under the protection and care but will not need to be protected and cared in case that the families applying for protection and care for their children are financially supported. In other words, if the problem emerges based on economy, the Ministry has a policy towards the families to be supported economically by the Ministry and the children are cared with the family.The purpose of this study is to research the levels of poverty, health, and life of the families and the children who get social and economic supports from the Social Service Center Directorate of Meram of the Provincial Directorate of the Ministry of Family and Social Policies of Konya. Under the research, the quantitive research design is used. In addition, the research has some descriptive attributes. The research population consists of 593 families who reside in Konya Province and get social and economic supports by 01.11.2013 from the Social Service Center Directorate of Meram. As concluded that 234 of the families can represent the research population, 246 of the families is examined under the scope of research to aim at increasing the reliability of results gotten. In the research, it is used the empirical research technique that is one of the data collection techniques. Aiming at collecting socio-demographic data towards the research, it is used a questionnaire developed by the researcher as a result of a literature review. In order to examine the person's quality of life who get social and economic supports, it is used the Assessment Questionnaire of Life Quality of the World Health Organization (WHOQOL-BREF), which was turned into Turkish language by Eser and Ark (1999). The data in the research is collected via mail. As the data obtained by the research is transferred to a computer, the statistical analyses of data are carried out by the SPSS software package program. According to the findings achieved in the result, the large majority of the families who get social and economic support consist of the mothers who have a single parent. The total income of more than half is even below the minimum wage. The amount of health of those spending from their pockets is similar with the average of Turkey. One third of the families have some inherited disorders and especially families have such diseases related to chest diseases and mental health disorders. Based on these results; the research offers to determine the groups located at the base of society, produce special policies by considering the needs of these groups, provide links between the institutions providing social welfare and the institutions presenting health service, and do the work of strengthening mothers when taking into account that the single mothers have a more disadvantageous position.