Beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma; beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin örgütsel adalet algılarını ve örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek, demografik değişkenlerine göre örgütsel adalet algılarının ve örgütsel bağlılık düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmak ve örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, mevcut durumu ortaya çıkartmayı amaçlayan betimsel taramaya (survey) ve ilişkisel taramaya yönelik bir yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu toplam 524 akademisyenden oluşmaktadır [Profesör(n=5), Doçent(n=62), Yardımcı Doçent(n=172), Öğretim Görevlisi(n=104), Okutman(n=82), Araştırma Görevlisi(n=99)]. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen ve Yıldırım (2002) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Örgütsel Adalet Ölçeği`, Meyer ve ark (1993) tarafından geliştirilen `Örgütsel Bağlılık Ölçeği` ve araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Verilerin analizinde, ikili karşılaştırmalar için Mann-Whitney U Testi ve çoklu karşılaştırmalar için Kruskal-Wallis Varyans Analizi kullanılmıştır. Çoklu karşılaştırmalarda Kruskal Wallis Varyans Analizi sonucu anlamlı farkın çıktığı durumlarda, bu farkın hangi gruplar arasından kaynaklandığını belirlemek için Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Akademisyenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak için de Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon (r) katsayısı tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi için α=0.05 seçilmiştir.Araştırma sonucunda, beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin adalete ilişkin en yüksek algılarının, dağıtımsal adalet boyutunda olduğu, bunu etkileşimsel adalet ve işlemsel adalet boyutlarının izlediği; genel olarak akademisyenlerin kurumlarına ilişkin dağıtımsal, etkileşimsel ve işlemsel adalet algılarının `orta` düzeyde olduğu yani bu adalet boyutlarında alınan kararlardan memnun olmadıkları belirlenmiştir. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin, örgütsel adaletin tüm boyutlarının (dağıtımsal adalet, işlemsel adalet, etkileşimsel adalet) cinsiyet, yaş, görev yaptıkları bölüm ve unvan değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı; dağıtımsal adaletin mesleki kıdem değişkenine göre, işlemsel adaletin medeni durum değişkenine göre, işlemsel adalet ve etkileşimsel adaletin idari görevi olup olmama değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı tespit edilmiştir. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin bağlılığa ilişkin en yüksek algılarının, duygusal bağlılık boyutunda olduğu, bunu devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutlarının izlediği; genel olarak akademisyenlerin kurumlarına ilişkin duygusal bağlılıklarının yüksek, devam ve normatif bağlılıklarının ise `orta` düzeyde olduğu belirlenmiştir. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin örgütsel bağlılığın tüm boyutlarının (duygusal bağlılık, devam bağlılığı, normatif bağlılık) yaş ve görev yaptıkları bölüm değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı; duygusal bağlılığın cinsiyete göre, devam bağlılığı ve normatif bağlılığın unvan değişkenine göre, devam bağlılığının mesleki kıdem ve idari görevi olup olmama değişkenlerine göre, normatif bağlılığın medeni durum değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı tespit edilmiştir. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu akademisyenlerinin örgütsel adalet boyutları ile örgütsel bağlılık boyutları arasında orta ve düşük düzeyde pozitif yönlü ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.

This study was conducted to determine organizational justice perceptions and organizational commitment levels of the school of physical education and sports academicians, to research whether their organizational justice perceptions and organizational commitment levels vary according to their demographic variables or not, and to establish whether there is a relation between their organizational justice perceptions and organizational commitment levels or not. In the study, a method for the descriptive survey and relational survey aiming at the revelation of the current state was used. The sample group of the study was constituted by aggregately 524 academicians [Professors(n=5), Associate Professors(n=62), Assistant Associate Professors (n=172), Lecturers(n=104), Instructors(n=82), Research Assistants(n=99)]. As a data collection tool, the `Organizational Justice Scale` developed by Niehoff and Moorman (1993) and adapted in Turkish by Yıldırım (2002), the `Organizational Commitment Scale` developed by Meyer et al (1993), and `Personal Information Form` developed by the researcher were utilized in the study. In the analysis of the data, Mann-Whitney U Test was used for the paired comparisons and Kruskal-Wallis Variance Analysis was used for the multiple comparisons. In the cases where the result of the Kruskal Wallis Variance Analysis was different significantly in the multiple comparisons, Mann Whitney U Test was applied to determine which groups such difference stems from. Spearman Brown Rank Correlation (r) coefficient technique was used to reveal the difference between the organizational justice perceptions and the organizational commitment levels of the academicians. In the study, α=0.05 was chosen as a level of significance.In consequence of the study, the highest perceptions of the school of physical education and sports academicians regarding justice was determined to be in the allocative justice dimension, which was followed by the interactional justice and transactional justice dimensions, and that the allocative, interactional, and transactional justice perceptions of the academicians regarding their institutions was at `moderate` levels in general, that is to say, they were not content with the decisions taken at the latter justice dimensions. All the dimensions of organizational justice (allocative justice, transactional justice, interactional justice) for the school of physical education and sports academicians did not vary according to variance of gender, age, department where they work, and title significantly and that the allocative justice differentiated according to the occupational seniority variance; transactional justice to the marital status variance; transactional justice and interactional justice to the variance of presence of an administrative role; significantly. It was determined that the highest perception of the school of physical education and sports academicians regarding commitment were in the emotional commitment dimension, that it was followed by the attendance commitment and normative commitment dimensions, and that, in general, the emotional commitments of the academicians regarding their institutions was high and their attendance and normative commitments were at `moderate` level. It was determined that all the dimensions (emotional commitment, attendance commitment, normative commitment) of the organizational commitment of the school of physical education and sports academicians did not vary to a significant extent according to the variance of age and the department where they work and that the emotional commitment varied according to gender; attendance commitment and normative commitment to the title variance; attendance commitment to the vocational seniority and presence of an administrative assignment; and normative commitment to the marital status variance; to a significant extent. It was determined that moderate and low level positive relationships between the organizational justice dimensions and organizational commitment dimensions of the school of physical education and sports academicians are present.