Aile sağlığı elemanlarının çocukluk dönemi aşılarına yönelik bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi

Abstract

Araştırma; aile sağlığı elemanlarının çocukluk dönemi aşılarına yönelik bilgi ve uygulamalarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Araştırma Konya ili merkez ilçelerinde bulunan aile sağlığı merkezlerinde aile sağlığı elemanı olarak görev yapan 145 sağlık çalışanıyla Kasım 2014 – Ocak 2015 tarihleri arasında yapıldı. Veri toplama aracı olarak literatür ışığında ve altı uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu kullanıldı. Veriler, bilgisayar ortamında sayı, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, pearson korelasyon analizi ve t testiyle değerlendirildi.Araştırmada aile sağlığı elemanlarının yaş ortalamalarının 38±5,58 yıl, %57,2'sinin lise veya ön lisans mezunu, %43,4'ünün hemşirelik bölümlerinden mezun olduğu, %60,0'ının altı ay ile beş yıl arasında aile sağlığı elemanı olarak görev yaptığı bulundu. Ayrıca aile sağlığı elemanlarının %51,4'ünün aşı ve uygulamalarına yönelik eğitim aldığı ve yaklaşık yarısının en az bir yıl veya daha önceki yıllarda eğitim aldıkları belirlendi. Aile sağlığı elemanlarının çocukluk dönemi aşılarına yönelik bilgi durumlarının %25,5-97,2, aşıların yerleşimi ile ilgili bilgi durumlarının %42,8-100, çocukluk dönemi aşılarına yönelik uygulamalarının %20-95,9 arasında değiştiği saptandı. Araştırmaya katılan aile sağlığı elemanlarının hepsi çocuğa uygulanan aşılar hakkında ebeveynleri bilgilendirdiklerini, %95,2'si aşı sonrası oluşabilecek hafif yan etkileri, %89,7'si yan etkilere yönelik müdahaleleri, %98,6'sı ise bir sonraki aşı zamanlarını ebeveynlere anlattıklarını belirtti. Aile sağlığı elemanlarının çocukluk dönemi aşıları ilgili bilgi maddelerinden en az 18, en fazla 35 maddeye doğru yanıt verdikleri tespit edildi. Bilgi puan ortalamaları 26,85 ± 3,44 idi. Çocukluk dönemi aşılarına yönelik uygulama durumlarını değerlendiren görsel soruların en az ise dört, en fazla 11 maddeye doğru yanıt verildiği tespit edildi. Ortalama uygulama puan ortalamaları 7,92 ± 1,21 idi. Aile sağlığı elemanının sosyodemografik ve mesleki özelliklerine göre çocukluk dönemi aşıları ile ilgili bilgi ve uygulama toplam puan ortalamaları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı belirlendi (p>0,05). Ayrıca aile sağlığı elemanlarının bilgi puan ortalaması ile uygulama puan ortalaması arasında herhangi bir ilişki olmadığı belirlendi (r =-0,027, p=0,743). Sonuç olarak; aile sağlığı elemanlarının çocukluk dönemi aşıları ile ilgili bilgi ve uygulamalarının yüksek düzeyde olduğu, sosyodemografik ve mesleki özelliklere göre gruplar arasında anlamlı fark olmadığı belirlendi. Bilgi durumu ile uygulama durumu arasında herhangi bir ilişki bulunmadı.Anahtar Sözcükler: aile sağlığı elemanı; aşı uygulamaları; bilgi ve uygulama; çocukluk dönemi aşıları; soğuk zincir

This study was done as descriptive in order to determine knowledge and practice towards childhood vaccine of family health staff members. The data were collected 145 health care workers working in family health centers between November 2014 and January 2015. A questionnaire developed by researchers based on literature and six expert opinion was used as a data collection tool. Data were evaluated by number, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Pearson correlation and t tests. It found that the average age of family health staff members was 38 ± 5.58 years, 57.2% were high school or associate degree graduates, 43.4% were nurses, 60.0% worked as a family health staff members between six months and five years. Additionally, 51.4% received training for vaccination, and approximately half of these received training at least one year or in previous years. Information for general vaccination status of the family health staff members were 25.5-97.2%, information for vaccines to specific practices were 42.8%-100%, practices for childhood vaccines were 20-95.9%. The majority of family health staff members informing parents about the vaccines administered to children (100%), mild side effects that may occur after vaccination (95.2%), interventions for adverse effects (89.7%) and the time of the next vaccine (98.6%). At least 18, maximum 35of the knowledge items for childhood vaccines were given correct answers. The average knowledge score was 26.85 ± 3.44. At least four, maximum 11of the practice items for childhood vaccines were given correct answers. The average knowledge score was 7.92 ± 1.21According to the demographic and occupational characteristics of family health staff members, the mean scores knowledge and practices related childhood vaccines was not statistically significant difference between the groups (p>0.05). In addition, average practice and knowledge scores of family health staff members was no correlation (r = -0.027, p = 0.743). As a result, knowledge and practice towards childhood vaccine of family health staff members were at high level, and there was a significant difference between the groups based on demographic and occupational characteristics. There were not any relationship between the knowledge and practice. Key words: family health staff member; vaccinations; knowledge and practice; childhood vaccines; cold chain