Ebeveynlere verilen emzirme eğitiminin emzirme sürecine, kültürel davranışlara ve ebeveyn-bebek bağlanmasına etkisi

Abstract

Araştırma primipar ebeveynlere, ilk 6 ay sadece anne sütü ve sonrası ek gıdaya başlamaya yönelik verilen emzirme eğitiminin emzirme sürecine, persentil değerlerine, kültürel davranışlara ve ebeveyn-bebek bağlanmasına etkisini belirlemek amacıyla müdahale araştırması olarak yapılmıştır.Araştıma Antalya İli Serik İlçesine bağlı 15 Aile Sağlığı Merkezinde (Abdurrahmanlar ASM, Yukarıkocayatak ASM, Töngüçlü ASM, Gebiz ASM, Çandır ASM, Orta Mahalle ASM, 1 Nolu ASM, 2 Nolu ASM, 3 Nolu ASM, 4 Nolu ASM, Boğazkent Ahmediye ASM, Kadriye ASM, Belek Gazel ASM, Karadayı ASM, Belkıs ASM) yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Antalya İli Serik İlçesine bağlı 15 Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı 01 Nisan 2015- 30 Haziran 2015 tarihleri arasında doğum eylemini gerçekleştirecek olan 132 primipar gebe ve onların eşleri oluşturmuştur. Örneklem seçim kriterlerine uyan 120 gebe ve eşleri çalışmaya alınmış olup, eğitim düzeyine göre birebir eşleştirme yapılmıştır. Daha sonra 120 gebe ve eşleri rastgele, müdahale grubunda 60 ve kontrol grubunda 60 olmak üzere ayrılmıştır. Müdahale grubundakilere doğum öncesi dönemde evlerinde ya da aile sağlığı merkezlerinde eğitim verilmiştir. Eğitimler; ebeveynlere doğumda ve ilk 48 saat içinde doğum yaptıkları hastanede, doğum öncesi, onbeşinci günde, kırkbirinci günde ise ebeveynlerin uygun oldukları zamanlara göre ev ziyaretlerinde ya da Aile Sağlığı Merkezlerinde devam etmiştir. Ayrıca ebeveynlerin aklına takılan soruları sormaları için telefon ile danışmanlık verilmeye devam edilmiştir. Kontrol grubundaki ebeveynlere eğitim yapılmamış, doğum öncesi ve doğum sonrası süreçlerde emzirme ile ilgili eğitimleri T.C. Sağlık Bakanlığının prosedürleri doğrultusunda almışlardır.Her iki gruptaki bebeklerin antrometrik ölçümleri ve beslenme şekilleri altı ay boyunca takip edilmiştir.Verilerin toplanmasında; `Anneleri Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Babaları Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Annelerin emzirme davranışlarını ve emzirmeyi etkileyen kültürel faktörlere ilişkin anket formu`, `Maternal Bağlanma ve Paternal Bağlanma Ölçekleri`, `Büyüme Parametreleri ve Beslenme Şekli İzlem Formu` kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 17.0 paket programı kullanılarak, sayı, yüzdelik, aritmetik ortalama, standart sapma, ki-kare, bağımsız örneklerde t testi ve tek yönlü varyans analizi testleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, müdahale grubundakilerin ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenme süresinin oranı %86,7 iken kontrol grubundakilerde ancak %18,3 olup iki grup arasındaki farklılık önemli bulunmuştur (p˂0,001). Müdahale grubundaki annelerin Maternal Bağlanma ölçek puan ortalamaları ve babaların Paternal Bağlanma ölçek puan ortalamaları kontrol grubundakilerden yüksek olup gruplar arasındaki farklılık önemli bulunmuştur(p˂0,001). Bebeklerini sadece anne sütü ile beslediğini ifade eden annelerin ve babaların bağlanma ölçek puanları, bebeklerini sadece anne sütü ile beslemediğini ifade eden anneler ve babalara göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur (p˂0,001). Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin ilk altı ayda diğer yöntemlerle beslenen bebeklerden daha fazla ağırlık artışlarının olduğu (p˂0,001), boy uzamasının değişmediği, baş çevresi büyümesi açısından altıncı ayda sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde farklılık olduğu (p=0,012) tespit edilmiştir. Müdahale grubundaki annelerin emzirme ile ilgili uyguladıkları kültürel davranışların, kontrol grubundaki annelere göre daha az olduğu saptanmıştır.Araştırmada elde edilen veriler doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Emzirme; kültürel davranışlar; maternal ve paternal bağlanma; baba

This study was conducted as an intervention study on the primipara parents in order to determine the breastfeeding training on providing only breast milk for the first 6 months and then to begin with supplementary food and its impact on the process of breastfeeding, percentile values, cultural behavior and parent-baby attachment.Study was conducted in 15 Family Health Centers (ASM) (Abdurrahmanlar ASM, Yukarıkocayatak ASM, Töngüçlü ASM, Gebiz ASM, Çandır ASM, Orta Mahalle ASM, No. 1 ASM, No. 2 ASM, No. 3 ASM, No. 4 ASM, Boğazkent Ahmediye ASM, Kadriye ASM, Belek Gazel ASM, Karadayı ASM, Belkıs ASM). The population of the study consisted of 132 primipara pregnant women and their husbands, who are registered in the 15 Family Health Centers within Serik district of Antalya, and who would give birth between the dates April 1, 2015 and June 30, 2015. 120 pregnant women and their husbands who met the sampling criteria were added into the study and one-on-one matching was done according to their level of education. Then, 120 pregnant women and their husbands were separated randomly as 60 in intervention group and 60 in control group. The ones in the interventions groups were trained before the delivery either in their home or in the family health centers. Trainings of parents continued at the delivery hospital during the delivery and within the first 48 hours and as home visits or at Family Health Centers on the fifteenth and forty-first day. Besides, telephone consultancy was provided in order to answer the questions parents had. No training was provided for the parents in control group; and they have received training on breastfeeding before and after the delivery in accordance with the procedures of Turkish Ministry of Health. Anthrometric measures and feeding types of babies in both groups were followed for six months. `Information Form to Introduce the Mother`, `Information Form to Introduce the Father`, `Survey Form on Cultural Factors Affecting the Breastfeeding Behavior and breastfeeding`, `Maternal Attachment and Paternal Attachment Scales` and `Growth Parameters and Feeding Type Tracking Form` were used to gather the data. SPSS 17.0 package program was used to analyze the data; and t-test and one-way analysis of variance test were used for number, percentage, arithmetical average, standard deviation, chi-square and independent examples.As a result of the study; the rate of breastfeeding only by using breast milk in the first six months was 86,7 % for the intervention group; whereas the same rate was 18,3 % for the control group; which indicated a significant difference (p˂0,001). The Maternal Attachment and Paternal Attachment scale score averages in the intervention group are higher than those in control group and the difference is considered as significant (p˂0,001). The attachment scale scores of parents who stated that they nurtured their babies with breast milk only is statistically higher than those parents who did not (p˂0,001). It has been determined that the babies who were only fed with breast milk had more increase of weight than those who had supplements (p˂0,001), that their increase in height did not change, and that the babies who were only fed with breast milk had a significant difference in terms of head circumference growth (p=0,012). It has been determined that the cultural behavior implemented by mothers in intervention group was less than the mothers in control group.Recommendations were made according to data obtained in the study.Keywords: Breastfeeding; cultural behavior; maternal and paternal attachment; father