Tıbbi rehabilitasyon yönünden özürlülük epidemiyolojisi

Abstract

d Z E T Bu araştırma Konya îli Karaaslan bölgesi 9 No'lu Sağlık Ocağı hinterlandında yaşayan 3518 kişi üzerinde yapılmış tır. Araştırmanın amacı toplumdaki özürlü prevalansını tesbit ederek, bunların toplumdaki dağılımlarını bulmak, özürlülüğe yol açan etkenleri incelemek ve rehabilitasyona ihtiyaç gösteren özürlüleri ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla 652 hanede oturan 3518 kişi sorgulanmıştır. Hane halkında özürlülüğün araştırılması için WHO'nun özür lülük Prevalans Anket Formları esas alınarak hazırlanan ¦formlar kullanılmıştır. Tarama yapılan herkes için sosyode mografik özelliklerin kaydedildiği Form I doldurulmuştur. Herhangi bir özürün varlığı halinde detaylı bilgi taşıyan ve özürlünün günlük yaşam aktivitelerini sorgulayan Form II doldurulmuş, sonuçlar bilgisayarda değerlendirilmiştir. Bölge halkının çoğunluğunu yerliler teşkil etmekte olup Bozkır, Had im, Ermenek, Çumra gibi çevre ilçelerden iç göçle gelenler de bulunmaktadır. Bölge halkının okur-yazar oranı Türkiye ortalamasına yakın olduğu halde eğitim görme oranı yüksek değildir. Halkın Çoğunluğu gecekondu ve betonarme tipi konutlarda oturmakta olup ekonomik açıdan iyi durumda değildir. Bölgede akraba evliliği oranı %22.3'tür.Sağlıklı kişilerle özürlülerin sosyodemografik özellik leri karşılaştırılarak risk faktörleri araştırılmıştır. Yaşlılığın özürlülük açısından risk oluşturduğu ve kadın larda özürlülüğe daha -Fazla oranda rastlandığı gözlenmiş tir, özürlülülerde eğitim düzeyindeki düşüklük, göze çarpı cıdır. Ekonomik durum bozukluğu bir risk -Faktörü olup, göç durumu da özürlülüğü etkilemektedir. Bölgede toplam özürlülük prevalansı 7.6.9 olarak bulun muştur, özürler 8 ana gruba ayrılarak incelendiğinde en büyük grubu kronik hastalıklara bağlı grubun teşkil ettiği görülmüştür. Bu gruptaki kronik hastalıklar sıklıkla hiper tansiyon, kalp ve akciğer hastalıkları olup prevalansı 7.4. 3 'tür. Kas iskelet sistemi bozuklukları arasında en sık görü lenler osteoartroz,hemipleji ve disk hernisine bağlı özür lerdir (7.1.0). Görme bozukluklarından en çok strabismus ambl i op i ve katarakta bağlı özürler bulunmakta olup prevalansı %0.5'- tir. Davranış bozukluklarında ise 7.0.5 sıklıkla psikoz, nöroz ve epilepsi yer almaktadır. Konuşma bozuklukları başlıca zeka geri ligi, cerebral palsy ve hemipleji gibi durumlara bağlı olup sıklığı 7.0.4'- tür.83 İşitme kayıpları yapan özürler arasında en çok kronik otite bağlı işitme kayıpları ve doğuştan işitme engelliler bulunmaktadır {7.0. 4). öğrenme bozuklukları ise hafif ve ağır zeka gerilikle ri, cerebral palsy ve menenjit sekeline bağlı zeka gerilik leri olmak üzere 4 ana grupta toplanmaktadır. Toplumdaki prevalansı '/.a 4 'tür. Diğer bozukluklar başlığı altındaki grupta ise beslenme bozuklukları ile periferik nöropati bulunmaktadır. Özürlülerin %14.0'ınm doğuştan, XS6.0 ' ı ise sonradan gelişmiştir. özürlüler günlük yaşam aktiviteleri açısından değerlen dirildiğinde %90.2'sinin tam bağımsız olduğu gözlenmiştir. Rehabilitasyon hizmetine ihtiyaç duyan grup 29.8 kadardır. Buna göre toplumdaki 1000 kişiden 7 'sine rehabilitasyon hizmeti gerekmektedir. Günlük yaşam aktivitelerini en fazla bozan özürler kas iskelet sistemi ve öğrenme bozukluklarıdır. Bu gruptaki hemiplej i, paraplej i, cerebral palsy, polio sekeli,ağır zeka geriliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kalp hastalı ğı ve osteoartroz gibi durumlar günlük yaşam aktivitelerin- de engelli lik yaratan özürlerdendir. Böyle kimseler kendine bakım, iletişim, mobilite, sosyal ve mesleki aktivitelerini yerine getirebilmek için yardıma muhtaçtır.84 Günlük yaşam aktiviteleri arasında yer alan kendine bakım, mob i lite, iletişim, sosyal ve mesleki aktiviteler içinde en çok bozulanın sosyal aktiviteler olduğu, bütün özürlülerin sosyal rehabilitasyon ihtiyacı duyduğu anlaşıl mıştır.