Demir eksikliği kansızlığı olan çocuklarda pekmez ve demir sülfat tedavilerinin karşılaştırılması

Abstract

31 ÖZET Demir eksikliği anemisi çocukluk çağında en sık rastlanan kansızlık sebebidir. Çocuklarda demir eksikliğine yol açan en önemli etkenler hızlı büyüme ile artan ihtiyaç ve besinlerle yeterli demir alınmamasıdır. Tedavisi demir tuzları ile yapılmaktadır. İçinde vitamin, mineral ve karbonhidratlardan müteşekkil birçok besin elemanının ve bu arada demirin de bulunduğu pekmez ülkemizde yaygın olarak tüketilmektedir. Eksik olan demiri tabii yollardan yerine koymayı amaçlayan bu araştırmada, ortalama yaşları 20.08+11.80 ay olan, 19'u erkek, 8 'i kız DEK'lı 27 hastanın 12 'sinin günlük diyetine 86.6 mg/L demir ihtiva eden pekmez eklendi. Pekmezin 7.5 ml/kg dozunda verilmesi tavsiye edildi. Demir sülfat başlanan 15 çocuk ise kontrol grubu olarak değerlendirildi. Sonuçlar Friedman'ın iki yönlü varyans analizi ve student-t testi ile karşılaştırıldı. Her iki grup arasında yaş, cins, pika hikayesi ve tedavi öncesi kan ölçekleri yönünden istatistiki olarak anlamlı fark yoktu. Pekmez verilen grupta 4 haftalık süre sonunda; Ortalama olarak Hb'de 0.40±0.12 g/dl, Ht'de %2.46±1.09, retikülosit sayısında %0.7±0.15, OEH'de 0.25±0.08 fi, OEHb'de 1.01+0.34 pg, SDBK'nde 2.87+1.29 ug/dL artış; SD'nde 2.58+0.92 ug/dL azalma tespit edildi. Bu farklar istatistiki olarak anlamsızdı. Tedavi olarak demir sülfat alan hasta grubunda ise 4 haftalık süre sonunda; ortalama olarak Hb 2.50+1.19 g/dl, Ht %6.88±2.03, OEH 12.87+4.65 fi, OEHb 5.70+2.33 pg, SD 72.94+27.08 u.g/dL artarken, SDBK'nde 131.33+32.46 u,g/dL'lik azalma görüldü. Ortalama retikülosit sayısı tedavi öncesi % 0.99±0.31 iken 7. günde bu rakam %5.11±3.21 bulundu. Yapılan karşılaştırmalarda bu değişmelerin tümü istatistiki olarak önemliydi.32 Demir ve pekmez grupları arasındaki mukayesede de demir sülfatın önemli derecede iyileşme yaptığı tesbit edildi. Vücut ağırlığında pekmez alanlarda ortalama 316.57±57.54 g, demir sülfat alanlarda 93.33± 19.22 g artış gözlendi (p>0.05). Demir sülfat alan hastalarda bulantı ve dişlerin koyu boyanması dışında yan tesir görülmedi. Pekmez grubunda yan etkiye rastlanmadı. Sonuç olarak; Konya yöresi pekmezlerinin demir eksikliği kansızlığında etkili bir tedavi aracı olmadığı, demir sülfatın daha iyi tedavi yaptığı tesbit edilmiştir.

33 SUMMARY Iron deficiency anemia is most frequently cause of anemia in childhood.It is mainly due to rapid growth and inadequate dietary iron. Iron salts are used for treatment. In Turkey, pekmez which is a concentrated grape juice obtained by prolonged boiling and rich in several vitamins, essential carbohydrates, minerals especially iron and copper. In this study the therapeutic value of pekmez is investigated for iron deficiency anemia. The study was performed in 27 subjects with iron deficiency anemia, aged 5-60 months (mean 20. 08+1 1.80 months). 7.5 ml/kg, pekmez containing 86.6 mg/L iron was added for the first 12 patients prescribed as supplementary diet (Group I). Following 15 patients was received 4 mg/kg ferrous sulfate (Group II). Statistical analysis were performed by Friedman's Two- Way Anova and Student-t Test. The age, sex, pica history and hematologic parameters prior to treatment determined for the two groups were not significantly different (p>0.05). Laboratory findings in Group I, at the end of 4 weeks were; mean increase of hemoglobin (Hb) 0.40±0.12 g/dL, hematocrit (Hct) 2.46%±1.09, reticulocyte count 0.7%±0.15, mean corpuscular volume (MCV) 0.25±0.08 fl, mean corpuscular hemoglobin (MCH) 1.01 ±0.34 pg, total iron-binding capacity (TIBC) 2.87+1.29 ug/dL, mean decrease of serum iron (SI) 2.58+0.92 ug/dL respectively. The differences found between the parameters before and after the treatment for the groups was also statistically insignificant (p>0.05). The laboratory findings at the end of 4 weeks in Group II were as follows; Mean increase of Hb 2.50+1.19 g/dL, Hct 6.88%+2.03, reticulocyte coount 4. 12%+ 1.87, MCV 12.87+4.65 fl, MCH 5.70+2.33 pg, SI 72.94+27.08 ug/dL, mean decrease of TIBC 131.33+32.46 ug/dL. The comparision of the34 hematologic findings before and after treatment for group II was statistically meaningfull (p<0.05). Both group's hematologic findings after the treatment when compared the differences were found to be statistically significant (p<0.05). Mean increase of body weight in Group I was 316.57±57.54 g, in Group II was 93.33il9.22 g (p>0.05). Patient treated with ferrous sulfate had noticable nausea and the dark staining of the teeth. Such side effects were not observed in group I, pekmez treatment. in conclusion pekmez prepared Konya region can not be considered as a therapeutic tool for iron deficiency anemia when compared to ferrous sulfate medication.