Prostat kanseri tanısında prostat spesifik antijen ve transrektal ultrasonografi bulgularının karşılaştırılması ve altı kadran prostat biyopsisinin yeri

Abstract

ÖZET Prostat kanseri erkeklerde en sık rastlanan kanser ve kansere bağlı ölüm sıralamasında akciğer kanserinden sonra en çok ölüme sebep olan kanser olmakta (1), ve erkeklerde çok ciddi bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kadar yaygın ve ölümcül bir hastalık olmasına karşılık prostat kanserinin tanısında kullanılan yöntemler olan rektal tuşe, PSA ile prostatik asit fosfataz ölçülmesi ve TRUS incelemesi yalnız başlarına kullanıldıklarında güvenilir yöntemler olmaktan uzak gözükmektedirler. Bu çalışmanın amacı prostat kanseri tanısında PSA ile TRUS bulgularını karşılaştırmak ve 6 kadran biyopsinin etkinliğini araştırmaktır. Bu amaçla üroloji kliniğinden gönderilen 65 hastada önce PSA tayini yapılmış, sonra TRUS incelemesi ve 6 kadran biyopsi yapılarak bulgular kaydedilmiş, biyopsi materyallerinin patolojik inceleme sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Vakaların PSA değerleri 0.36-78ng/ml arasında olup ortalama PSA 11.42 ng/ml hesaplandı. TRUS ile ölçülerek elips formülüyle hesaplanan prostat volümleri 15.11- 187.42 cc arasında olup ortalama volüm 50.97 cc idi. TRUS de 65 vakada 33 hipoekoik lezyon tespit edildi. Biyopsi materyallerinin histopatolojik incelenmesi sonucunda 65 hastanın lösında (%24.62) kanser saptandı 49 vakada (%75.38) malignite bulunmadı. Benign çıkan vakaların 29unda (%44.61) BPH, İlinde (%16.92) kronik prostatit, 8inde (%12.31) prostat intra epitelyal neoplazi, linde (%1.54) granülomatöz prostatit tespit edildi. TRUS sonucunda 65 hastada görülen 33 hipoekoik lezyonun biyopsi sonucunda lOunda (%30.31) kanser, 13ünde (%39.39) BPH, 5inde (%15.15) kronik prostatit, 4ünde (%12.12) PIN linde (%3.03) granülomatöz prostatit saptandı. Biyopsi sonucu kanser saptanan 16 hastanın lOunda (%62.5) kanser hipoekojen alanda saptanırken ösında (%37.5) izoekojen alanda bulundu. Buna mukabil 33 hipoekoik lezyondan yapılan biyopsi sonucunda 10 vakada (%30.30) kanser saptanırken 23 vakada (%69.70) benign lezyon saptandı. TRUS nin sensivitesi %62.5, pozitif prediktif değeri %30.30 olarak hesaplandı. Normalin üst sınırı kabul edilen 4ng/mlnin üzerinde PSA değerlerine sahip 50 vakanın 14ünde (%28) kanser tespit edilirken, kanser tespit edilen 16 hastanın 14ünde (%87.5) PSA 4ng/mlnin üzerindeydi. Ayrıca 0-4 ng/ml arasındaki normal PSAdeğerlerine sahip olan 15 vakanın biyopsi sonucunda 2 vakada kanser saptandı. Bu çalışmada PSAnın sensivitesi %87.5 pozitif prediktif değeri %28 olarak belirlendi. PSA ve transrektal ultrasonografinin sensivite ve pozitif prediktif değerleri literatür ile birlikte değerlendirilerek karşılaştırıldığında PSAnın TRUS den daha duyarlı bir modalite olduğu görülmektedir. Ancak bu iki yöntemin gerek sensivite, gerekse pozitif prediktif değerleri prostat kanseri tanısında tek başlarına kullanılmalarına yetmemektedir. PSA nın normal veya 4-9.9 ng/ml arasında olduğu hastalarda TRUS nin, kanserin ultrasonografide izoekojen görüldüğü vakalarda PSAnın tamamlayıcı rolleri tartışmasızdır. Bu araştırmada oluşan kanaat TRUS ve PSAnın ancak birlikte kullanıldıklarında güvenli tanı koymanın mümkün olduğudur. TRUS eşliğinde 6 kadran biyopsinin ise; kanser tanısı gerek PSA gerekse TRUS ile kesinleştirilemeyen klinik olarak kanser ile uyumlu vakalarda veya PSA değerlerinde hızlı yükseliş saptanan vakalarda uygun olacağı düşünülmektedir.

SUMMARY Since prostatic carcinoma has been the most frequent cancer and the second frequent cause of cencer related deaths in male, it has been being a serious problem for men. Although these high incidence and mortality rate, diagnostic tests including rectal examination, PSA and prostatic acid phosphatase measurements, and TRUS are not seem to be reliable in the diagnosis unless they are used together. The aim of this study is to compare the PSA levels with the results of TRUS and to investigate the effectiveness of 6 quadrant prostatic biopsy in the diagnosis of prostatic carcinoma. For that purpose, in 65 patients who were sent from the department of urology, PSA levels had been determined firstly. Then, TRUS examination and 6 quadrant prostatic biopsy had been done and the result were compared. PSA values were between 0.36 - 78.00 ng/ml (mean 11.42). Volumes of prostat glands calculated according to the elips formula were between 15.11 - 187.42 ml (mean 55.97 ml). In 33 of the patients, hypoechoic nodules in the prostatic gland were determined with TRUS examination. Of the patients, 16 (24.62%) had been diagnosed prostatic carcinoma in the examination of biopsy specimens while malignancy were not able to found in the others. Non-malignant patients were diagnosed BPH in 29 (44.61%), chronic prostatitis in 11 (16.92%), PIN in 8 (12.31%), and granulomatous prostatitis in 1 (1.54%). Pathological examination of 33 hipoechoic nodules showed adenocarcinoma in 10 patients (30.30%), BPH in 13 (39.39%), chronic prostatitis in 5 (15.15%), PIN in 4 (12.12%), and granulomatous prostatitis in 1 (3.03%). Adenocarcinomas were found in hypoechoic nodules in 10 patients (62.5%) and in isoechoic area in 6 (37.5%) of the 16 malignant patients. Sensitivity of TRUS is found 62.5% and positive predictive value is 30.30%. While carcinomas were found in 14 (28%) of 50 patients who have increased PSA levels (>4ng/ml), PSA levels were higher than 4ng/ml in 14 of 16malignant patients. In 41two of 15 patients who had normal (0-4ng/ml) PSA levels carcinoma was found. Sensitivity of PSA is found 87.50% and positive predictive value is 28.00% In the diagnosis of prostatic carcinoma if the sensitivities and positive predictive values of PSA and TRUS are compared, it can be seen that PSA is more sensitive than TRUS. However, neither PSA nor TRUS is sufficient when one of both is used alone. It is certain that in the cases who have a PSA value between 4 and 9.9 ng/ml, TRUS has a supplementary role and in the cases who have not hypoechoic nodules in TRUS examination, PSA has the same role. As a result, PSA and TRUS examination must be used together for a safe diagnosis. TRUS guided 6 quadrant prostatic biopsy is suitable for the patients who were not dianosed with PSA or TRUS but have a suspect of cancer clinically and who had a rapid increase in PSA levels. 42