Tıkanma sarılığında ursodeoksikolik asit ve Vitamin E`nin bakteriyel translokasyon ve endotoksemi üzerine etkisi (Deneysel çalışma)

Abstract

42 ÖZET Bu çalışmada tıkanma sarılığı oluşturulan ratlarda; safra restorasyonunu sağlamak için UDKA ve membran stabilizator etkisi bilinen vitamin E'nin BT, floresans boya ile işaretli E. koli translokasyonu, endotoksemi, T, B ve null lenfosit oranlan üzerine etkileri araştırıldı. Araştırmada 70 erkek Wistar-Albino cinsi erkek rat kullanıldı. Tıkanma sarılığı oluşturulan ratlar 15'erli dört gruba ayrıldı. Birinci grup sadece tıkanma sarılığı oluşturulan gruptu. İkinci gruba 8-14. günler arası 25mg/kg oral UDKA verildi. Üçüncü grup, aynı günler arasında bir haftalık süre içinde günaşırı 500 mg/kg intramüsküler (toplam 3 kez) vitamin E verilen deney grubuydu. Dördüncü gruba UDKA ve vitamin E, yukarıda belirtilen süre ve dozda birlikte verildi. Geriye kalan 10 denekte (5. grup) sham işlemi uygulandı. 14. günde tüm ratlara, ml'sinde 109 bakteri içeren floresans boya ile işaretli E. koli 2 mi olarak nazo-gastrik tüp ile verildi. Bir gün sonra steril şartlarda sakrifiye edilen ratlardan, mikrobiyolojik inceleme için MLN, karaciğer, dalak ve kan kültürleri alındı. Barsak duvarı, MLN, karaciğer, kan ve dalakta floresans mikroskopta işaretli E.koli'ler belirlendi. Endotoksemi LAL testi ile yapıldı. Kan yaymalarında May-Grünwald-Giemsa yöntemi ile lökosit formülü, ANAE enzimi ile T, B ve null lenfosit oranları hesabedildi. Bilirubin, SGOT, SGPT ve alkalen fosfataz çalışıldı. Karaciğer histopatolojik olarak incelendi. MLN, karaciğer, dalak ve kan kültürleri sırasıyla 1. grupta %73,3, %60, %46,6 ve %33,3, İkinci grupta %20, %13,3, %13,3 ve %6,6, üçüncü grupta %33,3, %33,3, %6,6 ve %13,3, dördüncü grupta %20, %13,3, %6,6 (kanda tesbit edilmedi) idi. Sham grubunda ise sadece MLN'da %10 olarak tesbit edildi. Birinci gruptaki bulgular 2, 3, 4, ve 5. grupların MLN, karaciğer, dalak ve kandaki bulguları ile ayrı ayrı istatistiksel olarak karşılaştırıldığında aralarında anlamlı fark vardı (MLN, karaciğer ve dalak için p<0,01, kan için p<0,05). İki, üç, dört ve beşinci grupların MLN, karaciğer dalak ve kan bulguları, kendi aralarında karşılaştırıldığında anlamlı fark tesbit edilemedi. MLN, karaciğer, dalak ve kandaki translokasyonların toplamı ele alındığında translokasyon oranları birinci grupta %53,3, ikinci grupta %13,3, üçüncü grupta %21,6, dördüncü grupta %10 ve sham grubunda %2,5 olarak tespit edildi. Birinci grupta translokasyon oranı yüksekti ve diğer gruplarla ayrı ayrı43 istatistiksel olarak karşılaştırıldığında aralarında anlamlı fark vardı (p<0,001). İki, üç, dört ve beşinci gruplar kendi aralarında karşılaştırıldığında ikinci ve dördüncü grupta BT oranlarının iham grubu ile istatistiksel olarak benzer olduğu, üçüncü grupta ise BT oranının daha fazla olduğu gözlendi ( p<0,01). İşaretli E.koli'lerin görülme oranları da gruplar arası karşılaştırıldığında 1. grupta en fazla olduğu tesbit edildi (barsak duvarı ve MLN için p<0,05, karaciğer ve kan için p<0,001) Dalakta istatistiksel açıdan farklılık tespit edilmedi. Endotoksemi birinci grupta %33,3, kinci, üçüncü ve dördüncü gruplarda %26,6 oranında tespit edildi. Sham grubunda ise endotoksemiye rastlanmadı. Gruplar arasında istatistiksel açıdan fark yoktu (p>0,05). Lökosit formülünde 1 ve 2. grupta lenfosit oranlarında azalma vardı (p<0,05). E vitamini serilen gruplarda ise lenfosit oranları sham grubu ile benzerdi. T ve B lenfosit oranlan ise tüm tıkanma sarılıklı gruplarda azalmıştı. Bu azalma E vitamini verilen 3 ve 4. gruplarda daha belirgindi (p<0,05). Null lenfositlerin oranı ise tüm tıkanma sarılıklı gruplarda artmış, E vitamini verilen gruplarda daha da artmıştı (p<0,05). Tıkanma sarılığı olan tüm gruplarda bilirubin, SGOT, SGPT ve alkalen fosfataz yükseldi. Sham grubuyla karşılaştırıldığında anlamlı fark vardı (p<0,05). Fakat diğer gruplar arasında fark tespit edilemedi. Karaciğer histopatolojisinde tıkanma sarılığı oluşturulan birkaç denekte sham grubuna göre presirotik değişiklik olarak tanımlanan fıbröz doku artışı tesbit edilmesine rağmen istatistiksel olarak bir anlam ifade etmedi. Sonuç olarak tıkanma sarılıklarında UDKA ve vitamin E'nin ayrı ayrı ve birlikte kullanılması deneklerde BT'u azaltmış, endotoksemi üzerine ise belirgin bir etkisi görülmemiştir. E vitamininin ayrıca immün sistem üzerine etkileri gözlenmiştir.