Tip 2 diyabetes mellitus`a bağlı kronik böbrek hastalığı olan hastalarda serum paratiroid hormon düzeyi ile arteriyel sertlik parametreleri arasındaki ilişki

Abstract

Diyabetes mellitus, kronik böbrek hastalığı (KBH)'nın en sık nedenlerindendir. Kardiyovasküler hastalıklar, KBH hastalarında morbidite ve mortalitenin en önemli nedenidir. Nabız dalga hızı ile değerlendirilen arteriyel sertlik, kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız bir risk faktörüdür. Yüksek paratiroid hormon (PTH) düzeyleri kronik inflamasyon, vasküler kalsifikasyon, endotel disfonksiyonu, ateroskleroz, hipertansiyon, kalp yetmezliği ile ilişkilidir. Bu çalışmada, tip 2 diyabetes mellitus'a bağlı KBH olan hastalarda serum PTH düzeyi ile arteriyel sertlik parametreleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Kesitsel nitelikteki bu çalışmaya tip 2 diyabetes mellitus'a bağlı KBH olan ve renal replasman tedavisi almayan 120 hasta alındı. Hastaların demografik, laboratuar ve ambulatuar kan basıncı parametreleri kaydedildi.Hastaların yaşı 62.39±9.53, beden kitle indeksi 30.74±5.51 kg/m2, KBH süresi 36 ay (12-108 ay) idi. Hastaların 11'i (%9.2) Evre 1, 16'sı (%13.3) Evre 2, 59'u (%49.2) Evre 3, 27'si (%22.5) Evre 4 ve 7'si (5.8) Evre 5 KBH idi. PTH düzeyi, hipertansiyon süresi (r=+0.196, P=0.032), KBH süresi (r=+0.359, P<0.0001), serum üre (r=+0.527, P<0.0001), kreatinin (r=+0.630, P<0.0001) ve fosfor düzeyleri (r=+0.204, P=0.025) ile pozitif, hemoglobin (r=-0.314, P<0.0001), hemotokrit (r=-0.287, P=0.001), kalsiyum (r=-0.319, P<0.0001), vitamin D (r=-0.395, P<0.0001) ve glomerüler filtrasyon hızı (r=-0.649, P<0.0001) ile negatif korelasyon göstermekteydi. Paratiroid hormon düzeyi ile 24 saatlik (r=+0.296, P=0.001), gündüz (r=+0.275, P=0.002) ve gece (r=+0.303, P=0.001) sistolik kan basınçları ile 24 saatlik (r=+0.325, P<0.0001), gündüz (r=+0.316, P<0.0001) ve gece (r=+0.350, P<0.0001) diyastolik kan basınçları, ve 24 saatlik NDH (r=+0.206, P= 0.024), gündüz NDH (r=+0.208, P=0.023) ve gece NDH (r=+0.222, P=0.015) arasında pozitif korelasyon saptandı. Multivariate (çok değişkenli) lineer regresyon analizinde [bağımsız değişkenler; yaş, cinsiyet, sigara kullanımı, RAAS blokeri (ACE-I ya da ARB) kullanımı, β-bloker kullanımı, kalsiyum kanal blokeri kullanımı, α-bloker kullanımı, diüretik kullanımı, trigliserit ve total kolesterol düzeyi ve GFH] logPTH, tüm değişkenlerden bağımsız olarak 24 saatlik NDH (=0.479, %95 CI=0.148-0.810, P=0.005), gündüz NDH (=0.466, %95 CI=0.142-0.789, P=0.005) ve gece NDH (=0.548, %95 CI=0.164-0.933, P=0.006) ile anlamlı olarak ilişkili idi. Sonuç olarak, tip 2 diyabetes mellitus'a bağlı KBH olanlarda serum PTH düzeyi, arteriyel sertlik ile bağımsız olarak ilişkilidir. Bu hastalarda, serum PTH düzeyinin kontrolüyle arteriyel sertliğin modifiye edilmesini ve kardiyovasküler risk azaltılmasını amaçlayan prospektif kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: Arteriyel sertlik; Diyabetes mellitus; Kronik böbrek hastalığı; Nabız dalga hızı; Paratiroid hormon.

Diabetes mellitus is one of the most common causes of chronic kidney disease (CKD). Cardiovascular disease is the most important reason of morbidity and mortality in CKD patients. Arterial stiffness, as assessed by pulse wave velocity (PWV), is an independent risk factor for cardiovascular diseases. Increased parathyroid hormone (PTH) levels are associated with of chronic inflammation, vascular calcification, endothelial dysfunction, atherosclerosis, hypertension and heart failure. In this study, the relationship between serum PTH levels and arterial stiffness parameters were investigated in patients with type 2 diabetes mellitus associated CKD.In this cross sectional study, 120 patients who have type 2 diabetes associated CKD and have not received renal replacement therapy were enrolled. Patient's demographics, laboratory and ambulatory blood pressure parameters were recorded.Mean age was 62.39±9.53 years, body mass index was 30.74±5.51 kg/m2, duration of CKD was 36 months (12-108 months). Eleven patients (9.2%) had Stage 1, 16 patients (13.3%) had Stage 2, 59 patients (49.2%) had Stage 3, 27 patients (22.5%) had Stage 4 and 7 patients (5.8%) had Stage 5 CKD. PTH level was positively correlated with durations of hypertension (r=+0.196, P=0.032) and CKD (r=+0.359, P<0.0001), serum urea (r=+0.527, P<0.0001), creatinine (r=+0.630, P<0.0001) and phosphorus levels (r=+0.204, P=0.025); and was negatively correlated with hemoglobin (r=-0.314, P<0.0001), hemotocrit (r=-0.287, P=0.001), calcium (r=-0.319, P<0.0001), vitamin D (r=-0.395, P<0.0001) and glomerular filtration rate (GFR) (r=-0.649, P<0.0001). A positive correlation was revealed between PTH level and 24-hour (r=+0.296, P= 0.001), daytime (r=+0.275, P=0.002) and nighttime (r=+0.303, P=0.001) systolic blood pressures and 24-hour (r=+0.325, P<0.0001), daytime (r=+0.316, P<0.0001) and nighttime (r=+0.350, P<0.0001) diastolic blood pressures, and 24-hour NDH (r=+0.206, P= 0.024), daytime NDH (r=+0.208, P=0.023) and nighttime NDH (r=+0.222, P=0.015). In multivariate linear regression analysis [independent variables; age, gender, smoking, antihypertensive drug use (ACE-I or ARB, β-blockers, calcium channel blockers, α-blockers, diuretics), triglyceride and total cholesterol levels, and GFR], log PTH was independently associated with 24-hour PWV ( = 0.479, 95% CI = 0148-0810, P = 0.005), daytime PWV ( = 0.466, 95% CI = 0.142-0.789, P = 0.005) and nighttime PWV ( = 0.548,% 95 CI = 0.164-0.933, P = 0.006). As a result, serum PTH level is independently associated with arterial stiffness in patients with type 2 diabetes mellitus associated CKD. Future prospective controlled studies aiming to modify arterial stiffness and thereby to reduce cardiovascular risk by controlling serum PTH levels are necessary in these patients. Key Words: Arterial stiffness; Diabetes mellitus; Chronic kidney disease; Pulse wave velocity; Parathyroid hormone.