Girişimcilik yeterlikleri ve eğitim programları. (Niğde, Kayseri, Zonguldak illeri genel ve endüstri meslek liseleri araştırması)

Abstract

BÖLÜM IV ÖZET, YARGI VE ÖNERİLER Özet işsizlik tüm Ülkelerin ortak sorunlarından `biridir. İşsizliğin toplumsal ve bireysel boyutları vardır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarında, işsizliğin önlenmesi devletin önde gelen görevi olarak dile getirilmektedir, Türkiye'de işsizliğe karşı izlenen çözüm yollarından biri; devletin bireylere iş vermesi, diğeri ise devletin, bireylerin kendi işlerini kurmalarına destek olmasıdır. Bireylerin kendi işlerini kurabilmeleri, bir iş kurmanın gerektirdiği girişimcilik yeterliklerini kazanmış olmaları ile yakından ilgilidir. Bu yeterliklerin kazandırılmasında eğitime büyük görevler düşmektedir. Kalkınma planlarında mesleki ve teknik öğretime, özellikle de endüstri meslek liselerine ağırlık verilmektedir. Bu nedenle, tüm eğitim sistemi için önemli olan girişimcilik yeterliklerini kazandırma görevi, endüstri meslek liseleri için daha da önemli olmaktadır. Genel ve endüstri meslek liseleri ile diğer eğitim kurumlarından mezun olanların kendi girişimleri ile yeni iş alanları açmaya yönelmeleri, kendilerine uygulanan eğitim programlarının, yaratıcılık, güven, bağımsızlık, kararlılık, çok çalışma, önder davranışlar, düşündüğünü yapabilme, riske girebilme, çok yönlülük,- sorumluluk ve stresi göze alabilme gibi girişimcilik yeterliklerini kazandırmasına da bağlıdır. Girişimcilik yeterliklerini kazandırma yönünden ele alındığında Türkiye'de, eğitim programlarının durumunu belirleyici araştırmalar henüz yapılmamıştır. Gelişmekte olan ve AET'na girerek kendinden oldukça güçlü ve girişimci toplumlarla rekabet edecek olan Türkiye açısından bakıldığında, yetişecek bireyleri girişimcilik yeterlikleriyle 2728 donatması gereken eğitim programları, üzerinde bu tür araş tırmaların ivedilikle yapılması gerekir. Öte yandan, girişimcilik yeterlikleri araştırılırken, Türkiye'de, bu yeterliklerin bölgelerin ya da illerin özelliklerine ve cinsiyet gruplarına göre değişip değişmediği de belirlenmelidir. îşte araştırmanın yöneldiği temel sorun da bu nokta da toplanmakta olup, araştırmanın genel amacı; endüstri meslek liseleri ile genel lise eğitim programlarının girişimcilik yeterliklerine sahip bireyler yetiştirebilmeleri yönünden durumunu, iller ve cinsiyet faktörlerine göre belirlemektir. Araştırmada elde edilen bulguların; girişimcilik ye terliklerine sahip bireyler yetiştirmede eğitimin katkısı sorununu gündeme getireceği; genel ve endüstri meslek liseleri eğitim programlarının daha gerçekçi değerlendirilmesine ve değerlendirme, geliştirme çalışmalarında dikkatlerin girişimcilik yeterliklerine yönelmesinde etkili olabileceği ve genel ve endüstri meslek liseleri öğrencilerinin sahip oldukları girişimcilik yeterliklerinin illere, cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya çıkmasının program geliştirme çalışmalarına ışık tutabileceği umulmaktadır. Araştırma, Girişimcilik Yeterlikleri Ölçeğinin geçerli, güvenilir veriler sağlayacağı; tüm illerde genel ve endüstri meslek liseleri öğrencilerinin kendi grupları içinde aynı evrenden geldiği varsayımlarına dayanmaktadır. Araştırmanın kaynak grupları, 1987-1988 öğretim yılında Niğde, Kayseri, Zonguldak îl Merkezlerindeki genel ve endüstri meslek liselerinin birinci ve üçüncü sınıflarına devam eden ve bu iller nüfusuna kayıtlı öğrencilerle sınırlıdır. Araştırmada, `girişimcilik yeterliği` terimi; toplumun ihtiyaçları doğrultusunda kıt kaynakları en etkin şekil de bir araya getirme ve sonuçtan maddi olarak etkilenme teşebbüsünün gerektirdiği özel bilgi ve becerilere sahip olma anlamında kullanılmıştır. Öntest-sontest ayrı örneklem grup modelinin uyarlanmış şekli olan bu araştırmada veriler öğrenci gruplarından toplandı.29 Verilerin toplanmasında yararlanılan ölçek, araştırma kapsamına giren illerde toplam 12 okulda, 1200 öğrenciye uygulandı. Araştırma verileri önce veri döküm fişlerine, ora dan da bilgisayara aktarıldı. Bilgisayar merkezinde `bulunan SPSS paket programından yararlanılarak verilerin `P` ve `t` çözümlemeleri gereken durumlarda da tukey testi yapıldı. Manidarlık.05 düzeyinde sınandı. Uygulanan, Girişimcilik Yeterlikleri ölçeğine, 1198 öğrenci (599 'u genel lise, 599 'u endüstri meslek lisesi)1 den kullanılabilir cevap alındı. Böylece yüzde yüze yakın `bir cevaplama oranına ulaşıldı. Kaynak grupların, genel ve endüstri meslek liseleri ne girişlerinde sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri arasında anlamlı bir fark gözlenmektedir. Endüstri meslek liseleri öğrencilerinin girişimcilik yeterlikleri puanı da ha yüksektir. Genel ve.endüstri meslek liseleri öğrencilerinin bu programlardan çıkışlarda sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri arasında da anlamlı bir fark vardır ve yine endüstri meslek liseleri öğrencilerinin girişimcilik yeterlikleri puanı daha yüksektir. Gerek endüstri meslek liseleri gerekse genel liseler den çıkışlarda, kaynak grupların sahip oldukları girişimcilik yeterliklerinin, bu programlara girişlerde sahip oldukları yeterliğe göre anlamlı bir fark göstermediği görülmek tir. Bu durum, endüstri meslek liseleri ile genel lise eğitim programlarının, öğrencilerin girişimcilik yeterliklerini geliştirmede etkili olmadığını göstermektedir. Araştırma kapsamına giren il merkezlerindeki genel ve endüstri meslek liseleri öğrencilerinin, bu programlara girişlerde sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri bakımından iller arasında anlamlı bir fark görülmemiştir. Programlardan çıkışlarda ise; öğrencilerin sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri, illere göre anlamlı bir fark göstermektedir. Bu farkta Niğde İl Merkezi genel ve endüstri meslek liseleri öğrencilerinin en düşük girişimci-30 lik yeterlikleri puanına sahip olmaları rol oynamaktadır. Genel ve endüstri meslek liselerine girişlerde, kız ve erkek öğrencilerin sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri puanı arasında anlamlı bir fark yoktur. Genel liselerden çıkışlarda, kız ve erkek öğrencilerin sahip oldukları girişimcilik yeterliklerinde anlamlı `bir fark gözlenmezken; endüstri meslek liselerinden çıkışlarda kız ve erkek öğrencilerin sahip oldukları girişimcilik yeterlikleri arasında anlamlı `bir fark gözlenmektedir. Erkek öğrencilerin girişimcilik yeterlikleri puanı daha yüksektir.