Yükseköğretim kurumlarında beden eğitimi ve spor faaliyetlerinin yönetimi ve etkinliği

Abstract

BÖLÜM V ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER :Özet Bu araştırmada, Yükseköğretim Kurumlarında be den eğitliıtıi ve spor faaliyetlerinin amaç ve ilkeleri ni ortaya koymak, bu faaliyetlerle ilgili uygulama larda karşılaşılan güçlükleri tesbit etmek ve bu faa liyetlerin etkin olması için öneriler geliştirmek amaçlanmış, bu amaca yönelik olarak belirlenen soru lara cevap aranmıştır. Bu sorular; beden eğitimi ders leri, fiziksel imkânlar, ders dışı sportif faaliyet ler, diğer kurum ve kuruluşların spor imkânlarından yararlanma durumu, Üniversite spor takımlarının oluş turulması, Sağlık, Kültür ve Spor Dairesinin spora ilişkin görevleri ve üniversite spor kulüplerinin o fonksiyonlarını kapsamaktadır. Araştırma tarama modelindedir. İlgili litera tür taranmış ve konu hakkında teorik bilgiler veril miştir. Ayrıca anket yoluyla araştırmanın amacını oluşturan sorulara cevap aranmıştır. Araştırma evrenini, bünyesinde Beden Eğitimi ve Spor Bölümleri bulunan üniversitelerin son sınıf öğ rencileri içinden beden eğitimi ve spor dersini seç miş olanlar oluşturmuştur. Bu üniversitelerden tesa düfi olarak örneklem seçilmiştir. Anketler, örneklem giren eğitim kurumlarındaki yönetici, öğretim elemanı 199200 ve öğrencilere uygulanmıştır. Toplam olarak 12 yönetici, 67 öğretim elemanı ve 513 öğrenciye anket uygulanmış, ayrıca, Sağlık, Kültür ve Spor Dairesi Yöneticilerinin konuyla ilgi li görüşleri mülakat yolu ile toplanmıştır. Veriler elle ve bilgisayar yoluyla değerlen dirilmiştir. Elle gerçekleştirilen işlemler, tanıtıcı bilgiler üzerinde yapılmıştır. Yöneticilerin görüş leri de elle değerlendirilmiştir. Verilerin bilgisayar ortamında gerçekleştiri len çözümlemelerinde, frekans ve yüzde değerleri bulunm muş, öğretim elemanları ve öğrencilerin verdikleri ce vaplar arasındaki farklar Khi-kare yöntemi ile test edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık için.05 düzeyi benimsenmiştir. Karşılaştırmalar, soruların niteliğine göre, öğretim elemanları ve öğrenci grupları, sporla uğraşan ve uğraşmayan öğrenci grupları arasında yapıl mıştır. Beden eğitimi ve spor, genel eğitiminin bir par çası olarak; insanın beden ve ruh sağlığını sağlayıcı ve beden yapısının dengeli bir biçimde geliştirilmesiy le ilgili faaliyetlerdir. Beden eğitimi ve sporun ge nel olarak amaçları, fiziksel gelişim, motor gelişim, bilgi ve zeka gelişimi ve sosyal gelişim açılarından ele alınmaktadır.201 Beden eğitimi ve spor, uygulamaya dayalı hare ketlerde gerçekleştirilen bir eğitim biçimidir. Bu açıdan, beden eğitimi ve spor uygulamalarında bazı temel ilkelerin gözetilmesi gerekmektedir. Bunlar arasında; öğrencilerin ferdi kapasitelerinin dikkate alınması, öğrenci gruplarındaki öğrenci sayısı, be den eğitimi dersleri ve sportif fâaliyetler için ay rılan süre ve tekrar sayısı gibi ilkeler uygulamala rın amacına ulaşması bakımından önemlidir. Kuşkusuz, beden eğitimi ve spor faaliyetlerin de amaçlara ulaşabilmek için etkin bir yönetime ih tiyaç vardır. Beden eğitimi ve spor yönetimi, genel yöneti min beden eğitimi ve spor alanına uygulanması şeklin de tanımlanmaktadır. Temel amacı da, bu alandaki faa liyet ve çabaları bir araya getirmek suretiyle spor ortamını amaçlara uygun ve etkili bir şekilde işler tutmaktır. Beden eğitimi ve spor faaliyetleri ile ilgili olarak yöneticiler, programların çeşitli aşamaların da planlama, teşkilâtlandırma, yönetme, koordinasyon ve denetleme gibi fonksiyonları yerine getirirler. Bu yönetim unsurlarının beden eğitimi ve spor alanın da i.etkin bir biçimde uygulanması ile amaçlara ula şılabilir. Yükseköğretim Kurula Dokümantasyon Merkezi202 Beden eğitimi ve spor yönetimi karmaşık bir yapat ^göstermektedir. Çünkü spor sosyal bir olgudur, değişik amaçlara, kapsamakta, çeşitli kurum ve kuru luşlarla ilgili bulunmaktadır. Beden eğitimi ve sporla ilgili uygulamalar, her düzeyde öğretim kurumunda olduğu gibi, yükseköğ retim kurumlarında da yer almaktadır. Yükseköğretim kurumlarında beden eğitimi ve spor faaliyetlerinin temel amacı, öğrencilere sağlıklı bir hayat ve yaşan tıları boyunca sürdürebilecekleri fiziksel aktivite alışkanlıkları kazandırmaktır. Yükseköğretim kurumlarında beden eğitimi ve spor faaliyetleri çeşitli şekillerde uygulanmaktadır. Bilindiği gibi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile öngörülen zorunlu seçmeli beden.eğitimi dersleri bu faaliyetlerin en önemlilerinden birini teşkil etmek tedir. Bundan başka, Yükseköğretim Kurumları bünye sinde gerçekleştirilen ders dışı sportif faaliyetler ve yükseköğretim kurumları arasında düzenlenen spor tif yarışmalar da önemli bir yer tutmaktadır. Bu tür faaliyetler, öğrenciler arasında birlik ve beraberlik duygularını geliştirme ve sosyal dayanışmayı güçlen dirme amacını, taşımaktadır. Yükseköğretim kurumlarında beden eğitimi ve spor faaliyetleri ile ilgili kurum ve kuruluşlar, Be den Eğitimi` ve Spor Bölümleri ile Sağlık, Kültür ve^.203 Spor Dair esidir. Bu kurura ve kuruluşlar, hederi eğitim: rai ve spor faaliyetlerinin planlanması, ve koordine edilmesi görevlerini üstlenmişlerdir, Yükseköğretimde beden eğitimi ve spor uygula malarının etkin olabilmesi için yöneticivve eğitici personelin önemi ''.anlaşılmalıdır. Beden eğitimi ve spor yöneticisi en üst düzey yöneticiden her bir spor cuya kadar oldukça geniş bir kitleyle etkili bir ile tişim kurabilmelidir. Beden eğitimi ve spor çevre sindeki bir yöneticinin çeşitli becerilere sahip ol ması beklenir. Beden eğitimi ve sporda eğitici personel, uy gulamalı etkinliklerin yer aldığı fiziksel eğitim or tamında, öngörülen hedeflere uygun yüksek bir düzey de bilgi ve beceriye sahip olmalıdır.. Fiziksel eği tim ortamında öğretim elemanının sürekli göz önünde bulundurması gereken görev ve sorumluluklar vardır. Bunlar arasında; öğrenciye güvenli bir ortam hazır lanması, doğması muhtemel tehlikeli durumların önlen mesi ve sınıfın yalnız bırakılmaması sayılabilir. Be den eğitimcilerin çabaları yöneticiler tarafından açıkça desteklenmeli ve fiziksel eğitim ortamının amaçlara uygun hale getirilmesinde yönetici ve eğiti ci elemanlar birlikte hareket etmelidirler. Yükseköğretim kurumlarında, beden eğitimi ve spor faaliyetleri ile ilgili uygulamaları kapsayan konularda yönetici, öğretim elemanı ve öğrencilerin204 görüşlerini şöyle özetlemek mümkündür: Beden eğitimi derslerinin, teorik-uygulamalı fakat uygulama yönü etkin bir hiçimde. işlenmesi be nimsenmektedir. Derslerin süreleri yeterli bulunma makta, iki ya da üç saatlik sürelerin uygun çlacağı ifade edilmektedir. Ayrıca, derslerin, ders program- mmdaki yer alxş biçimi de uygun görülmemektedir. Derslerin hafta sonları, ilk ya da son ders saatle rinde planlanmasının yararlı olacağı belirtilmekte dir, öte yandan, öğretim elemanları ve öğrencilerin verdikleri serbest cevaplara göre; beden eğitimi `. derslerinin zorunlu olması arzu edilmemektedir. Ders lerin daha önemli hale gelmesi istenmekte ı> bununa/için kredi ve not sisteminin yararlı olacağı ifade edil mektedir. Yükseköğretim kurumlarının spor imkanları ye* tersiz görülmekte, mevcut imkanlardan yararlanma dü zeyinin de sınırlı olduğu belirtilmektedir. Öğrencilerin ders dışı sportif faaliyetlere katılmaları büyük bir çoğunlukla benimsenmektedir. Bu tür faaliyetlerin; bir spor dalında... çalışma or tamı hazırlanması ve çeşitli spor dallarında yarış malar düzenlenmesi biçiminde gerçekleştirilmesinin yararlı olacağı kabul edilmektedir. Ders dışı sportif faaliyetlerin etkin olabilmesi açısından, tanıtıcı bir programın önemli olduğu da ifade edilmektedir.205 En çok ilgi duyulan spor dalları olarak fut bol, voleybol ve basketbol belirlenmiştir, öte yan dan, bir spor dalında çalışma imkanının öğrencilere tamnmaawiin, ders dışı sportif faaliyetlere öğren cilerin ilgisini çekebileceği ifade edilmektedir. Beden eğitimi ve spor faaliyetlerinin gerçek leştirilmesinde, yükseköğretim kurumları bünyesinde ve dışında, sporla ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği ve koordinasyon yeterli bulunmamaktadır. Yük seköğretim kurumları dışındaki spor imkanlarından yar rarlanmanm gerekli olduğu, ancak bu imkanlardan ya rarlanma düzeyinin sınırlı kaldığı belirtilmektedir. Yükseköğretim kurumlarını temsil edecek spor takımlarının oluşturulması ve hazırlanmasında mevcut uygulamalar `orta` düzeyde yeterli bulunmaktadır. Bu konuda tanıtıcı bir programın gerekli olduğu da ifa de edilmektedir. Spor takımlarının oluşturulmasında ve hazırlanmasında Eğitim Fakültelerine bağlı Beden Eğitimi ve Spor Bölümlerinin etkin olması istenmekte dir. Yükseköğretim kurumlarında, sporla ilgili faa liyetleri açısından Sağlık, Kültür ve Spor Dairesinin etkin olamadığı ifade edilmektedir. Son olarak üni versite spor kulüplerinin öncelikle, öğrencilerin spor yapma istek ve ihtiyaçlarına cevap verme s i-ger ek tiği belirtilmektedir.

215 SUMMARY The goal of this research consists of exhibiting the aims and principles of the physical education and sports activities in the institutions of Higher Education in Turkey, finding out the inconveniences encountered in the execution of these activities, and putting forward some propasals for those it may concern to make these activities effective. The answer for the questions asked about this goal has been sought. These questions include the issues such as the physical education courses, physical facilities out-of course sports activities, the possibility of the atilization of sports facilities provided by other institutions and foundations, the establishment of university sports teams, the duties of the Department of Medico-Social, Health, Culture and Sports in terms of sports and the functions of university sports chips. In this research, which has been, realized as a scanning model, on questionnaire has been given and by means of it, the answer for the questions constituting the goal of the research has been searched. The reseacrh universe is composed of Turkish universities where there are the Departments of Physical Education and Sports. The models have been216 selected from these universities of random. The quisteionnaiers have been given to the administrators teaching staff and students in the model universities. Totally 12 administrators, 67 teaching assistants and 513 students have been given them, and also the opinions of the other concerning administrators have been interviewed. The major data of the research can be summirized as follows : 1- The fundamental purpose of the physical education and sports activities in the Higher Education institutions is to provide the students with a healthy life and life-long physical activity habits. 2- The courses of physical education should be held for 2 or 3 hours a week, both theoretically and practically but predominantly in the later way. 3- The physical education courses should be put in a suitable place of curriculum that the students can perform freely. 4- It is being expected that testing of the.-. students öf the physical education courses is to be more useful if evaluated according to the system of credit and marking. 5- The obligation of this course prevents the interested students to practice gradually.217 6- It is expressed that it would be much more benefitial if these courses were not obligatory but ?_ obtional. 7- The students one willing to participate in the various out-of course sports activities and it is asked that such activities may be realized by arranging competitions in 9 favorite branch of sports. 8- In the process of the realization of the physical education and sports activities, cooperation and co-ordination with the concerning institutions and foundations should be taken into consideration. 9- The ways of benefiting from the physical facilities of these institutions and foundations apart from those of Higher Education ought to be investigated. 10. The Departments of the Physical Education and Sports should be effective on the execution of such activities. 11. A publicity program explaining almost all the deails the programs concerning the Physical Education and Sports activities should be made.