Tevki`i Mehmet Paşa`ya göre `Osmanlı tarihi`

Abstract

XVIII ıİH,nU5r, hfu.ıİMt'i Uırmısu,yH/,ılı., Unnnrluri hüm açıklama vo düzel tmol er bulunmaktadır. Kağıt kirli beyaz ve hafif a- harlıdır. İstinsah tarihi 8^b'deki kayıtta 1029 (1619) olarak belirtilmektedir, la.daki kayıtta ise Şaltaşlı di ye tanınan ve Kızılhisar kadısı olduğu belirtilen Es* at bin Mustafa'nın imzası okunmaktadır. Bu İmzanın altında ise Dımışku'ş-Şâm kadısı Mehmed bin İsmail'in imzası bulunmaktadır. Bu nüshanın kısa bir değerlendirmesini yaparsak, eserin tamamı ele alındığında bir mecmua şeklinde olup, tarihle ilgili kısım Tevkici Mehmed Paşa'nın eserinin ge niş bir özeti şeklidedir. Bu mecmuada faydalı bilgiler, açıklamalar, şeriyye sicil özetleri, feraiz bahisleri, ka dı hüccetleri, berat örnekleri, kişi arzuhalleri. ve muh telif şiirler bulunmaktadır» Bu Özelliğinden dolayı Tev£ ki-i Mehmed Paşa1 ya ait eserin metin tashihinde bu nüsha nın kullanalamıyacağı anlaşıldığında çalışmamız sırasında bu nüsha dikkate alınmamıştır* if- ESERİN MUHTEVASI HAKKINDA KISA BİR ÖZET Eser* TevkiLI Mehmed Paşa'nın ` Tarihin anlaşılma ya en müsaidi, seçilmiş olanıdır.` düsturu ile yapmış ol duğu edebi bir giriş kısiiiile başlar. Giriş kısmında kitapın içindeki konuların bir prog ram dahilinde ele alındğını belirtir. Eserini kendi zama nına kadar t e 'lif edilmiş olan kitaplardan, faydalanarak hazırladığını, gayesinin tarih öğrenmek isteyenlere bir e-XIX ser. bırakmak olduğunu belirtmiştir. İnsanların yapmış ol duklarının hakkıyla ortaya konulması gerektiğini, bunun için kendisinin ` Mâ hufize ferre ve mâ kütibe karre` (Ezberlenen unutulur gider, yazılan kalır.) prensibi ile geçmiş zamanın hadise ve güzelliklerinin yazılmasının ö- nemli olduğunu, hnkiki tarihçilerin denizde gizli olan cevherleri süzüp alanlar gibi,, tarihi hadiseleri elden ge çirip onu güzel bir lisanla yazıya geçirenler olduğunu be lirtmektedir. Tevki1 I Mehmed Paşa eserini Kanunî Sultan Süley man'a at f etmiş tir (1^. Yine eserinde kendisinden, `bu fa- kir-i ferû-mâye ve haklr-i zâ<îfü'd-dirrâye yacnl, bende-i ihlas-i derine Mehmed-i kemineyim ki eş-şehır bi- Ramazân- zâde` şeklinde bahsetmektedir. Kendisi, `padişahın tuğrasını en güzel şekilde. nakşetmekle görevli iken, yeni hadiselerin tarihlerini so rup, anlamak ve hazır cevap olmak için `(L6) böyle bir eser vücuda getirdiğini ve bu işin çok uzun zaman aldığı nı belirtmektedir. Giriş kismmdan sonra eser i+ ana bölüme ayrılmış tır; 1. Bölüm: tik insan Hz. Adem'den başlayıp, Hz. Muhammed'e kadar olan, Peygamberler Tarihi kısmı,.2. Bölüm: İslâm tarihi ki, İIz. Muhammed ile baş- 15 - Tevki*- 1 Mehmed Paşa, Siyer-i iıhb.,s.5 15 - a.g. e.,s.6XIX ser. bırakmak olduğunu belirtmiştir. İnsanların yapmış ol duklarının hakkıyla ortaya konulması gerektiğini, bunun için kendisinin ` Mâ hufize ferre ve mâ kütibe karre` (Ezberlenen unutulur gider, yazılan kalır.) prensibi ile geçmiş zamanın hadise ve güzelliklerinin yazılmasının ö- nemli olduğunu, hnkiki tarihçilerin denizde gizli olan cevherleri süzüp alanlar gibi,, tarihi hadiseleri elden ge çirip onu güzel bir lisanla yazıya geçirenler olduğunu be lirtmektedir. Tevki1 I Mehmed Paşa eserini Kanunî Sultan Süley man'a at f etmiş tir (1^. Yine eserinde kendisinden, `bu fa- kir-i ferû-mâye ve haklr-i zâ<îfü'd-dirrâye yacnl, bende-i ihlas-i derine Mehmed-i kemineyim ki eş-şehır bi- Ramazân- zâde` şeklinde bahsetmektedir. Kendisi, `padişahın tuğrasını en güzel şekilde. nakşetmekle görevli iken, yeni hadiselerin tarihlerini so rup, anlamak ve hazır cevap olmak için `(L6) böyle bir eser vücuda getirdiğini ve bu işin çok uzun zaman aldığı nı belirtmektedir. Giriş kismmdan sonra eser i+ ana bölüme ayrılmış tır; 1. Bölüm: tik insan Hz. Adem'den başlayıp, Hz. Muhammed'e kadar olan, Peygamberler Tarihi kısmı,.2. Bölüm: İslâm tarihi ki, İIz. Muhammed ile baş- 15 - Tevki*- 1 Mehmed Paşa, Siyer-i iıhb.,s.5 15 - a.g. e.,s.6