Afyonkarahisar`ın ilçelerinin iklim özelliklerinin karşılaştırılması ve sonuçları

Abstract

ÖZET Afyonkarahisar ili Ege bölgesinin İçbatı Anadolu bölümünde 29° 35-31° 45' doğu boylanılan ile 37° 15' -39° 20* kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Etrafını çevreleyen dağlar ve platolar birbirleri içerisine girerek adeta düğümlenerek yükselmişlerdir. Araştırma sahasında Paleozoikten Kuaterner sonuna kadar bütün devirlere ait oluşuklar veya bunların izlerini görmek mümkündür. Sultandağları kesiminde Paleozoik'in kristalen şistleri, Batı Toroslar'da Jura ve Trias'a ait izler, Gazlıgöz jeotermali çevresinde Neojen çökelleri Akşehir, Eber, Karamık 8gölleri ve Acıgöl çevresinde Pleistosen-Holesen kumulu, milli çakılı ve hatta killi delta depoları ile Kuateraer'e ait formasyonlar yeralmaktadır. Yıllık ortalama sıcaklık İhsaniye'de 9.9 °C, Emirdağ'da 11.4 °C, Afyonkarahisar'da 1 1. 1 °C, Bolvadin'de 1 0.8 °C, Şuhut'da 10.8 °C, Dinar'da 12.6 °C, Dazkırı'da 13.0 °C, Başmakçı'dal2.9 °C dir. Yıllık ortalama sıcaklıktaki bu dağılış büyük ölçüde karasallığa, yükselti ve coğrafi enleme bağlı olmaktadır. Rüzgarlar, yıl boyunca hakim basınç merkezleri ve bakıya göre Emirdağ ve Dinar'da kuzey ve güneydoğu sektörlü, Afyonkarahisar ve Bolvadin'de kuzey ve doğu sektörlü gerçekleşmektedir. Araştırma sahasının yıllık buharlaşma miktarı yıllık ortalama yağış miktarından daha fazla olmaktadır. Yıllık ortalama toplam yağış Dazkırı'da 488.9 mm, Dinar'da 461.2 mm, Afyonkarahisar'da 434.4 mm, Başmakçı'da 419.4 mm, İhsaniye'de 406.1 mm, Emirdağ'da 394.8 mm, Bolvadin'de 383.5 mm, ve Şuhut'da 380.6 mm olmaktadır.Bu yıllık toplam yağış miktarındaki farklılıklar başta deniz etkilerine açık olma durumuna daha sonra yükselti ve coğrafi enleme göre belirmektedir. Emenuel De Martonne ve Sırrı Erinç'in iklim tasnif sonuçlarına göre Afyonkarahisar ili `yarı kurak` bir iklime sahiptir.

ABSTRACT Afyonkarahisar province take place in inner Anatolian part of the Aegean Region, between 29° 35-3 f-4 5' Eastern longtitues and 38° 15-29° 20' Nartlern latitues The province (Research Area) has been surrounded by mountain, hills and platous. İt is possible to see geological formations or their marks belonging to all geological eras in the research area Most common of these formations take places Sultandağları, western Touros mountains, surroundings of Gazlıgöl, Akşehir, Eber, Karamık and Acıgöl lakes. Annual air temperature is 9.9 °C, at Emirdağ, 11.1 °C, Afyonkarahisar 10.8 °C, Bolvadin and Şuhut, 12.6 °C, Dinar 13.0 °C, Dazkırı and 12.9 °C` Başmakçı meteorical stations variation of this annual air temperature between the stations is depend on continentality, altitude and latidude. Wind direction is North and southwest at Emirdağ and Dinar, North an east at Afyonkarahisar and Bolvadin. Annual water vapouris more than the annual precipitation in the research area. Annual precipitation of the area is variable as follows, 488.9 mm, in Dazkırı, 461.2 mm, in Dinar, 434.4 mm in Afyonkarahisar, 419.4 mm in Başmakçı 406.1 mm in İhsaniye, 194.8 mm in Emirdağ, 393.5 mm in Bolvadin and 380.6 mm in Şuhut effect of the continentality, altitude and latitude. As a result of climatic classification methods of E. De Martonne and S. Erinç the climate of the research area is semiarid.