Lagina Hekate Tapınağı`nın matematiksel oranları

Abstract

Dört tarafı stoalarla çevrili Kutsal Alan'ın en önemli yapısı olan HekateTapınağı, kuzeybatı-güneydoğu yönünde konuşlandırılmış olup, beş krepisli bir altyapı üzerinde yükselmektedir. Alt yapıda tercih edilen pseudo-dipteros planınKorinth düzeni mimari elemanlarıyla yansıtılması, buna karşın ön cephede, antelerarasında yer alan in-antis sütunların Ion düzeninde olması, hem duvarların hem desütunların üzerine gelen frizlerde kabartmalar yer alması, Helenistik özelliklerolarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucu yapı, MÖ. 2. yy'ın sonçeyreği ile MÖ. 81 yılı arasındaki zaman dilimine tarihlendirilmektedir. Bu süreçteante bloğundaki iki yazıt ve naos duvarına kazınmış olan senato kararı terminusante quem olarak kabul edilmektedir.Tapınak, euthynteria seviyesinden üst yapı elemanlarına kadar uygulananoranlar açısından kendine özgü yenilikler sergilemektedir. Euthynteria ve stylobatoranı, 8x11 sütun sayısı ile şimdilik Anadolu'da bilinen tek örnektir. Korinthdüzenindeki mimari elemanların oranları sütun alt çapı baz alınarak belirlenmişolup, sütun yüksekliğinde MÖ. 3. yy yapılarına nazaran bir artış, plinthe genişliği vekaide yüksekliğinin oranında azalma tespit edilmiştir. Başlık oranlarında kaydadeğer bir değişiklik yoktur. Arşitravların yüksekliği, MÖ. 2. yy'ın erkenyapılarında, MÖ. 3. yy yapılarına nazaran artmış, Geç Helenistik'te ise azalmıştır.Friz yüksekliğinin belirlenmesinde, yüzeyinin ne şekilde düzenleneceği etkiliolmuştur.Bu verilerden hareketle Hekate Tapınağı'nın kendinden önce inşa edilenHelenistik Dönem yapıları ile kendinden sonra inşa edilen Roma Dönemi yapılarıarasında bir geçiş noktası oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle de tapınaktatespit edilen matematiksel oranların, Geç Helenistik Dönem Korinth düzeni için degeçerli olabileceği görülmektedir. Yapının temel ve mimari elemanlarınınölçülerinin belirlenmesinde ise modül oluşturulmuş ve tüm ölçüler bu modüle görebelirlenmiştir.

Hekate Temple which is the most important structure of the Holy Space that issurrounded by stoics is deployed in the direction of northwest-southeast and is raisedon a five pedestal infrastructure. The structure shelters many Hellenistic features fromgeneral to detail and it is the best sample that reflects the style of that period. Thereflection of the pseudo-dipterous plans preferred in the infrastructure by the elementsof Korinth order architecture, the in-antis columns on the other hand between the antesbeing in Ion order and the relieves both on the walls and the columns are encountered asHellenistic features. As a result of the researches the structure was dated between theperiod of the last quarter of 2nd century B.C and 81st year B.C. Within this period, twoepitaphs in the ante column and the senate decision that was scraped on the naos wallwere accepted as terminus ante quem.The temple displays unique newness in terms of euthynteria level to appliedratios of superstructure elements. The ratio of euthynteria and stylobat by having 8x11column numbers is the only sample in Anatolia for now. The ratio of the architectureelements in Korinth order were designated with the basis of bottom size besides anincrease on the column height compared to 3rd century B.C and a decrease in the ratio ofthe plinthe wideness and the base height were established. There was no change on theheadgear ratios. The height of the top bases increased in the 3rd century B.C comparedto the early constructions of 2nd century B.C however it decreased in the later Hellenisticperiod. How the decoration was handled was effective while designating the height of thefrieze.From this information it was established that Hekate Temple was a transitionpoint between the constructions of Hellenistic Period constructed before it and theconstructions of Rome Period constructed after it. For the very same reason, themathematical ratios established from the temple might be valid for the order of LateHellenistic Period Korinth. For the designation of the sizes of main and architectureelements of structure, a module was formed and all sizes were designated according tothis module.