Mehmet Rıfat`ın eserlerinde Türkçe eğitimi ile ilgili hususlar

Abstract

Bu çalışmada Manastırlı Mehmet Rıfat'ın Usul-i İnşa, Fünun-i İnşa, Ahval-i Tahrir ve Usul-i Kitabet ve Hitabet isimli eserlerinin Türkçe öğretimi bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Çalışmada yazarın eserlerini Türkçe öğretimi açısından değerlendirmek amaçlandığı için öncelikle geçmişten günümüze Türkçe öğretimi ile ilgili hazırlanmış programlara bakılmış, programlar hakkında genel bilgi verilmiştir. Ardından yazarın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Son olarak yazarın, adı geçen dört eserinde Türkçe Eğitimi ile alakası bulunan yerler belirlenmiş, günümüz alfabesine aktarılmıştır. Aktarılmış olan bu kısımlarda da yazma, konuşma, okuma, dinleme/izleme ve dilbilgisi becerileri ile ilgili hususlar tartışılmıştır. Adı geçen dört eserde, daha çok yazma ve konuşma becerileri ile ilgili konuların işlendiği görülmüştür.İlk Türkçe Programının hazırlanmasından yaklaşık 20?30 yıl önce hazırlanmış olan bu eserlerden, Usul-i İnşa isimli eserde, yazı yazmanın usullerinden, yazıda dikkat edilmesi gereken kurallardan; Fünun-i İnşa isimli eserde, yazı türlerinden, bu türlerin faydalarından ve türlerde dikkat edilmesi gereken hususlardan; Ahval-i Tahrir isimli eserde yazı yazmanın şartlarından üsluplardan, yabancı kelimelerin kullanılmaması gerektiğinden, Arapça ve Farsça kelimelerin kullanımına dikkat edilmesi gerektiğinden; Usul-i Kitabet ve Hitabet isimli eserde de yazı türlerinin özelliklerinden şartlarından, resmi ve hususi yazılardan, yine dikkat edilmesi gereken kurallarından ve konuşmada uyulması gereken önemli noktalardan bahsedildiği tespit edilmiştir. Eserlerde geçen konuların günümüz Türkçe Programı'nda aynen veya benzer olarak yer almaları eserlerin önemini ortaya koymaktadır.Bütün bunlar dikkate alındığında, bu eserlerin Türkçe Eğitimi'nde kullanılabilecek kaynak eserler oldukları anlaşılmaktadır.

In this study, it was aimed to evaluate works of Manastırlı Mehmet Rıfat titled Usul-i Insa, Fünun-i Insa, Ahval-i Tahrir and Usul-i Kitabet and Hitabet in respect of Turkish Education.As it was aimed to assess works of author in respect of Turkish Education in study, first programs prepared concerning Turkish teaching from past until today and preliminary information has been given about programs. Then, information was given about life and works of author. Finally, points related to Turkish education in four works of author have been determined and adapted to today?s alphabet. In these adapted parts, subjects such as writing, speaking, reading, listening/watching and grammar skills have been discussed. In the mentioned four works, it?s seen that topics related to writing and speaking skills are treated at most.From these works that were made 20-30 years prior to the preparation of the first Turkish Program, it was determined that; writing methods, rules required to be noticed were mentioned in the work Usul-i Insa; script types, advantages of this type and points to consider in types in the work Fünun-i Insa; rules and methods of writing, requirement for the use of foreign words, requirement to notice use of Arabian and Persian words in the work Ahval-i Tahrir; features and rules of types of script, official and private writings, again rules to consider and important points to obey in the work Usul-i Kitabet ve Hitabet. As topics in works identically or similarly take place in today?s Turkish Program, it displayed the importance of works.When all these things are considered, it?s seen that they are source works that can be used in Turkish Education.