Beyhakî ve Delâilü`n-Nübüvve`si

Abstract

Beyhakî, bugün İran'ın kuzeydoğusundaki Horasan bölgesinin başlıca şehirlerinden biri olan Sebzevâr/ Beyhak'da, hicrî beşinci asırda yetişmiş büyük bir hadis, fıkıh ve kelam alimidir. İmam Şâfiî'nin eserlerini cem etmiş ve Şâfiî mezhebi görüşlerinin en kuvvetli müdâfii olmuştur. fifthBeyhakî, Hz. Peygamber'in nübüvveti ile ilgili en kapsamlı eserlerden biri olan ?Delâilü'n-nübüvve ve ma'rifetü ashâbi sâhibi'ş-şerîa?yı telif etmiştir. Eserde Hz. Muhammed(s.a.)'in nübüvveti konusunu incelenmiştir. Eser, Hz. Muhammed'in sadece mucizelerini değil beşerî ve nebevî bütün hallerini kapsamaktadır.Delâil edebiyatı Beyhakî ile kemâl dönemini yaşamıştır. Beyhakî sonrası dönemde Hz. Peygamber'in üstünlüklerine ağırlık verilmiş ve rivayetleri elemede daha az seçici davranılmıştır.Delâil'de Hz. Peygamber'in bir mucize anlatılırken destekleyici rivayetler varsa, onlar da belirtilmiştir. Beyhakî aldığı rivayetlerin çoğunluğunda sağlam kaynaklara dayanmıştır. Beyhakî'nin rivayetleri, Rasûlullah'ın hususiyetlerine ve ona mahsus hallere dair yeterli fikir vermektedir. Hz. Peygamber'in sîreti ve mucizeleri ile ilgili olduğu ve ahkâma taalluk etmediği için Delâil'deki hadisler kullanılabilir.Beyhakî'nin Delâilinde'de az da olsa çok da olsa zayıf ve mevzu hadisler yer almıştır. Delâil'deki zayıf ve mevzu hadisleri, tezimizde saydıklarımızla sınırlı değildir. Hz. Peygamber'in mucizeleri ile ilgili rivâyetlerin metin tenkidi üzerinde yapılacak kapsamlı çalışmalar delâil ile ilgili en sağlam rivayetlerin tesbitine katkı sağlar.

Beyhaki was a great Hadith, Fiqh (Islamic Law) and Kalam (Islamic Theology) scholar who lived in fifth century at Sebzevar/ Beyhak today that?s one of the essential cities Khorasan region in the north- east of Iran. He collected works of Imam Shafii and had been the strongest defender of the aspects of Shafii Sect.Beyhaki complied ?Delâilü?n-nübüvve ve ma?rifetü ashâbi sâhibi?ş- şerîa? that was one of the most comprehensive work regarding prophecy of Prophet Mohammad. In the work, prophecy topic of Mohammad (P.B.U.H.) was examined. Work includes not only miracles of Mohammad, but also all the human and prophecy natures.Delail literature had maturity period with Beyhaki. In the period after Beyhaki, superiorities of Prophet were focused on and it was behaved less selective in eliminating stories.In Delâil, supporting narratives were also specified when telling the miracles Prophet Mohammad. Beyhaki grounded most of stories he took on strong sources. Narratives of Beyhaki give sufficient idea about character of prophet and natures specific to him. Hadiths in Delail can be used, because they are related to character and miracles of prophet and not connected to judgments.Even a little, weak and made-up hadiths also took place in the Delâil of Beyhaki. Week and made- up hadiths in Delâil are not limited to those we mentioned in our thesis. Comprehensive studies to be made on textual criticism of narratives related to miracles of prophet will provide contribution to determine the reliable narratives concerning Delâil.