Ebu Said Muhammed Hadimî Ve Mecamiu`l-Hakaik adlı eseri özelinde usulcülüğü

Abstract

Bu çalışmada 18. yy Osmanlı alimlerinden Ebu Said Muhammed Hadimi ve onun Mecamiu'l-Hakaik adlı eseri ekseninde usulcülüğü incelenmektedir.18. yüzyılın önde gelen alim, mutasavvıf ve fıkıhçılarından biri olan Hâdimî, soy itibariyle orta Asya'dan gelen ve öteden beri ilimle meşgul olan bir aileye mensuptur. Konya vilayetine bağlı Hadim kazasında doğmuş, Hadim-Konya-İstanbul üçgeninde eğitim görmüş ve tahsil hayatı sonrası, Hadim'de eğitim-öğretim faaliyetleri ve eser telifiyle hayatını sürdürmüştür.Hadimi İslami ilimlerin hemen her dalında irili ufaklı eserler vermiştir. Tamamına yakını Arapça olan bu eserlerin bir kısmı bir-iki sayfalık risaleler olmakla birlikte, hacimli eserleri de vardır.Tezimiz kapsamında incelediğimiz Mecamiu'l-Hakaik ise kısa ve veciz üslubuyla bir ders kitabı mahiyetindedir. Usul ve külli kaideler olmak üzere iki farklı yönü olan kitap, fıkıh usulünü kırk küsur sayfada özetlemiş olmakla birlikte usul ilminin temel bütün konularını içeren, karma metodla yazılmış sistematik bir eserdir. Mecamiu'l-Hakaik yazıldığı dönemde ve sonrasında tercih edilen bir usul eseri olmuş, üzerinde tercüme ve şerh çalışmaları yapılmış, Osmanlı eğitim kurumlarında devlet tarafından ders kitabı olarak okutulmuştur.Hadimi'nin en çok söz sahibi olduğu ilmi disiplinlerden biri de fıkıh ve fıkıh usulüdür. Hanefi geleneğe bağlı olan Hadimi, klasik usul geleneği içerisinde kaleme aldığı Mecamiu'l-Hakaik isimli eserinde de hanefi mezhebi ekseninde konulara yaklaşmış ve mezhebin görüşleri dışına pek çıkmamıştır. Bununla birlikte, farklı görüşlerin olduğu hususlarda mezhep sınırları içerisinde yer yer kendi görüşlerini ve tercihlerini de ortaya koymuştur.Hadimi bu eseriyle kendisinden sonraki usul ve külli kaidelere yönelik çalışmaları etkilemiştir.Anahtar Kelimeler: Hadimi, Mecamiu'l-Hakaik, fıkıh usulü

In this study the practice of Ebu Said Muhammed Hadimi who is scholars of 18th century and examination of practice at the frame of his work, Mecamiu?l-Hakaik.Hadimi who is one of leader scholars, mystics and Islamic law experts of 18th century, was included a family who deal with science for years and coming from Central Asia. He was born in Hadim District of Konya Province; he had education in Hadim-Konya-Istanbul triangle and after his education life he continued his life with education and teaching in Hadim and work writing.Hadimi has given many works in nearly all of Islamic sciences. Approximately all of them were written in Arabic, some of them are booklets including one-two pages but also there are big capacity works in his studies.?Mecamiu?l-Hakaik? that we analyzed in scope of our thesis is a kind of course book short and has gnomic method. The book has two different aspects as Practice and Full Rules, it summarized Islamic law method within forty pages and includes all basic subjects of application science, has been written in multi method and it is systematic work. ?Mecamiu?l-Hakaik? has been a preferable Practice work in its written period and after its written period; many translations and comment studies have been done about it, also it has been read as Course book in Ottoman Education Foundations.One of Hadimi?s best known disciplines of is Islamic Law and Islamic Law application. Hadimi depends on Hanafi tradition, he approached to the subjects within Hanafi tradition scope in his ?Mecamiu?l-Hakaik? work that he wrote in classical method and generally he wasn?t out of Hanafi tradition view. Beside, at the points including different views he set forth his views and prefers within tradition bounds.Hadimi affected the studies about practice and full rules after him by this work.Keywords: Hadimi, Mecamiu?l-Hakaik, usul al-fıqh