XIII. yüzyılda Anadolu`da hâkim olan tasavvuf düşüncelerinin 1980 sonrası çağdaş Türk resim sanatına yansımaları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 13. yüzyılda Anadolu'da hakim olan Tasavvuf düşüncelerinin, ressam Erol Akyavaş, Ahmet Atan ve Gülsün Erbil'in, 1980?2005 yılları arasında yapmış oldukları resimlere etkisinin olup olmadığını incelemektir. Yöntem olarak, konuyla ilgili kaynak araştırmalarının yanı sıra ele alınan sanatçılarla görüşme yapılması, kendi koleksiyonlarında ya da diğer koleksiyonlarda bulunan yapıtlarının incelenmesi bağlamında nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Bu araştırma, tasavvuf ile ilgili literatür taraması ve araştırma kapsamında olan ressam Süleyman Saim Tekcan, Rauf Tuncer, Murat Morova, İsmet Doğan, Serap Demirağ, Fikret Otyam, Ergin İnan, Balkan Naci İslimyeli, Erol Akyavaş, Ahmet Atan ve Gülsün Erbil'in, araştırma konusu ile ilgili, ?Sanatçı Görüşme Formu? hazırlanmıştır.Bu çalışmanın sonucunda, Çağdaş Türk Resmi'nin, gelişim süreci içerisinde 13. Yüzyıldaki tasavvuf düşünceleriyle olan etkileşimlerine yönelik tespitlerde bulunulmuştur. Bu veriler ışığında; Tasavvufi imge ve semboller gerek biçim olarak gerek plastik bir ifade unsuru olarak gerekse de içerik olarak, çağdaş olarak nitelendireceğimiz 19. Yüzyıldan sonraki Türk resim sanatı içerisinde önemli bir yer tutmuştur.Çağdaş Türk Resmi'nin erken dönemiyle 1980-2005'li yıllar arasında geçirdiği evreler, sanat-tasavvuf etkileşimleri açısından ele alınarak değerlendirilmiştir. Buna göre; 1950'li yıllarda Anadolu'nun halıları, kilimleri, halk inançları ve minyatür, hat, vs. gibi geleneksel sanatları, Türk sanatçısının tuvallerinde farklı ifade ve tarzlarla yorumlanmış, bu gelişmeler 1980 ve sonrasında üretim yapan ressamlara da bir referans oluşturmuştur. Bu konular içerisinde ise dini ve tasavvufi konular, Türk resminin kuramsal altyapısının oluşumunda farklı bir çıkış noktası olarak yerini almıştır.

The aim of this study is to discover whether the sufi thougts which were effective in 13. Century affected the paintings that are made between 1980-2005 by artists Erol Akyavas, Ahmet Atan and Gulsum Erbil. The methodolgy of this study benefit from qualitative research techniques like interview with artists concerned and examine the work of arts whether in their or other collections alongside with source research about subject. This research includes literature scannig about sufism and paintings of the artists Süleyman Saim Tekcan, Rauf Tuncer, Murat Morova, İsmet Doğan, Serap Demirağ, Fikret Otyam, Ergin İnan, Balkan Naci İslimyeli, Erol Akyavaş, Ahmet Atan ve Gülsün Erbil in the scope of study Artist Interview Form is prepared.At the conclusion of this study, the interaction between 13. Century sufi thought with Contemporary Turkish painting?s development is determined. In the light of these data, Sufic image and symbols have an important place not only as form and plastic expression component but also with content in the Turkish painting art after 19.th century as we can call contemporary.The early term of Contemporary Turkish painting and the 1980-2005 period is evaluated by means of art-sufism interactions. Accordingly, at 1950?s the traditional arts like Anatolian carpets, kilims, folk beliefs, miniature and handwriting etc. are interpreted in diffrent styles and expressions on Turkish artists? canvas and this events referenced the artists on their production process after 1980. The religious and sufic subjects have a diffrent starting point at the formation of Turkish painting art?s theoretical infrastructure.