413 Numaralı Mufassal Tapu Tahrir Defterine göre Bitlis Sancağı (1555-1556)

Abstract

Bu çalışma ile 1555-1556 tarihlerinde Bitlis sancağında yer alan şehir, şehirdeki mahalleler, sancaktaki nahiyeler, köyler ve mezraların adları ve sayıları ile bu köylerde yaşayan vergi mükelleflerinin adedi ortaya çıkarılmıştır.413 Numaralı Tapu Tahrir Defterindeki veriler ışığında Bitlis sancağının Osmanlı dönemindeki idari, sosyal ve ekonomik durumu tespit edilmiştir. Buna göre; XVI. Yüzyılda Bitlis sancağı günümüz Bitlis il sınırlarından daha geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bu sınırlar; bugünkü Adilcevaz ilçesi hariç Bitlis ilinin tamamının yanında Muş merkez ilçe ve köyleri ile Bulanık ilçesi sınırlarını, Van ili Gevaş ilçesi ve köylerini kapsamaktaydı.Bu tezde, her köyün ödediği vergi çeşitleri ve miktarı tek tek bağlı olduğu nahiyelere göre listelenmiştir. Böylece Bitlis sancağında hangi köyde, hangi ürün ne miktarda vergilendirilmiştir? Gibi sorular cevabını bulmaktadır.Çalışmamızda ortaya çıkarılan başka bir husus da 1555-1556 tarihlerinde Bitlis sancağının tahmini nüfusudur. Bitlis şehir merkezi ile köylerde yaşayan vergi mükelleflerinin sayısı köylerin bağlı olduğu nahiyelere göre tek tek listelenmiştir.Bu eserde XVI. yüzyılın ortalarında Bitlis sancağı dahilinde mevcut vakıf eserlerinin adlarını ve bu vakıf eserlere tahsis edilmiş gelirin miktarını görmek mümkündür.

In this study, the name and number of the city, neighborhoods, districts, villages, hamlets, and the number of taxpayers in the villages in Bitlis county are revealed.According to data given in the 413th land registry, the administrative, social and economical situation of Bitlis County is illuminated. It is indicated in the registry that the Bitlis County back in the XVI. century spread over a larger territory than the present borders of the Bitlis county today. The territory of the Bitlis County in the XVI. century included the present Bitlis County borders, excluding the Adilcevaz town, as well as the towns and villages of the city of Muş, including the borders of the Bulanık town, and the Gevaş town, including its villages, of the city of Van.The types and amount of taxes payed by each village are listed in this thesis based on each district administration to which villages are bound. This way questions regarding what goods in what amount were taxed in what villages are answered.An approximate population of the Bitlis County in 1555-1556 is also revealed in this study. The number of taxpayers living in the Bitlis City and the villages are listed based on each district administration to which villages are bound.This work enables readers to see the names of the foundation monuments available in the Bitlis County and the amount of money spent for the monuments.