Hazır giyim üretiminde meslek hastalıkları, yorgunluk ve iş kazaları risk faktörlerinin değerlendirilmesi: Örnek bir uygulama

Abstract

Sanayileşme ile birlikte bilim ve teknolojinin hızla gelişmesi ve yeni enerji kaynaklarının üretimde kullanılması üretim süreçlerini daha karmaşık hale getirmiştir. Sanayileşmenin getirdiği otomasyon, kitlesel üretim, yığınlar halinde çalışma vb. gelişmeler çalışma hayatının asıl özneleri olan çalışanları, işletmeleri, yakın ve uzak çevreyi çeşitli açılardan etkilemiştir. Çalışma hayatı, iş sağlığı ve güvenliğini etkileyen pek çok riski içinde barındırır. Meslek hastalıkları ve iş kazaları bu riskler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Çalışma koşullarından kaynaklanan olumsuzluklar ya da kişisel nedenli yapılan hatalar sonucunda oluşan iş kazaları ve meslek hastalıkları iş sağlığı ve iş güvenliği kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur.Çalışma ortamlarının sağlığa uygun olmayışı, çalışanların yeterli eğitimden uzak olması ve ergonomik olumsuzlukların yanında çalışanların bilinçsizliği ya da kişilik yapılarından kaynaklanan sorunlar iş sağlığı ve güvenliğini tehdit etmektedir. Öte yandan, çalışanlardan kaynaklanan hatalar ya da çalışma koşullarından kaynaklanan hatalar önlenebilir hatalardır. Bu sebeple çalışma hayatındaki iş kazalarının ve meslek hastalıklarının meydana gelmeden önlenmesi için risk faktörlerinin neler olduğunun ortaya konulması gerekmektedir.Bu araştırma, hazır giyim işletmelerinde çalışanların maruz kaldıkları iş kazalarını, meslek hastalıklarını ve yorgunluğa neden olan belli başlı risk faktörlerinin neler olduğunu belirlemek ve iş kazalarının, meslek hastalıklarının ve yorgunluğun oluşmaması için işletmelere önerilerde bulunmak amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür.Araştırmanın verileri, Sakarya Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir hazır giyim işletmesinden anket yoluyla toplanmıştır. Çalışanların demografik özelliklerinin yanında meslek hastalıkları, yorgunluk ve iş kazalarının risk faktörlerinin şiddeti ve önlem alınma durumlarının frekansları ve yüzdelikleri hesaplanmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre, çalışanlarda oluşan iş kazalarının en çok dikkatsizlik sebebiyle oluştuğu ortaya çıkmıştır. İş kazalarının en çok pazartesi günü gerçekleştiği, çalışma saatleri içerisinde en çok 1. saatte yaşandığı saptanmıştır. Hazır giyim üretim süreçlerinden depo & kesimhane bölümü meslek hastalıklarında en çok solunum yolu hastalıklarının görüldüğü, yorgunluk hallerinden en çok sırt ve bel ağrılarının oluştuğu, iş kazalarında en çok kumaş serimi ve kesimi sırasında oluşan el, parmak sıkışmaları, kesikleri ya da kayıpları tespit edilmiştir. Üretim bölümü meslek hastalıklarında en çok solunum yolu hastalıklarının görüldüğü, yorgunluk hallerinden en çok sırt ağrılarının oluştuğu, iş kazalarında en çok dikiş makinesinden madde fırlaması sebebiyle oluşan yaralanmalar ve dikiş iğnesinin zedelemesi, batması sebebiyle oluşan sıyrık ya da delinmeler tespit edilmiştir. Ütü bölümü meslek hastalıklarında en çok bel fıtığının görüldüğü, yorgunluk hallerinden en çok ayak ağrılarının oluştuğu, iş kazalarında en çok ürünün ütülenmesi sırasında oluşan yanıklar veya presteki hareketli aksam nedeniyle el, parmak yanıkları tespit edilmiştir. Paket & sevkiyat bölümü meslek hastalıklarında en çok bel fıtığının görüldüğü, yorgunluk hallerinden en çok bel ağrılarının oluştuğu, iş kazalarında en çok iş yerinde düşme ya da ayak kaymaları tespit edilmiştir. Bu risk faktörlerinin oluşmaması için işletmede alınan önlemler çalışanların yetersiz olduğu tespit edilmiştir.Anahtar sözcükler: İş Sağlığı ve İş Güvenliği, İş Kazaları, Meslek Hastalıkları, Risk Analizi ve Değerlendirmesi, Hazır Giyim.

Rapid development of science and technology with the industrialization and the use of new energy sources in the production have complicated the production process much more. The developments like automation, mass production, working aggregately etc. originated from industrialization has affected the employees, who are the main subjects of the working life, business, and the near and far environment from various aspects. The working life contains too many risks that affect the occupational health and safety. From these risks, the occupational diseases and accidents take place on the top. The problems that result from the working conditions or the occupational accidents that result from personal errors and occupational diseases bring out the notion of occupational health and safety.The problems result from unawareness of the employee or personality structures threaten the occupational health and safety as well as the insanitary work environments, lack of education of the employee and ergonomic problems. On the other hand, the problems result from the employees or working conditions are preventable problems. For this reason what are the risk factors in order to prevent the occupational accidents and occupational diseases has to be presented when they do not occur.This study has been planned and carried out so as to determine occupational accidents, occupational diseases to which the employee working in the ready-made clothing business are exposed and what are the main risk factors that cause tiredness and to make suggestions to the business in order to prevent the occupational accidents, occupational diseases and tiredness.The data of our study are gathered from a ready-made clothing business, which is in service in the Sakarya Organized Industry Zone, through survey. Beside the demographic properties of the employees, the risk factors? level of the occupational diseases, tiredness and occupational accidents, and frequencies and percentages of the situation of taking measure have been calculated.According to the results of the study, it has come out that, the main reason of the occupational accidents, which the employees have, is the carelessness. It has been determined that the occupational accidents occur mainly on Monday, and mainly 1st hour within the working hours. It has been determined that respiratory tract diseases are observed mainly in the storage & cutting department of ready-made clothing processes, occur mainly back and lumbar pain from among the tiredness types, there are pressing, cutting and loosing the fingers at the occupational accidents that occur mainly during the fabric laying and cutting. It has been determined that respiratory tract diseases are observed mainly at the occupational diseases in the production department, occur mainly back pains from among the tiredness types, at the occupational accidents, there are mainly wounding that occur because of material springing from the sewing machine, and abrasions or perforations because of injuring and pricking of the sewing needle. It has been determined that herniated disc is observed mainly at the occupational diseases in the ironing department, occur mainly foot pain from among the tiredness types, at the occupational accidents, mainly burns that occur while ironing the product or hand, finger burns because of moving parts at the pressing machine. It has been determined that herniated disc is observed mainly at the occupational diseases in the packet & delivery department, occur mainly back pains from among the tiredness types, occur mainly back pains from among the tiredness types, there are mainly falling and slipping at the occupational accidents. It has been determined that the taken measures to prevent these risk factors are insufficient for the employee.Key words: Occupational Health and Occupational Safety, Occupational Accidents, Occupational Diseases, Risk Analysis and Assessment, Ready-Made Clothing.